"Drama-dreams". The time of the Great Theater Reform in Europe and Poland 3001-C4TN-LP1
At the end of the 19th century, the Great Theater Reform begins in Europe, initiated by the theater in Meiningen, and then in France (the activities of Antoine and Zola). Then the idea of autonomous theater is developed in Scandinavian countries, which is related to the activities of Ibsen and Strindberg. Another important center is Germany and the Freie Bühne scene (Hauptmann, Reinhardt), and Russia (the activities of Stanislavski, Chekhov, Meyehold). It is also worth remembering other European countries such as Austria (von Hofmannsthal, Schnitzler, Rittner) or Italy (D'Annunzio). At the same time, great symbolic and poetic theater is born in Europe (Maeterlinck, Hauptmann, Strindberg, Claudel). Changes in the aesthetics of European drama and the modern understanding of theater (different approach to stage space, light, costume, etc.) have an impact on Polish drama, which joins this trend of changes. An autonomous phenomenon is then the drama and theater of Przybyszewski, another of Wyspiański, Staff, Hertztówna, Zeromski, Kasprowicz, Orkan, Miciński, Rostworowski, Zegadłowicz and Leśmian, announcing the theater of the 20th century (Artoud, Kantor, Grotowski, Szajna). Drama and theater look for their own means of artistic expression. Each of these playwrights is a member of the theater who creates his or her own individual concept. Modern genres appear, e.g. psychological drama, modernist tragedy, farce, sad comedy, and a return to tragedy, liturgical drama and mystery play. Theatrical forms are the result of genre transformations. They become separate, aesthetic constructs. The one-act play begins to play an important role. Concepts such as "temple theater", "huge", "tragic" and "mystery" appear. The Great Reform of Theater in Western Europe and in Poland leads to a fundamental change in the understanding of the role of theater and theatrical performance.
Estimated workload:
30 hours of meeting in the room + 160 hours of preparation for classes
|
Term 2024Z:
t the end of the 19th century, the Great Theater Reform begins in Europe, initiated by the theater in Meiningen, and then in France (the activities of Antoine and Zola). Then the idea of autonomous theater is developed in Scandinavian countries, which is related to the activities of Ibsen and Strindberg. Another important center is Germany and the Freie Bühne scene (Hauptmann, Reinhardt), and Russia (the activities of Stanislavski, Chekhov, Meyehold). It is also worth remembering other European countries such as Austria (von Hofmannsthal, Schnitzler, Rittner) or Italy (D'Annunzio). At the same time, great symbolic and poetic theater is born in Europe (Maeterlinck, Hauptmann, Strindberg, Claudel). Changes in the aesthetics of European drama and the modern understanding of theater (different approach to stage space, light, costume, etc.) have an impact on Polish drama, which joins this trend of changes. An autonomous phenomenon is then the drama and theater of Przybyszewski, another of Wyspiański, Staff, Hertztówna, Zeromski, Kasprowicz, Orkan, Miciński, Rostworowski, Zegadłowicz and Leśmian, announcing the theater of the 20th century (Artoud, Kantor, Grotowski, Szajna). Drama and theater look for their own means of artistic expression. Each of these playwrights is a member of the theater who creates his or her own individual concept. Modern genres appear, e.g. psychological drama, modernist tragedy, farce, sad comedy, and a return to tragedy, liturgical drama and mystery play. Theatrical forms are the result of genre transformations. They become separate, aesthetic constructs. The one-act play begins to play an important role. Concepts such as "temple theater", "huge", "tragic" and "mystery" appear. The Great Reform of Theater in Western Europe and in Poland leads to a fundamental change in the understanding of the role of theater and theatrical performance. Estimated workload: 30 hours of meeting in the room + 160 hours of preparation for classes |
Type of course
Prerequisites (description)
Course coordinators
Mode
General: Self-reading Classroom | Term 2024Z: Classroom Classroom and field classes Self-reading |
Learning outcomes
KNOWLEDGE
The graduate knows and understands:
— terminological and conceptual apparatus as well as scientific methods enabling research on drama and theater from a historical perspective and various types of traditions in selected eras
— historical changes in knowledge about drama and theater, related to the development of aesthetics, rhetoric and poetics, historical models of literary criticism and the beginnings of modern literary studies
— the specificity of the selective and profiled reconstruction of the philosophical, artistic, literary and religious traditions by later eras
— the place and role of the theatrical tradition in defining theatre, determining its specific features, establishing and revising its canon and understanding and interpreting the literary text
SKILLS
The graduate is able to:
— use the acquired knowledge to identify gaps in the state of research and conduct own research on the work of selected drama creators, the functioning of theater communities and formations, etc.
