Fizyka matematyczna, teoria ergodyczna i topologia układów nieokresowych 1000-1M24FTT
Wykład poświęcony będzie badaniu matematycznych modeli układów oddziaływujących cząstek umieszczonych w węzłach regularnych sieci. Jako przykład ilustrujący istnienie magnesów przedstawiony zostanie model Isinga oddziałujących spinów. Udowodnimy spontaniczne złamanie symetrii - istnienie przejścia fazowego.
Przedyskutujemy 18. problem Hilberta i jego związki z kwazikryształami - mikroskopowymi modelami oddziałujących cząstek, dla których minimum funkcjonału energii osiągane jest tylko dla nieokresowych konfiguracji. Przedstawione zostaną nieokresowe parkietaże płaszczyzny i ich związki z teorią ergodyczną symbolicznych układów dynamicznych. Zajmiemy się też układami jednowymiarowymi - ciągami Thue-Morse'a i Fibonacciego i ogólnie układami Sturma.
Przedstawione zostaną topologiczne aspekty układów nieokresowych i ich związki z kwantową informacją.
Zaprezentowane zostaną fundamentalne otwarte problemy: istnienie nieokresowych miar Gibbsa i istnienie jednowymiarowych nieergodycznych automatów komórkowych.
Nie zakładamy znajomości fizyki ani matematyki wykraczającej poza wykłady kursowe z dwóch pierwszych lat studiów.
Plan wykładów
1. Dlaczego istnieją magnesy? Model Isinga odziałujących spinów
2. Spontaniczne złamanie symetrii w ferromagnetycznym modelu Isinga
3. Zasady wariacyjne - minimalizacja funkcjonału energii swobodnej
4. Ścisłe rozwiązanie jedno-wymiarowego modelu Isinga
5. Przybliżenie pola średniego w dwu-wymiarowym modelu Isinga
6. Uogólnienie modelu Isinga - klasyczne gazy sieciowe
7. Nieokresowe parkietaże - 18 problem Hilberta
8. Mikroskopowe modele kwazikryształów - układy z nieokresowymi stanami okresowymi
9. Nieokresowe miary Gibbsa
10. Symboliczne układy dynamiczne - ciągi Thue-Morse'a i Fibonacciego
11. Teoria ergodyczna układów nieokresowych
12. Topologia układów nieokresowych
13. Jednowymiarowe układy oddziałujących cząstek bez okresowych stanów podstawowych
14. Automaty komórkowe
Koordynatorzy przedmiotu
Literatura
1. Sacha Friedli and Yvan Velenik, Statistcal Mechanics of Lattice Systems - A Concrete Mathematical Introduction, Cambridge University Press, 2018.
Książka dostępna on-line https://www.unige.ch/math/folks/velenik/smbook/
2. Jean Bricmont, Making Sense of Statistical Mechanics, Springer, 2022
https://link.springer.com/book/10.1007/978-3-030-91794-4#toc
3. Michael Baake and Uwe Grimm, Aperiodic Order, vol 1, A Mathematical Invitation, Cambridge University Press, 2013.
4. Lorenzo Sadun, Topology of Tiling Spaces, AMS Lecture Series 2008.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: