Historia i kultura Żydów, stacjonarne, pierwszego stopnia (S1-JS)

Od 1 września 2020 r. w miejsce Instytutu Historycznego powołany został Wydział Historii. Kierunki dotychczas prowadzone w Instytucie Historycznym będą prowadzone w ramach Wydziału Historii, także procedura rekrutacyjna nie ulega zmianie.

Studia judaistyczne pierwszego stopnia mają charakter historyczny i koncentrują się na dziejach i kulturze Żydów środkowoeuropejskich, szczególnie polskich.

Zajęcia o tematyce żydowskiej objęte programem studiów licencjackich można podzielić na kilka grup:

1. Zajęcia wstępne na pierwszym roku studiów: Wprowadzenie do studiów żydowskich dostarcza podstawowych informacji o głównych nurtach i ośrodkach badań żydowskich i uczy posługiwania się dostępnymi pomocami naukowymi (bibliografie, słowniki, bazy danych itp.). Wprowadzenie do judaizmu poświęcone jest podstawowym zagadnieniom religii i kultury żydowskiej, najważniejszym tekstom religijnym, świętom i obyczajom, różnym nurtom historycznego i współczesnego judaizmu.

2. Dzieje Żydów w kolejnych epokach, począwszy od czasów starożytnych do współczesności (starożytność, średniowiecze i nowożytność, okres zaborów, okres międzywojenny, Zagłada, diaspora po II wojnie światowej, Państwo Izrael). Składają się na nie wykłady i ćwiczenia. Wykłady prezentują najnowszy stan badań i są szczególnie ważne dla tych dziedzin, gdzie nie ma prac syntetycznych czy podręczników. Ćwiczenia natomiast polegają na wspólnej lekturze i interpretacji tekstów z epoki (oryginalnych lub tłumaczonych). Taka dyskusja nad tekstami odbywa się niewielkich, najwyżej kilkunastoosobowych grupach. Począwszy od okresu średniowiecza zajęcia koncentrują się na dziejach Żydów polskich, ukazując jednak zachodzące zjawiska i procesy na szerszym tle diaspory europejskiej czy światowej.

3. Języki żydowskie. W trakcje studiów licencjackich studenci uczą się dwóch języków żydowskich: hebrajskiego i jidysz. Znajomość języków żydowskich jest niezwykle istotna – daje możliwość sięgnięcia zarówno do różnych tekstów historycznych (literatura, prasa, teksty religijne itp.), jak i do prac naukowych.

4. Literatura żydowska. Zajęcia z tej grupy mają przeważnie formę konwersatorium i poświęcone są różnym gatunkom literatury żydowskiej (Biblia, religijna literatura żydowska, literatura jidysz). Wszystkie one opierają się na lekturze i dyskusji nad tekstami.

5. Praktyki terenowe (objazdy naukowe). W trakcie studiów studenci dwukrotnie uczestniczą w objazdach naukowych – wyprawach terenowych mających na celu poznanie zabytków materialnych związanych z historią i kulturą Żydów. Celem objazdu na drugim roku studiów jest nauczenie się „odczytywania” krajobrazu, dostrzegania zmian dokonanych przez człowieka (drogi, obwarowania, kształtowanie zieleni), interpretowania zabytków architektury i symboliki przedstawień ikonograficznych, rozpoznawania stylów architektonicznych i zdobniczych. Na trasie objazdu znajdują się oczywiście synagogi i cmentarze żydowskie, ale ważne jest także miejsce osiedli żydowskich w nieżydowskim otoczeniu. Najczęściej na trasie objazdu znajdują się zabytki mniej znane, położone w mało uczęszczanych rejonach, z dala od szlaków turystycznych. Natomiast celem objazdu na trzecim roku studiów jest pokazanie na podstawie zabytków kultury materialnej zjawisk i procesów istotnych dla XIX i XX wieku.

6. Prace roczne. Na pierwszym i drugim roku studiów studenci przygotowują prace pisemne pod kierunkiem opiekuna naukowego. Praca musi być efektem samodzielnej analizy materiału źródłowego (historycznego, literackiego, ikonograficznego itp.) i ma mieć charakter badawczy. Pisanie pracy rocznej uczy zbierania, porządkowania i analizowania materiału, a następnie planowania, komponowania i pisania pracy naukowej. Przygotowują do tego zajęcia na pierwszym roku studiów: Wprowadzenie do studiów żydowskich i Wstęp do pisania prac uniwersyteckich.

7. Seminarium licencjackie. Na trzecim roku studiów studenci uczęszczają na seminarium, w ramach którego przygotowują pracę licencjacką. Celem seminarium jest między innymi wskazanie różnych kierunków badań, które można podjąć przygotowując pracę.

8. Zajęcia fakultatywne. W trakcie studiów studenci uzupełniają zajęcia obowiązkowe zajęciami fakultatywnymi, wybieranymi zgodnie z indywidualnymi potrzebami i zainteresowaniami. Każdego roku oferowanych jest wiele zajęć o bardzo różnorodnej tematyce, przede wszystkim dotyczących kultury żydowskiej (myśl żydowska, literatura, sztuka, film itp.).

9. Praktyki zawodowe. W trakcie studiów licencjackich studenci odbywają także praktyki zawodowe. Celem praktyk jest ułatwienie absolwentom wchodzenia na rynek pracy dzięki zdobyciu pierwszego doświadczenia zawodowego, sprawdzeniu swojej wiedzy w praktycznym działaniu, poznaniu warunków pracy w różnego rodzaju środowiskach oraz ocenie możliwości realizacji własnych planów zawodowych. Miejscem odbywania praktyk są instytucje, których działania związane są z tematyką żydowską,– np. Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN Żydowski Instytut Historyczny Centrum Kultury Jidysz czy Muzeum Warszawy (szczególnie oddziały: Korczakianum oraz Muzeum Warszawskiej Pragi). To właśnie tam absolwenci znajdują często zatrudnienie po zakończeniu studiów.

Oprócz powyższych zajęć judaistycznych program studiów obejmuje również przedmioty obowiązkowe dla wszystkich studentów Uniwersytetu. Są to: język nowożytny (wybierany przez studenta), nauki humanistyczne i społeczne, wf.

Studia licencjackie „Historia i kultura Żydów” przygotowują do podjęcia pracy w różnych instytucjach, takich jak ośrodki badawcze, muzea, wydawnictwa, archiwa, szkoły i organizacje społeczne, zwłaszcza tych, które koncentrują się na badaniu i upowszechnianiu wiedzy o historii i kulturze Żydów, budowaniu bliskich relacji między społecznością polską i żydowską oraz przełamywaniu uprzedzeń na tle wyznaniowym czy narodowościowym.

Aktualny program studiów dostepny jest na stronie http://studiajudaistyczne.pl/studia-licencjackie/.