— analyze and interpret the drama in a manner adequate to the aesthetic, religious, moral tradition, etc. within which it was created or to which it refers
— use terminology in the field of aesthetics, poetics, comparative literature and history of literature, as well as knowledge of drama and theater in a way adapted to the era in which the student conducts research
— in the discussion, choose arguments that take into account the traditions from which the work stems; the cultural, social, political etc. context in which it was created; and the reinterpretations to which it was subjected by readers and literary critics of various eras
— using transparent information and communication techniques to present research
SOCIAL COMPETENCE
The graduate is ready to:
— participating in current cultural events aimed at deepening knowledge of the literary, artistic and spiritual heritage of Poland and Europe
— respecting the importance of literary tradition in social life and one's own scientific, educational or journalistic activity
— engaging in scientific and popularizing work in the work on recognizing the literary tradition, seeing it as a project of significant importance for national identity and the future of Poland and Europe
— appreciation of the importance of European and national cultural heritage for understanding social and cultural events
Assessment criteria
Attendance, ongoing preparation for classes, activity and student project: writing a theater review, e.g. based on the TVP archive (vod.pl). Two absences per semester are allowed. Above this number (except in cases immediately documented) it is not possible to pass the classes
Practical placement
not applicable
Bibliography
LITERATURA OBCA (WYBÓR)
Henrik Ibsen, „Wybór dramatów”, przeł. J Fruling, J. Giebułtowicz, oprac. O. Dobijanka-Witczakowa, t. 1 i 2, Wrocław 1983, (BN II 210) lub „Dramaty wybrane" t.1 i 2, nowych przekładach z języka norweskiego Anny Marciniakówny, wyd. Czuły Barbarzyńca, Warszawa 2018.
Gerhart Hauptmann, „Hanusia”, „Zatopiony dzwon” [w:] tenże, „Dramaty”, t. 1 i 2, tłum. P. Knapik, Wrocław 1998.
Leconte de Lisle, "Erynnie: tragedya starożytna w dwóch częściach, wierszem", Kraków, przeł. Z. Przesmycki, Redakcya „Świata” 1891.
Maurycy Maeterlinck, "Wnętrze", "Ślepcy", [w:] tenże, "Dramaty wybrane", pod red. K. Pleśniarowicza, Kraków 1994.
August Strindberg, „Wybór dramatów", przeł. Z. Łanowski, wstęp L. Sokół, Wrocław 1977.
Oskar Wilde, "Salome", przeł. W. Fromowicz wyd. własne), Bydgoszcz 1991
Willam Butler Yeats, „Księżniczka Kasia”, przeł. J. Kasprowicz, Lwów 1907.
Arystoteles, „Poetyka", przeł. i oprac. H. Podbielski, Wrocław1983, (BN II 209).
Fryderyk Nietzsche, "Narodziny tragedii, czyli hellenizm i pesymizm", przeł. L. Staff, Warszawa 1907.
Wybrane teksty z antologii: "O dramacie. Od Hugo do Witkiewicza. Poetyki. Manifesty. Komentarze", pod red. E. Udalskiej, Warszawa 1993.
LITERATURA POLSKA (WYBÓR)
Amelia Hertzówna, "Yseult o Białych Dłoniach", "Chimera" 1905, t. IX, z. 27.
Jan Kasprowicz, Z poematu „Marchołt gruby a sprośny, jego narodzin, życia i śmierci misterjum tragikomiczne“, Warszawa 1920.
Bolesław Leśmian, "Skrzypek opętany", oprac. i wstęp, R. H. Stone, Warszawa 1985.
Tadeusz Miciński, "W mrokach złotego pałcu. Bazilissa Teofanu. Tragedia z dziejów Bizancjum X w.", [w:] tenże, "Utwory dramatyczne", t. 2, wybór i oprac. T. Wróblewska, Kraków 1979.
Władysław Orkan, "Wina i kara", [w:] tenże, "Utwory dramatyczne, Dzieła zbiorowe", t. 1, red. zespoł. pod kierownictwem S. Pigonia, Kraków 1966.
Stanisław Przybyszewski, "Śnieg", wstęp i przypisy R.Taborski,Warszawa 1987.
Leopold Staff, „Skarb. Tragedia w trzech aktach", Lwów 1904; wyd. 2, Lwów 1908; wyd. 3, Warszawa 1921, Bibliotela Polska; wyd . 4, [w:] tenże, "Pisma zbiorowe", Warszawa 1932. Wyd. 3, Warszawa 1921 (ew. "Godiwa")
Stanisław Wyspiański, „Meleager”, „Protesilas i Laodamia”, „Akropolis”, "Tragedie". "Dzieła. Pierwsze wydanie zbiorowe w opracowaniu A. Chmiela i T. Sinki", t. 1 i 2, Warszawa 1924.
Emil Zegadłowicz, "Lampka oliwna", Kraków 1925.
Obowiązuje znajomość wstępów do wszystkich utworów z listy lektur z wydania Biblioteki Narodowej. Np. wstęp L. Sokoła do dramatów A. Strindberga.
Literatura przedmiotu
podstawa literatura:
Pavis P., "Słownik terminów teatralnych", przeł. S. Świontek, Wrocław 2002.
"Słownik polskiej krytyki literackiej 1764–1918. Pojęcia – terminy – zjawiska – przekroje", t. 1–2, red. J. Bachórz i inni, Toruń 2016.
Słownik terminów literackich, wyd. dowolne
Bab J., Teatr wspólczesny. Od Meiningeńczyków do Picatora, przeł. E. Misiołek, Warszawa 1959.
Balme Ch., Wprowadzenie do nauki o teatrze, przeł. i uzupeł. opatrzyli W. Dudzik i M. Leyko, Warszawa2002.
Braun K. Wielka reforma teatru w Europie. Ludzie – idee – zdarzenia, Wrocław 1984.-Schielmann M, „ja w śnie narodu przeklętym, uśpiony". Stanisława Wyspiańskiego dramaty-sny, Gdańsk 1994.
Burkert W., Starożytny kult misteryjny, przeł. K. Bielawski, Kraków 2007.
Dramat i teatr modernistyczny, pod. red. J. Błońskiego, J. Deglera, J. Popiela, D. Ratajczak, Wrocław 1992.
Dramat i teatr religijny w Polsce, red. I. Sławińska, W. Kaczmarek, Lublin 1991.
Dramat polski XIX i XX wieku. Interpretacje i analizy, pod red. L. Ludorowskiego, Lublin 1987.
Eustachiewicz L., Dramaturgia Młodej Polski. Próba monografii dramatu, Warszawa 1986.
Greń Z., Szkice o dramacie zapomnianym, Kraków 1969.
Janion M. Tragizm, historia, prywatność. Prace wybrane, t.2, pod red. M. Czermińskiej, Kraków 2000.
Jaspers K., O tragiczności, przeł. A. Wołkowicz, [w:] tenże, Filozofia egzystencji. Wybór pism, wyboru dokonał S. Tyrowicz, Warszawa 1990.
W. Kaczmarek W., Claudel w Polsce. Chrześcijańskie perspektywy interpretacji dramatu teatru, Lublin 1989.
Kaczmarek W., Złamane pieczęcie Ksiegi. Inspiracje biblijne w dramaturgii Młodej Polski, Lublin 1999.
Kalemba-Kasprzak E., Prometeusz z przepiórką. Dramaty Stefana Żeromskiego: od Czarowica do Przełęckiego, Poznań 2000.
Kerenyi K., Dionizos. Archetyp życia niezniszczalnego, przeł. I. Kania, Wydawnictwa Alathea, 2008.
Kerenyi K., Eleusis. Archetypowy obraz matki i córki, przeł. I. Kania, Kraków 2014.
Kępiński Z., Wyspiański. Struktura mitu (1), „Dialog" 1968, nr 2, z. 10.
Kitto H..D. F., Tragedia grecka. Studium literackie, przel. J. Margański, Bydgoszcz 1997.
Kocur M., Teatr antycznej Grecji, Wrocław 2001.
Kocur M., Teatr bez teatru. Perrformanse w Anglii Wschodniej u schyłku średniowiecza, Wrocław 2012.
Kocur M., We władzy teatru, Aktorzy i widzowie w antycznym Rzymie, Wrocław 2005
Kott J., Zjadanie bogów, Kraków 1986.
Lack S., Studia o St. Wyspiańskim, zebrał i przedm. opatrzył S. Pazurkiewicz, Częstochowa 1924.
Łempicka A., Nietzscheanizm Wyspiańskiego, „Pamiętnik Literacki" 1958, z. 3/4.
Łempicka A., Wyspiański, pisarz dramatyczny. Idee i formy, Kraków 1973.
Miodońska-Brookes E., „Mam ten dar bowiem: patrzę się inaczej". Szkice o twórczości Stanislawa Wyspiańskiego, Kraków 1997.
Miodońska-Brookes E., Studia o kompozycji dramatów Stanisława Wyspiańskiego, Kraków 1972.
Mitzner P., Tragizm w teatrze polskim XX wieku, „Odra" 1981, nr 9.
Myśl teatralna Młodej Polski. Antologia, wybór I. Sławińska, S. Kruk, Warszawa 1966.
Nicoll A., Dzieje dramatu. Od Ajschylosa do Anouilha, tłum. H. Krzeczkowski, W. Niepokólczycki, J. Nowacki, t. I i II, wyd. III, Warszawa 1983.
Nowakowski J., Wyspiański. Studia o dramatach, Kraków 1972.
O dramacie. Od Hugo do Witkiewicza. Poetyki. Manifesty. Komentarze, Warszawa 1993.
Olszewska M. "Tragedia chłopska". Od W. L. Anczyca do K. H. Rostworowskiego, Warszawa 2001.
Ortwin O., O Wyspiańskim i dramacie, [w:] tenże, Pisma krytyczne, t.1, oprac. J. Czachowska, Warszawa 1969.
Partyga E., Wiek XIX. Przedstawienia, Warszawa 2016.
Popiel J., Modernistyczne tragedie „winy i kary" (Kasprowicz, Orkan), „Ruch Literacki" 1993, z. 5.
Pośpiechowa L., Dramaty Leopolda Staffa, Opole 1966.
Problemy teorii dramatu i teatru, wybór i oprac. J. Degler,Wrocław1988.
Prussak M, „Po ogniu szum wiatru cichego". Wyspiański i mesjanizm, Warszawa 1993.
Pyzik T., Teoria tragedii. Ze studiów nad koncepcją tragedii w angielskich i amerykańskich badaniach literackich po II wojnie światowej, Katowice 1976. Ratajczakowa D., Komedia w epoce Młodej Polski, [w:] Stulecie Młodej Polski. Studia pod red. M. Podrazy-Kwiatkowskiej, Kraków 1995, s. 519-533. Rzewuska E., Polski dramat ekspresjonistyczny wobec konwencji gatunkowych, Lublin 1988.
Sławińska I, Główne problemy struktury dramatu, [w:] Problemy teorii dramatu i teatru, [praca zbiór.] wybór i oprac. J. Degler, Wroclaw 1988.
Sławińska I, O badaniu wizji teatralnej Wyspiańskiego, [w:] taż, Sceniczny gest poety. Zbiór studiów o dramacie, Kraków 1960.
Sławińska I., Tragedia w epoce Młodej Polski. Z zagadnień struktury dramatu, Toruń 1948.
Styan J.L., Współczesny dramat w teorii i scenicznej praktyce, przedm. J. Błoński, przel. i oprac. M. Sugiera, Wroclaw 1997.
Sugiera M, „Sceniczność" i „niesceniczność" jako problem młodopolskiego dramatu, s. 565-581. [w:] Stulecie Młodej Polski. Studia pod red. M. Podrazy-Kwiatkowskiej, Kraków 1995.
Szondi P., Esej o tragiczności, przeł. T. Zatorski, Warszawa 2020.
Szondi P., Teoria nowoczesnego dramatu, przeł. E. Misiołek, Warszawa 1976.
Taborski R., W kręgu młodopolskiego dramatu i teatru. Dwa szkice, Warszawa 1993.
Truskolaska A., Młodopolska ekspansja pojęcia „misterium" [w:] Wśród mitów teatralnych Mlodej Polski, pod. red. I. Sławińskiej i M.B. Stykowej, Kraków - Wroclaw 1983.
Ubersfeld A. Czytanie teatru I, przeł. J. Żurowska, Warszawa 2002.
Udalska E., „Piece bien faite": termin, formuła, miejsce w poetykach XIX w., [w:] Dramat Udalska E., „Pice bien faite": termin, formula, miejsce w poetykach XIX w., [w:] Dramat teatr pozytywistyczny, [praca zbiór.] pod red. D. Ratajczak, Wrocław 1991.
Wojdak M., Gdy zabrakło happy endu, czyli o jednoaktówce przełomu XIX i XX wieku. s. 533-549, [w:] Stulecie Młodej Polski. Studia pod red. M. Podrazy-Kwiatkowskiej, Kraków 1995.
Wśród mitów teatralnych Młodej Polski , pod red. I. Sławińskiej i M.B. Stykowej, Kraków-Wrocław 1983.
Ziołowicz A., „Misteria polskie". Z problemów misteryjności w dramacie romantycznym i młodopolskim, Kraków 1997.
Notes
|
Term 2024Z:
The seminar is intended to familiarize students who want to deepen their knowledge of the history of drama and theater during the Great Theater Reform in Europe (the theater of naturalism and symbolism in French, Scandinavian, German, Italian, Russian, poetic and symbolist theater) and in Poland. The classes are aimed at presenting the evolution of thinking about theater as an autonomous field of art, showing the evolution of dramatic content and forms at the turn of the 19th and 20th centuries; present the profiles of outstanding theater people, undertake joint hermeneutic reading in order to interpret selected dramatic works. |
Additional information
Additional information (registration calendar, class conductors, localization and schedules of classes), might be available in the USOSweb system: