Ochrona ekosystemów bagiennych -W 1400-226OEB-W
Wykład:
1. Po co chronić bagna? Przegląd argumentów, zmiany paradygmatów w podejściu człowieka do bagien. Usługi ekosystemowe.
2. Czym są mokradła, rodzaje mokradeł; bagna a torfowiska; bagna jako ekosystemy, siedliska i przedmiot gospodarczego zainteresowania człowieka; zarys znaczenia bagien w przyrodzie i główne zagrożenia.
3. Zróżnicowanie ekologiczne i geograficzne ekosystemów bagiennych; przykłady różnych bagien Świata i ich zagrożenia.
4. Powiązania funkcjonalne bagien z innymi typami mokradeł w krajobrazie; znaczenie podejścia zlewniowego do ochrony mokradeł. Znaczenie mokradeł dla regulacji warunków hydrologicznych i klimatycznych.
5. Bogactwo życia na bagnach: warunki beztlenowe jako kluczowy czynnik kształtujący różnorodność biologiczną bagien, rodzaje przystosowań roślin i zwierząt do życia w warunkach bagiennych. Zagrożenia gatunków bagiennych w wyniku przekształcania mokradeł.
6. Torf i gleby bagienne. Uwarunkowania produkcji i dekompozycji torfu, przemiany w glebie torfowej po odwodnieniu. Wykorzystanie torfu i związane z nim zagrożenia bagien.
7. Sukcesja i rozwój torfowisk; torf jako archiwum informacji; torfowiska jako ekosystemy z alternatywnymi stanami stabilnymi. Koncepcja odporności ekologicznej torfowisk, hydrologiczne sprzężenia zwrotne jako czynniki warunkujące stabilność i czynniki, które ją zaburzają. Katastroficzne zmiany w rozwoju torfowisk.
8. Przyczyny odwadniania torfowisk. Wykorzystanie torfowisk w rolnictwie i przemyśle. Największe zagrożenia torfowisk na świecie.
9. Torfowiska a klimat. Torf jako zasób węgla organicznego. Emisje gazów cieplarnianych z odwodnionych torfowisk Świata. Restytucja torfowisk jako kompensacja zmian klimatu.
10. Obieg materii w ekosystemach bagiennych; status troficzny, a procesy bagienne. Rola ekosystemów bagiennych w obiegu pierwiastków w zlewni.
11. Ochrona naturalnych ekosystemów bagiennych – przykłady najcenniejszych bagien świata i Polski.
12. Ochrona bierna i czynna – podstawy wyboru. Rolnictwo bagienne jako element czynnej ochrony torfowisk; przeciwdziałanie sukcesji w warunkach zaburzonych stosunków wodnych.
13. Restytucja przyrodnicza torfowisk; odtwarzanie warunków bagiennych – metody, przykłady. Koncepcje stanów docelowych: ekosystemy naturalne (wilderness), półnaturalne, użytkowe (paludikultura).
14. Czynnik społeczny w ochronie bagien, lokalne społeczności, konflikty związane z mokradłami.
15. Priorytety ochrony i restytucji ekosystemów bagiennych w Polsce i na świecie w epoce zmian globalnych.
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po ukończeniu przedmiotu student:
- rozumie specyfikę ekologiczną ekosystemów bagiennych oraz kluczowe dla ich powstawania i istnienia procesy ekologiczne;
- zna rolę mokradeł w przyrodzie, w skali lokalnej, regionalnej i globalnej
- rozpoznaje poszczególne typy siedlisk bagiennych w krajobrazie i potrafi zinterpretować ich związki z krajobrazem
- potrafi wskazać bezpośrednie przyczyny i mechanizmy przekształceń ekosystemów bagiennych związanych z antropopresją
- zna podstawowe cele i metody ochrony ekosystemów bagiennych
- potrafi zaplanować zadania ochronne i dobrać instrumenty ochrony przyrody odpowiednie do specyfiki zagrożeń i uwarunkowań obiektu.
Kryteria oceniania
W trakcie zajęć terenowych studenci pracują w kilkuosobowych grupach nad zadaniami z zakresu ochrony mokradeł, zajęcia kończą się prezentacją wyników w formie seminaryjnej. Studenci oceniani są za prezentację własnego projektu.
Literatura
Joosten & Clarke 2002. The wise use of mires and peatlands. http://www.imcg.net/media/download_gallery/books/wump_wise_use_of_mires_and_peatlands_book.pdf
www.bagna.pl
P. Pawlaczyk, L. Wołejko, R. Stańko, A. Jermaczek. Poradnik ochrony mokradeł. Wydawnictwo Lubuskiego Klubu Przyrodników, 2001
Wołejko L., Stańko R., Pawlaczyk P., Jermaczek A. Poradnik ochrony mokradeł w krajobrazie rolniczym. Wydawnictwo Klubu Przyrodnków, 2004
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: