Bakteriofagi w medycynie 8120-BwM-WUM
S1. „Wirusy bakterii – przyjaciele czy wrogowie?” – Przyczyny obecnego kryzysu antybiotykoterapii, jego znaczenie i konsekwencje. Mechanizmy antybiotykoodporności bakterii. Odkrycie bakteriofagów; wstęp do biologii bakteriofagów; izolacja i hodowla bakteriofagów; mechanizm działania przeciwbakteryjnego fagów; fagi zjadliwe i łagodne; profagi; rola fagów w środowisku; bakteriofagi kodujące toksyny Shiga, stabilność fagów w różnych warunkach i ich penetracja tkankowa - znaczenie praktyczne.
S2. „Zastosowanie bakteriofagów” – Unikalne właściwości bakteriofagów umożliwiające ich zastosowanie w leczeniu zakażeń wywołanych przez bakterie, które nabyły oporność na antybiotyki; synergizm fagowo-antybiotykowy; fagi i biofilm. Zastosowanie bakteriofagów w przemyśle spożywczym i rolnictwie; endolizyny bakteryjne. Zastosowanie fagów w diagnostyce laboratoryjnej.
S3. „Terapia fagowa: historia, aktualny status oraz regulacje prawne i aspekty etyczne” – Historia terapii fagowej w Polsce i na świecie; wyniki badań na modelach zwierzęcych; aktualne badania kliniczne w zakresie fagoterapii i ich rola w jej rozwoju. Prawne i etyczne aspekty terapii fagowej; eksperyment badawczy a leczniczy; świadoma zgoda pacjenta. Rodzaje i zasady prowadzenia badań klinicznych.
S4. „Zasady terapii fagowej antybiotykoopornych zakażeń bakteryjnych i jej zastosowanie w praktyce klinicznej” – Rodzaje preparatów fagowych, sposoby ich przygotowania i zakres zastosowania; typowanie fagowe - zastosowanie i zasady wykonywania. Wskazania do terapii fagowej; kryteria kwalifikacji i wyłączenia z terapii. Protokoły terapii fagowej - drogi podania, dawkowanie i czas terapii; monitorowanie efektów i bezpieczeństwa terapii; leczenie zakażeń mieszanych, przerwanie terapii i inne sytuacje szczególne. Wyniki i bezpieczeństwo terapii fagowej. Opisy przypadków klinicznych. Mechanizm, monitorowanie, występowanie i znaczenie kliniczne zjawiska fagooporności.
S5. „Immunologia bakteriofagów” – Immunomodulujące działanie fagów; rola fagów w procesie zapalnym; fagi w transplantologii, fagi a proces nowotworzenia. Przeciwciała antyfagowe – sposoby monitorowania i znaczenie kliniczne. Fagi a wirusy patogenne dla człowieka. Zastosowania metody phage display.
S6. „Seminarium końcowe z zaliczeniem” – Prezentacje przygotowanych referatów przygotowanych przez studentów. Omówienie zasad pisania i krytycznej analizy prac naukowych na podstawie literatury dotyczącej bakteriofagów.
Efekty kształcenia
Rozumie problem lekooporności, w tym lekooporności wielolekowej
Zna wpływ biotycznych czynników środowiska takich jak wirusy bakteryjne (bakteriofagi) na organizm człowieka i populację ludzi, ich biologię (w tym drogi wnikania do organizmu człowieka) oraz wpływ na środowisko
Zna kierunki rozwoju terapii i nowych metod profilaktyki rozwijających się dzięki postępowi w biotechnologii bakteriofagów, w szczególności mogącymi mieć zastosowanie w walce z antybiotykoodpornymi zakażeniami bakteryjnymi
Zna regulacje dotyczące eksperymentu medycznego oraz prowadzenia innych badań medycznych
Krytycznie analizuje piśmiennictwo medyczne, w tym w języku angielskim, oraz wyciąga wnioski w oparciu o dostępną literaturę
Wyjaśnia różnice między badaniami randomizowanymi i kliniczno-kontrolnymi, opisami przypadków i badaniami eksperymentalnymi oraz szereguje je według wiarygodności i jakości dowodów naukowych
Kryteria oceniania
Test zaliczeniowy: Uzyskanie nie mniej niż 60% poprawnych (czyli min. 18 pkt.) odpowiedzi z testu zaliczeniowego składającego się z 30 pytań (za każdą dobrą odpowiedź przyznawany jest 1 pkt.).
Ocena przygotowanego referatu: Uzyskanie minimum 2 pkt (za referat przygotowany indywidualne przyznawane są 4 pkt., za przygotowany w grupie dwuosobowej przyznawane są 2 pkt).
ocena:
niezaliczone - niezaliczenie testu zaliczeniowego lub referatu; suma punktów uzyskanych z testu i za referat mniejsza niż 22; więcej niż jedna nieobecność na zajęciach.
zaliczone - zaliczenie testu zaliczeniowego i referatu; suma punktów uzyskanych z testu i za referat nie mniejsza niż 22; oraz nie więcej niż jedna nieobecność na zajęciach.
Literatura
Literatura obowiązkowa:
1. Kunicki-Goldfinger W. J. H. Życie bakterii. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
2. Letarov A.V., Golomidova A.K., Tarasyan K.K. Ecological basis for rational phage therapy. Acta Naturae, 2010; 2: 60-72.
3. Górski A., Międzybrodzki R., Borysowski J. i współpr. Phage as a modulator of immune responses: practical implications for phage therapy. Advances in Virus Research, 2012; 83: 41-71.
4. Międzybrodzki R., Borysowski J., Weber-Dąbrowska B. i współpr. Clinical aspects of phage therapy. Advances in Virus Research, 2012; 83: 73-121.
5. Kodeks Etyki Lekarskiej.
6. Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty z dnia 05. 12. 1996 r.
Literatura uzupełniająca:
1. Abedon S.T. Bacterial 'immunity' against bacteriophages. Bacteriophage, 2012; 2: 50-54.
2. Bárdy P, Pantůček R, Benešík M, Doškař J. Genetically modified bacteriophages in applied microbiology. J Appl Microbiol. 2016;121:618-33.
3. Borysowski J., Górski A. Zastosowanie metody phage display w eksperymentalnej terapii onkologicznej. Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 2004; 58: 100-107.
4. Borysowski J., Łobocka M., Międzybrodzki R., Weber-Dąbrowska B., Górski A.: Potential of bacteriophages and their lysins in the treatment of MRSA: current status and future perspectives. BioDrugs, 2011; 25:347-355.
5. Borysowski J., Międzybrodzki R., Górski A. (red.). Phage Therapy: Current Research and Applications. Norfolk: Caister Academic Press, 2014.
6. Budynek P., Dabrowska K., Skaradziński G., Górski A. Bacteriophages and cancer. Archives of. Microbiology, 2010; 192: 315-320.
7. Chan B.K., Abedon S.T. Bacteriophages and their enzymes in biofilm control. Current Pharmaceutical Design, 2015; 21: 85-99.
8. Chan B.K., Abedon S.T., Loc-Carrillo C. Phage cocktails and the future of phage therapy. Future Microbiology, 2013; 8: 769-783.
9. Clark J.R., March J.B. Bacteriophages and biotechnology: vaccines, gene therapy and antibacterials. Trends in Biotechnology, 2006; 24: 212-218.
10. Figura G., Budynek P., Dąbrowska K. Bakteriofag T4: molekularne aspekty infekcji komórki bakteryjnej, rola białek kapsydowych. Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 2010; 64: 251-261.
11. Fortuna W., Międzybrodzki R., Weber-Dąbrowska B., Górski A.: Bacteriophage therapy in children: Facts and prospects. Medical Science Monitor, 2008; 14: RA126-132.
12. Górski A, Jończyk-Matysiak E, Międzybrodzki R, Weber-Dąbrowska B, Łusiak-Szelachowska M, Bagińska N, Borysowski J, Łobocka MB, Węgrzyn A, Węgrzyn G. Phage Therapy: Beyond Antibacterial Action. Front Med (Lausanne). 2018; 23;5:146. doi: 10.3389/fmed.2018.00146.
13. Górski A., Dąbrowska K., Międzybrodzki R., Weber-Dąbrowska B., Łusiak-Szelachowska M., Jończyk-Matysiak E., Borysowski J. Phages and immunomodulation. Future Microbiol. 2017. doi: 10.2217/fmb-2017-0049.
14. Górski A., Międzybrodzki R., Weber-Dąbrowska B., Fortuna W., Letkiewicz S., Rogóż P., Jończyk-Matysiak E., Dąbrowska K., Majewska J., Borysowski J. Phage therapy: combating infections with potential for evolving from merely a treatment for complications to targeting diseases. Front. Microbiol. 2016; 7:1515. doi: 10.3389/fmicb.2016.01515.
15. Górski A., Weber-Dąbrowska B., Międzybrodzki R., Fortuna W., Hanecki R.: Perspektywy terapii fagowej w urologii. Przegląd Urologiczny, 2004; 5: 8-10.
16. Górski, A.; Międzybrodzki, R.; Łobocka, M.; Głowacka-Rutkowska, A.; Bednarek, A.; Borysowski, J.; Jończyk-Matysiak, E.; Łusiak-Szelachowska, M.; Weber-Dąbrowska, B.; Bagińska, N.; Letkiewicz, S.; Dąbrowska, K.; Scheres, J. Phage Therapy: What Have We Learned? Viruses. 2018;10(6). pii: E288. doi: 10.3390/v10060288.
17. Kutter E. Phage therapy: bacteriophages as natural self-limiting antibiotics. W: Pizzorno J. i Murray M. (red.) Vol. 1. Textbook of natural medicine, Churchill Livingstone, Philadelphia, PA. 2005; pp 1147-1161.
18. Labrie S.J., Samson J.E., Moineau S. Bacteriophage resistance mechanisms. Nature Reviews Microbiology, 2010; 8: 317-327.
19. Letkiewicz S., Międzybrodzki R., Górski A. Historia rozwoju terapii fagowej w Polsce. Część 2. Przegląd Urologiczny. 2017; 3(103): 69-71.
20. Letkiewicz S., Międzybrodzki R., Kłak M., Bubak B., Jończyk E., Weber-Dąbrowska B., Górski A.: The perspectives of the application of phage therapy in chronic bacterial prostatitis. FEMS Immunology and Medical Microbiology, 2010; 60: 99-112.
21. Loc-Carrillo C., Abedon ST. Pros and cons of phage therapy. Bacteriophage, 2011; 1: 111-114.
22. Międzybrodzki R., Hoyle N., Zhvaniya F., Łusiak-Szelachowska M., Weber-Dąbrowska B., Łobocka M., Borysowski J., Alavidze Z., Kutter E., Górski A., Gogokhia L. (2018) Current Updates from the Long-Standing Phage Research Centers in Georgia, Poland, and Russia. W: Bacteriophages. Harper D., Abedon S., Burrowes B., McConville M. (red.) Springer, Cham. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-319-40598-8_31-1
23. Piekarowicz A. Podstawy wirusologii molekularnej. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
24. Schofield D.A., Sharp N.J., Westwater C. Phage-based platforms for the clinical detection of human bacterial pathogens. Bacteriophage, 2012; 2: 105-283.
25. Summers W.C. The strange history of phage therapy. Bacteriophage, 2012; 2: 130-133.
26. Weber-Dąbrowska B, Jończyk-Matysiak E, Żaczek M, Łobocka M, Łusiak-Szelachowska M, Górski A. Bacteriophage procurement for therapeutic purposes. Front Microbiol. 2016;7:1177. doi: 10.3389/fmicb.2016.01177
27. Wnukiewicz-Kozłowska A. Eksperyment medyczny na organizmie ludzkim w prawie międzynarodowym i europejskim. Dom Wydawniczy ABC. Warszawa 2004.
28. Żaczek M, Weber-Dąbrowska B, Górski A. Phages in the global fruit and vegetable industry. J Appl Microbiol. 2015;118:537-56.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: