Ekologia z ochroną środowiska D 1400-112EKO

Program wykładu: Ekologia jako dyscyplina naukowa, zakres zainteresowań, definicja. Potoczne rozumienie ekologii, ekologia jako nauka o środowisku przyrodniczym. Geneza ekologii. Ekologia a problemy współczesnego świata. Podstawowe pojęcia ekologiczne (środowisko, siedlisko, czynnik ograniczający, populacja, ekosystem, itd.). Ekologia i nauka o ewolucji. Zmienność i dobór naturalny. Ekologiczne konsekwencje zróżnicowanej rozrodczości i przeżywania. Adaptacje. Strategie życiowe i ewolucja ich najważniejszych parametrów. Konflikty, kompromisy lub dylematy ewolucyjne. Teoria optymalizacji. Oddziaływania organizm-środowisko, tolerancja ekologiczna, nisza ekologiczna. Fizjologia i ekologia osobnika, bilans energetyczny. Populacja jako zbiór osobników. Interakcje pomiędzy osobnikami. Demograficzne parametry i procesy populacyjne. Populacje izolowane. Metapopulacje. Ekologia oddziaływań międzygatunkowych: interakcje o charakterze interferencji i eksploatacji. Ewolucja interakcji biotycznych; koewolucja. Biocenoza jako zbiór osobników różnych gatunków. Struktura biocenozy. Różnorodność biologiczna i metody jej oceny. Koncepcja ekosystemu. Struktura troficzna, bioenergetyka łańcuchów pokarmowych. Produktywność ekosystemów. Sukcesja ekologiczna, klimaks. Ponadekosystemalne jednostki ekologiczne. Koncepcja krajobrazu ekologicznego. Perspektywy i tendencje rozwoju ekologii w Polsce i na świecie. Zastosowania ekologii w praktyce ochrony przyrody i kształtowania środowiska. Ochrona różnorodności biologicznej.
Program ćwiczeń: Wpływ wybranych czynników środowiska na organizmy. Budżety energetyczne organizmów. Wpływ skażeń antropogenicznych na wybrane parametry budżetu energetycznego. Elementy ekologii człowieka. Przepływ energii przez populację człowieka. Określenie miejsca człowieka w łańcuchach troficznych ekosystemów. Ekologiczne podstawy produkcji roślinnej i zwierzęcej, ekologia a problemy wyżywienia ludzkości, koszty energetyczne produkcji żywności. Ekologia populacji. Wpływ czynników biotycznych (pokarm, selektywne i nieselektywne drapieżnictwo) na strukturę i dynamikę populacji (tempo wzrostu, rozrodczość, śmiertelność). Pokarm i drapieżnictwo jako czynniki doboru naturalnego. Konkurencja wewnątrzgatunkowa, pojemność środowiska, czynniki zależne i niezależne od zagęszczenia. Amplituda ekologiczna gatunków roślin a konkurencja międzygatunkowa. Struktura wielkości, zagęszczenie i rozkład przestrzenny populacji wybranych gatunków drzew. Organizacja socjalna populacji zwierzęcych. Interakcje socjalne pomiędzy osobnikami w populacji. Ekologia biocenoz i krajobrazu. Wielogatunkowe zgrupowania roślin i ich zmienność przestrzenna w powiązaniu ze zmianami wybranych czynników środowiska abiotycznego (rzeźby terenu, składu mechanicznego o pH gleby). Rozgraniczanie fitocenoz w przestrzeni. Toposekwencja naturalnych fitocenoz w krajobrazie. Różnorodność gatunkowa na różnych poziomach organizacji przestrzennej roślinności. Wpływ fragmentacji siedlisk na kształtowanie się wielogatunkowych zgrupowań zwierząt (ptaki, ssaki).

Forma zaliczenia: zaliczenie ćwiczeń na podstawie kolokwiów, egzamin pisemny (test) obejmujący materiał wykładów i ćwiczeń.

UWAGA: pierwsze 15 godzin wykładu jest wspólne dla wymiaru 45 i 90 godz., drugie 15 godzin tylko dla wymiaru 90 godz., ćwiczenia składają się z dwóch bloków 30-godzinnych. Wymiar 90 godz. obejmuje oba bloki, wymiar 45 godz.- jeden