Mineralogia (dla II r. kierunek geologia stosowana) 1300-OIMI2CW
Krystalografia:
- definicja kryształu, jego budowa i właściwości, morfologia kryształu
- prawa krystalograficzne: stałości kątów, wymiernych stosunków odcinków, pasowe, wskaźniki ścian kryształu, czworościan zasadniczy,
- projekcja stereograficzna
- symetria, elementy symetrii kryształów, układy i wybrane klasy krystalograficzne: słupa jednoskośnego, podwójnej piramidy rombowej, podwójnej piramidy dytetragonalnej, skalenoedru tetragonalnego, dwunastościanu podwójnego, czterdziestoośmiościanu, trapezoedru trygonalnego, skalenoedru dytrygonalnego, podwójnej piramidy dyheksagonalnej.
Mineralogia ogólna:
- definicja minerału, mineralogia genetyczna, eksperymantalna, techniczna, biomineralogia
- właściwości minerałów: barwa i rysa, połysk, opalescencja, dwójłomność, iryzacja, efekt alesandrytowy i kociego oka, asteryzm, migotliwość, twardość, łupliwość i przełam, spójność i podatność, reakcja z HCl, magnetyzm, luminescencja, gęstość, radioaktywność, właściwości cieplne i elektryczne, stopień automorfizmu, pokroje, zrosty, zbliźniaczenia, pseudomorfozy i paramorfozy, skupienia minerałów
- minerały w sferach Ziemi, środowiska tworzenia się minerałów: metamorficzne, magmowe (głębinowe i wylewne), pomagmowe, w tym pegmatytowe, pneumatolityczne i hydrotermalne, hipergeniczne, w tym morskie z ewaporacyjnymi, jeziorne, lądowe z rzecznymi, bagiennymi i pustynnymi, krasowe.
Mineralogia szczegółowa:
- pierwiastki rodzime
- siarczki i minerały pokrewne
- halogenki
- tlenki i wodorotlenki
- borany, chromiany, molibdeniany, wolframiany, fosforany
- krzemiany i glinokrzemiany, w tym: wyspowe, grupowe, pierścieniowe, łańcuchowe, wstęgowe, warstwowe i przestrzenne
Optyka kryształów:
- właściwości światła, interferencja, załamanie; izotropia i anizotropia kryształów,
- budowa i użycie mikroskopu polaryzacyjnego
- współczynniki załamania światła
- pleochroizm
- kąt znikania światła
- barwy interferencyjne, wykres Michel-Levy’ego; indykatrysa
- obrazy konoskopowe kryształów w podstawowych przekrojach orientowanych
- kryształy jedno- i dwuosiowe, określanie znaku optycznego kryształów
Opanowanie powyższego materiału oprócz wysłuchania wykładu i odbycia ćwiczeń wymaga pracy dodatkowej około 2 godzin tygodniowo.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po wykładzie student powinien:
znać podstawowe prawa krystalograficzne i ich zastosowanie, układy krystalograficzne i ich znaczenie dla rozważania właściwości kryształów;
mieć pogląd o cechach, powstawaniu i występowaniu minerałów w przyrodzie, rodzajach ich nagromadzeń, zastosowaniu minerałów jako surowców;
znać najważniejsze wystąpienia minerałów istotnych dla gospodarki i umieć omówić geograficzne rozprzestrzenienie wystąpień minerałów;
obsługiwać mikroskop polaryzacyjny, rozumieć cechy optyczne kryształów i ich znaczenie dla rozpoznawania skał oraz dla określania cech technicznych i orientacji minerałów w ich nagromadzeniach (skałach).
Po ćwiczeniach student powinien umieć:
zastosować podstawowe prawa krystalograficzne;
określić elementy symetrii, układ krystalograficzny i klasę krystalograficzną oraz postacie (z symbolami ścian) kryształów;
wykonać projekcję stereograficzną kryształu z prawidłowym opisem;
rozpoznać cechy makroskopowe minerałów, określić, do jakiego układu należą kryształy danego minerału (jeśli ich forma na to pozwala), zidentyfikować najważniejsze minerały na podstawie ich cech makroskopowych;
przy użyciu mikroskopu określić podstawowe cechy optyczne kryształów.
KRK dla kierunku Geologia stosowana
K_W01 - dostrzega wielorakie związki między składowymi środowiska przyrodniczego
K_W02 - zna problemy i metody badawcze z dziedziny nauk przyrodniczych
K_W03 – zna proste i zaawansowane instrumentalne metody analityczne stosowane w badaniach skał, minerałów i substancji pochodzenia organicznego, chemizmu i dynamiki wód i innych elementów środowiska przyrodniczego
K_W12 - zna modele opisujące środowisko geologiczne
K_U01 – wykonuje i opisuje proste zadanie badawcze indywidualnie i zespołowo
K_U02 – dobiera właściwą metodologię do rozwiązania problemu badawczego lub projektowego
K_U04 - organizuje stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami BHP i ergonomii
K_U09 - sporządza proste raporty oraz wytyczne do ekspertyz na podstawie zebranych danych
K_K01 - skutecznie komunikuje się w mowie i na piśmie ze społeczeństwem i specjalistami z różnych dziedzin w zakresie geoinżynierii
K_K12 - dba o rzetelność i wiarygodność swojej pracy
Kryteria oceniania
Ocena zaliczająca przedmiot jest średnią ocen uzyskaną z zaliczenia wykładu i ćwiczeń.
Wykład: zaliczenie pisemne po zakończeniu wykładów; na zaliczeniu należy odpowiedzieć na pytania teoretyczne z zakresu krystalografii i mineralogii ogólnej, scharakteryzować niektóre grupy minerałów pod względem ich cech fizycznych i chemicznych, występowania, paragenez oraz użyteczności gospodarczej, rozpoznać podany obraz mikroskopowy (na rysunku) lub wykonać odpowiedni rysunek takiego obrazu, odpowiedzieć na pytania teoretyczne z zakresu optyki kryształów.
Ćwiczenia: zaliczenie w formie wejściówek na każdych ćwiczeniach, w celu zaliczenia ćwiczeń konieczne jest uzyskanie określonej liczby punktów. Kolokwium z makroskopowego rozpoznawania minerałów.
Praktyki zawodowe
brak
Literatura
- T. Penkala – Zarys krystalografii
- T. Penkala – Krystalografia geometryczna
- A. Bolewski – Mineralogia szczegółowa, 1965
- A. Bolewski – Mineralogia szczegółowa, 1975
- A. Bolewski – Mineralogia szczegółowa, 1982
- A. Bolewski, A. Manecki – Mineralogia opisowa, 1984
- A. Bolewski, A. Manecki – Mineralogia szczegółowa, 1993
- A. Bolewski, J. Kubisz, W. Żabiński – Mineralogia ogólna, 1975
- A. Bolewski, J. Kubisz, A. Manecki, W. Żabiński – Mineralogia ogólna, 1994
- R. Hochleitner – Minerały, kamienie szlachetne, skały, 2010
- T. Penkala – Optyka kryształów
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: