Wirusologia lekarska 1400-227WL
1. Ogólna charakterystyka wirusów (budowa; „relacje” wirus – komórka gospodarza; komórki permisywne i niepermisywne, efekt cytopatyczny, tropizm tkankowy i komórkowy; replikacja wirusów zwierzęcych; wrażliwość cząstek wirusowych na działanie czynników fizycznych i chemicznych – wpływ temperatury, pH, promieniowania UV, określonych związków chemicznych);
2. Ogólna charakterystyka zakażeń wirusowych u ludzi (patogeneza zakażeń wirusowych - drogi zakażenia, uszkodzenie komórek gospodarza – zmiany na poziomie komórkowym, molekularnym, apoptoza, zaburzenie funkcjonowania układu immunologicznego, transformacja nowotworowa);
3. Funkcjonowanie układu odpornościowego i odporność w zakażeniach wirusowych (mechanizmy odporności nieswoistej - działanie interferonów i komórek NK; mechanizmy odpowiedzi humoralnej; odpowiedź typu komórkowego (cytotoksyczne limfocyty T));
4. Diagnostyka zakażeń wirusowych (metody klasyczne; metody mikroskopowe; metody serologiczne; metody molekularne);
5. Klasyfikacja wirusów ((i) kryteria przyjmowane przy klasyfikacji wirusów: materiał genetyczny, komórki gospodarza, wywoływane jednostki chorobowe, np. wirusy wywołujące zapalenie wątroby; (ii) klasyfikacja według Międzynarodowego Komitetu Taksonomii Wirusów (ICTV); (iii) klasyfikacja według Davida Baltimore’a);
6. Dokładna charakterystyka następujących rodzin i rodzajów wirusów infekujących człowieka: (1) Herpesviridae (m.in ludzki herpeswirus typu 1 i 2 - wirus opryszczki pospolitej typu 1 i 2 (HHV-1, HSV, HHV-2), ludzki herpeswirus typu 3 - wirus ospy wietrznej-półpaśca (HHV-3, VZV); wirus cytomegalii (CMV, HCMV, HHV-5); ludzki herpeswirus typu 6 (HHV-6); ludzki herpeswirus typu 7 (HHV-7); ludzki herpesvirus typu 4 - wirus Epsteina-Barr (HHV-4, EBV)); (2) Adenoviridae; (3) Papillomaviridae (m.in wisy wirus brodawczaka ludzkiego 18); (4) Polyomaviridae; (5) Poxviridae (m.in. Vaccinia virus (VACV) – wirus krowianki; Variola virus (VARV) – wirus ospy prawdziwej); (6) Anelloviridae; (7) Mycodnaviridae; (8) Parvoviridae (m.in. ludzki parwowirus B19); (9) Reoviridae (m.in. rodzaj Rotavirus; rodzaj Coltivirus - wirus gorączki kleszczowej Kolorado (CTFV)); (10) Coronaviridae (m.in. ludzki SARS koronawirus (SARS-CoV) (zespół ciężkiej ostrej niewydolności oddechowej); (11) Astroviridae; (12) Caliciviridae; (13) Flaviviridae (m.in. wirus kleszczowego zapalenia mózgu; wirus żółtej febry; wirus Denga; wirus Zika; wirus gorączki zachodniego Nilu; wirus zapalenia wątroby typu C (HCV)); (14) Picornaviridae (m.in. wirus zapalenia mózgu i mięśnia sercowego (EMCV); ludzkie enterowirusy (wirusy Coxsackie); wirus polio (PV); ludzki rynowirus A, B; wirus zapalenia wątroby typu A; (15) Togaviridae (m.in. wirus różyczki; wirus zapalenia wątroby typu E); (16) Rhabdoviridae (m.in. wirus pęcherzykowatego zapalenia jamy ustnej; wirus wścieklizny); (17) Filoviridae (m.in wirus Marburg jeziora Wiktorii; wirus Ebola); (18) Paramyxoviridae (m.in. ludzki wirus paragrypy typu 1; wirus odry; wirus nagminnego zapalenia ślinianek przyusznych); (19) Pneumoviridae (m.in. wirus RSV); (20) Arenaviridae (m.in. Arenawirusy Starego Świata, np. wirus gorączki krwotocznej Lassa; Arenawirusy Nowego Świata); (21) Peribunyaviridae; (22) Hantaviridae; (23) Nairoviridae; (24) Pheniuviridae; (25) Orthomyxoviridae (wirus grypy); (26) rodzaj Deltavirus – wirus zapalenia wątroby typu D (HDV); (27) Retroviridae (m.in. ludzki wirus niedoboru odporności typu 1 i typu 2 (HIV-1, HIV-2); (28) Hepadnaviridae (wirus zapalenia wątroby typu B).
7. Priony jako czynniki wywołujące gąbczaste encefalopatie (priony jako białka zakaźne powodujące powolne choroby zwyrodnieniowe mózgu; choroby wywoływane przez priony; charakterystyka białka PrPSc; diagnostyka chorób wywołanych przez priony).
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
WIEDZA
• Wykazuje znajomość aktualnego stanu wiedzy w głównych działach biotechnologii, w tym terminologii wirusologicznej, najnowszych badań, odkryć i ich zastosowań w biotechnologii, wirusologii i medycynie oraz zna literaturę kierunkową z wirusologii (K_W02 Bt1; K_W06 Bt1; K_W09 Bt1; K_W03 Bt2, K_W12 Bt2);
• Zna zróżnicowanie strukturalne, genetyczne, metaboliczne i funkcjonalne wirusów, w tym wirusów patogennych dla człowieka (K_W02 Bt2; K_W03 Bl2);
• Zna różnorodne techniki laboratoryjne, pomiarowe, obrazowe oraz narzędzia badawcze, stosowane w badaniach wirusologicznych i właściwie planuje ich wykorzystanie do rozwiązywania postawionych zadań (K_W04 Bt1; K_W05 Bt1; K_W09 Bt1; K_W16 Bl2; K_W16 Bl2);
• Rozumie reguły, a także mechanizmy molekularne replikacji, namnażania, funkcjonowania i patogenezy wywoływanej przez wirusy chorobotwórcze dla człowieka (K_W02 Bt2; K_W05 Bl2);
• Ma pogłębioną wiedzę w wybranych obszarach biotechnologii wirusów patogennych dla człowieka, biotechnologii medycznej oraz inżynierii komórkowej (K_W02 Bt2);
• Rozumie wzajemne relacje wirus - organizm człowieka, stosując hipotezy dotyczące czasowych i przestrzennych uwarunkowań różnorodności biologicznej (K_W06 Bt2; K_W04 Bl2);
UMIEJĘTNOŚCI
• Wykazuje umiejętność krytycznej analizy, selekcji informacji z dziedziny wirusologii, wyciągania wniosków oraz formułowania sądów na podstawie danych z różnych źródeł, zwłaszcza ze źródeł elektronicznych i mediów ( K_U03 Bt1; K_U06 Bt1; K_U03 Bt2; K_U07 Bt2; K_U04 Bl2);
• Analizuje rynek w zakresie produktów biotechnologicznych, w tym z dziedziny wirusologii lekarskiej uwzględniając między innymi szczepionki i leki antywirusowe oraz zestawy do diagnostyki wirusologicznej (K_U16 Bt2);
• Umie zaproponować metody przeprowadzenia wskazanych oznaczeń oraz ocenić przydatność metod (m.in. diagnostyki wirusologicznej) i ich ograniczenia dla badanego materiału (K_U16 Bt2; K_U12 Bt2; K_U01 Bl2);
• Ocenia zagrożenia dla środowiska związane ze stosowaną technologią (m.in przygotowaniem szczepionek i leków antywirusowych) i skuteczne przeciwdziałania tym zagrożeniom (K_U11 Bt2; K_U12 Bt2; K_U15 Bt2);
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
• Rozumie potrzebę oraz potrafi przekazać społeczeństwu informacje o nowych osiągnięciach biotechnologii, w tym z dziedziny wirusologii molekularnej, wirusologii ogólnej i wirusologii lekarskiej i ich znaczeniu oraz wyjaśnić zasadność prowadzenia podstawowych badań naukowych w tej dziedzinie wiedzy, a także potrafi przekazać te informacje w sposób zrozumiały (K_K04 Bt2; K_K01 Bt2; K_K06 Bt1; K_K01 Bl2; K_K03 Bl2);
• Odczuwa i rozumie potrzebę stałego podnoszenia swoich kompetencji zawodowych i społecznych, w tym stałego dokształcania się i aktywnego aktualizowania wiedzy, korzystając ze źródeł naukowych i popularnonaukowych, dotyczących wirusologii lekarskiej oraz biotechnologii, w tym jej praktycznego zastosowania (K_K04 Bt2; K_K07 Bl2);
• Wykazuje odpowiedzialność za ocenę zagrożeń wynikających ze stosowanych technik badawczych w dziedzinie wirusologii lekarskiej oraz tworzenie ergonomicznych i bezpiecznych warunków pracy (K_K03 Bt2; K_K03 Bt1; K_K08 Bl2);
• Rozumie potrzebę pełnienia roli edukacyjnej w społeczeństwie, w zakresie działalności opartej na wiedzy i umiejętnościach z zakresu wirusologii molekularnej i wirusologii lekarskiej (K_K04 Bt2; K_K02 Bl2; K_K03 Bl2);
• Zna zasady etyki badawczej, rozstrzygając dylematy związane z wykonywaniem zawodu (K_K03 Bt2; K_K05 Bt1; K_K06 Bl2);
• Ma nawyk korzystania z obiektywnych źródeł informacji naukowej oraz posługiwania się zasadami krytycznego wnioskowania przy rozstrzyganiu praktycznych problemów (K_K04 Bt2; K_K11 Bl2);
Kryteria oceniania
Warunkiem zaliczenia egzaminu jest uzyskanie co najmniej 51% punktów z egzaminu opisowego zawierającego 6-7 otwartych pytań.
Praktyki zawodowe
Nie wymagane
Literatura
Podręczniki:
1. Piekarowicz A. (2004) Podstawy Wirusologii Molekularnej PWN
2. Webster RG, Granoff A. (1994) Encyclopedia of Virology. Academic Press, Harcourt Brace & Company, Publishers
3. Wagner EK, Hewlett MJ. (2004) Basic Virology. Blackwell Publishing
4. Zaremba L, Borowski J. (2001) Mikrobiologia lekarska, wydanie III, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
Informacje on-line:
Bazy banych o wirusach:
1. http://ictvdb.bio-mirror.cn/Ictv/ICTVindex.htm
2. http://ictvdb.bio-mirror.cn/Images/Murphy/herpes.htm
3. http://expasy.org/viralzone/
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: