Mineralogia (dla geologii poszukiwawczej) 1300-OMNW-GEP
Krystalografia:
- definicja kryształu, jego budowa i właściwości, morfologia kryształu
- prawa krystalograficzne: stałości kątów, wymiernych stosunków odcinków, pasowe, wskaźniki ścian kryształu, czworościan zasadniczy, wzór cosinusów
- projekcja stereograficzna
- symetria, elementy symetrii kryształów, układy i klasy krystalograficzne, przegląd 32 klas krystalograficznych.
Mineralogia ogólna:
- definicja minerału, mineralogia genetyczna, eksperymentalna, techniczna, biomineralogia
- właściwości minerałów: barwa i rysa, połysk, opalescencja, pleochroizm, dwójłomność, iryzacja, efekt aleksandrytowy i kociego oka, asteryzm, migotliwość, twardość, łupliwość i przełam, spójność i podatność, reakcja z HCl, magnetyzm, luminescencja, gęstość, radioaktywność, właściwości cieplne i elektryczne, stopień automorfizmu, pokroje, zrosty, zbliźniaczenia, epitaksja, pseudomorfozy i paramorfozy, skupienia minerałów
- minerały w sferach Ziemi, środowiska tworzenia się minerałów: płaszczowe, metamorficzne, magmowe (głębinowe i wylewne), pomagmowe, w tym pegmatytowe, pneumatolityczne i hydrotermalne, hipergeniczne, w tym morskie z ewaporacyjnymi, jeziorne, lądowe z rzecznymi, bagiennymi i pustynnymi, krasowe
Mineralogia szczegółowa:
- pierwiastki rodzime
- węgliki, azotki, fosforki, krzemki
- siarczki i minerały pokrewne
- halogenki
- tlenki i wodorotlenki
- azotany
- jodany
- borany
- chromiany, molibdeniany, wolframiany
- fosforany
- arseniany, wanadany
- krzemiany i glinokrzemiany, w tym: wyspowe, grupowe, pierścieniowe, łańcuchowe, wstęgowe, warstwowe i przestrzenne
- mineralne związki organiczne.
Optyka kryształów:
- właściwości światła, interferencja, załamanie; izotropia i anizotropia kryształów,
- budowa i użycie mikroskopu polaryzacyjnego
- współczynniki załamania światła
- pleochroizm
- kąt znikania światła
- barwy interferencyjne, wykres Michel-Levy’ego
- powierzchnie współczynnikowe kryształów, jedno- i dwupowłokowe
- obrazy konoskopowe kryształów w przekrojach orientowanych
- określanie charakteru optycznego i znaku optycznego kryształów
- dyspersja optyczna
- odmiany enancjomorficzne kryształów, skręcanie płaszczyzny polaryzacji, spirale Airy’ego.
Uwaga: Opanowanie powyższego materiału oprócz wysłuchania wykładu i odbycia ćwiczeń wymaga pracy dodatkowej około 2 godzin tygodniowo.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
K_W03 – rozpoznaje podstawowe zjawiska fizyczne, analizuje je w oparciu o prawa fizyki oraz wyjaśnia ich przebieg w nawiązaniu do procesów geologicznych
K_W14 – zna podstawowe prawa i układy krystalograficzne oraz właściwości kryształów; rozumie cechy optyczne kryształów i ich znaczenie dla rozpoznawania skał oraz dla określania cech technicznych i orientacji minerałów; ma pogląd o powstawaniu i występowaniu minerałów w przyrodzie oraz zastosowaniu minerałów jako surowców
K_U11 – umie makroskopowo rozpoznawać minerały i skały; umie określić podstawowe cechy optyczne kryształów; umie zastosować podstawowe prawa krystalograficzne i określić własności kryształów; umie zanalizować proces prowadzący do powstania skały i wyjaśnić jej ewolucję
K_K01 – współdziała w grupach laboratoryjnych i na kursach terenowych
K_K03 – realizując geologiczne zadania badawcze umie zidentyfikować problemy i zaproponować sposoby ich rozwiązania
K_K06 – zna zasady najprostszego i najefektywniejszego osiągania zamierzonych celów przy wykonywaniu prac geologicznych
Kryteria oceniania
Obecność na wykładzie nie jest obowiązkowa.
Egzamin ustny po 2 semestrach (możliwe zdawanie w 2 częściach, po I i po II semestrze); na egzaminie należy wykonać projekcję stereograficzną modelu kryształu z kompletnym opisem, odpowiedzieć na pytania teoretyczne z zakresu krystalografii i mineralogii ogólnej, scharakteryzować 2 grupy minerałów pod względem ich cech fizycznych i chemicznych, występowania, paragenez oraz użyteczności gospodarczej, rozpoznać podany obraz mikroskopowy (na rysunku) lub wykonać odpowiedni rysunek takiego obrazu, odpowiedzieć na pytania teoretyczne z zakresu optyki kryształów.
W ROKU AKAD. 2019/2020, ZE WZGLĘDU NA COVID-19 KRYTERIA OCENIANIA I ZALICZANIA USTALA PROWADZĄCY ZAJ ĘCIA. PODAJE JE DO WIADOMOŚCI STUDENTÓW NA MIN. 10 DNI PRZED TERMINEM ZALICZENIA.
Praktyki zawodowe
brak
Literatura
- T. Penkala – Zarys krystalografii
- T. Penkala – Krystalografia geometryczna
- A. Bolewski – Mineralogia szczegółowa, 1965
- A. Bolewski – Mineralogia szczegółowa, 1975
- A. Bolewski – Mineralogia szczegółowa, 1982
- A. Bolewski, A. Manecki – Mineralogia opisowa, 1984
- A. Bolewski, A. Manecki – Mineralogia szczegółowa, 1993
- A. Bolewski, J. Kubisz, W. Żabiński – Mineralogia ogólna, 1975
- A. Bolewski, J. Kubisz, A. Manecki, W. Żabiński – Mineralogia ogólna, 1994
- R. Hochleitner – Minerały, kamienie szlachetne, skały, 2010
- T. Penkala – Optyka kryształów
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: