Dydaktyka literatury i języka polskiego III semestr 4501-SPSEJ-DLJP3

Zakres tematyczny kursu:
1. Autobiografia pisarska. Tekst (uczniowski) jako dzieło pisarskie. Motywacyjny aspekt pozaklasowego/ pozalekcyjnego życia tekstów (uczniowskich). Świętowanie sukcesów.
2. Notowanie. Notatnik krytycznego myślenia.
3. Narracje z tożsamość. Model twórczego pisania. Znaczenie doświadczeń szkolnych dla rozwoju kompetencji związanych z pisaniem.
4. Wprowadzenie do warsztatowego modelu lekcji. Planowanie procesu nabywania umiejętności. Minilekcja.
5. Kształcenie umiejętności wypowiedzi narracyjnej. Doskonalenie tekstów uczniowskich. Warsztatowy model lekcji – konferencja. Redakcja tekstów uczniowskich. Learning progressions – linie rozwoju w projektowaniu kolejnych kroków w pracy z uczniem.
6. Kształcenie umiejętności tworzenia wypowiedzi argumentacyjnej. Wprowadzanie pojęć: argument, teza, hipoteza w pracy z uczniem w szkole podstawowej. Wprowadzanie metody dyskusji w szkole podstawowej. Pisemna wypowiedź argumentacyjna. Rozprawka. Formy użytkowe – list oficjalny. Pisemna wypowiedź argumentacyjna/perswazyjna w szkole podstawowej i ponadpodstawowej. Learning progressions – linie rozwoju w projektowaniu kolejnych kroków w pracy z uczniem. Ocenianie kształtujące oraz sumujące prac pisemnych oraz wypowiedzi ustnych.
7. Kształtowanie kompetencji retorycznych. Lekcja jako przestrzeń wymiany poglądów i dyskusji. Student-nauczyciel jako mówca. Debatowanie. Lekcja jako przestrzeń wymiany poglądów i dyskusji. Etyka wypowiedzi (manipulacja językowa).
8. Motywowanie do czytania / diagnozowanie biegłości czytelniczej: zeszyt czytelnika, proces czytania i jego składniki, narzędzia diagnostyczne, ewaluacja efektywności narzędzi, ewaluacja wyników diagnozy, planowanie i wdrażanie diagnozy.
9. Czytanie proceduralne: strategia czytania proceduralnego w odniesieniu do tekstów nieliterackich, dobór tekstów do pracy lekcyjnej, planowanie celów lekcyjnych związanych z odbiorem, najczęstsze trudności związane z planowaniem, ewaluacja planu nauczania.
10. Funkcjonalne podejście do nauki o języku: strategie funkcjonalnego podejścia do nauki o języku, planowanie pracy, dobór tekstów, metody diagnozy i oceny poziomu kompetencji uczniów. Świadomość językowa, kształtowanie świadomości językowej uczniów w odniesieniu do ich doświadczeń komunikacyjnych, style funkcjonalne polszczyzny, wzbogacanie słownictwa uczniów.
11. Motywowanie do czytania / diagnozowanie biegłości czytelniczej: zeszyt czytelnika, proces czytania i jego składniki, rozwój umiejętności czytelniczych, narzędzia diagnostyczne, ewaluacja efektywności narzędzi, ewaluacja wyników diagnozy, strategie motywujące do lektury, zadania związane z lekturą, planowanie działań związanych z omówieniem lektury.
12. Czytanie proceduralne: pogłębianie rozumienia strategii czytania proceduralnego, wykorzystanie różnych strategii wspierających kształcenie umiejętności odbiorczych uczniów, wspieranie samodzielności odbiorczej uczniów, teksty o różnej strukturze, planowanie zadań weryfikujących poziom rozwoju umiejętności.
13. Fundamenty interpretacji w kontekście szkolnej edukacji humanistycznej (rola etapów: głośnego czytania, wstępnego rozpoznania sensów utworu, identyfikacji fragmentów kluczowych, skojarzeń, kategoryzacji, formułowania hipotezy interpretacyjnej).
14. Interpretacja jako odpowiedź na tekst kultury. Mechanizm i granice interpretacji (nadinterpretacja) – co jest, a co nie jest interpretacją, nieuchronność interpretacji, perspektywa indywidualna i kontekst. Interpretacja jako proces i tekst.
15. Klasyka w szkole (poetycka i powieściowa) – jak interpretować (reinterpretować) kanoniczne dzieła literatury polskiej i obcej? Tradycja interpretacyjna i nowe spojrzenia (np. możliwość i zasadność wykorzystania narzędzi filmoznawczych, kategorii feminizmu, postkolonializmu, a także strategii poststrukturalnych).
16. Interpretacja wizualnych, audialnych i audiowizualnych tekstów kultury (np. obraz, komiks, muzyka, film, wideoklip, reklama itp.). Kształtowanie umiejętności świadomego i twórczego obcowania z pozaliterackimi tekstami kultury, doskonalenie narzędzi odbioru, kompletowanie warsztatu analityczno-interpretacyjnego.
17. Ekologia edukacji literackiej i kulturowej. Budowanie ekosystemu czytającej klasy.
18. Współczesne strategie interpretacyjne w kontekście realiów i potrzeb szkolnej lektury tekstu literackiego (epickiego i poetyckiego) – hermeneutyka, intertekstualizm, dekonstrukcja, strategia reader response, etyka czytania, czytanie ekokrytyczne, różnicujące, uważne. Rola instrumentarium pojęciowego poetyki (także poetyki intersemiotycznej) w procesie interpretacji.
19. Sztuki plastyczne, audiowizualne (zwłaszcza film) jako kontekst kształcenia literacko-kulturowego. Tekst kultury jako intertekst / interpretant, praca z adaptacją filmową dzieła literackiego jako sposób interpretacji, integracyjny wymiar polonistyki szkolnej.
20. Jakość zadania edukacyjnego. Poziom taksonomiczny zadań na lekcji.
21. Proces nauczania w klasie zróżnicowanej.
22. Uczniowska refleksja o procesie uczenia się. Udzielanie informacji zwrotnej i ocenianie.

Zakres tematyczny kursu:
1. Autobiografia pisarska. Tekst (uczniowski) jako dzieło pisarskie. Motywacyjny aspekt pozaklasowego/ pozalekcyjnego życia tekstów (uczniowskich). Świętowanie sukcesów.
2. Notowanie. Notatnik krytycznego myślenia.
3. Narracje z tożsamość. Model twórczego pisania. Znaczenie doświadczeń szkolnych dla rozwoju kompetencji związanych z pisaniem.
4. Wprowadzenie do warsztatowego modelu lekcji. Planowanie procesu nabywania umiejętności. Minilekcja.
5. Kształcenie umiejętności wypowiedzi narracyjnej. Doskonalenie tekstów uczniowskich. Warsztatowy model lekcji – konferencja. Redakcja tekstów uczniowskich. Learning progressions – linie rozwoju w projektowaniu kolejnych kroków w pracy z uczniem.
6. Kształcenie umiejętności tworzenia wypowiedzi argumentacyjnej. Wprowadzanie pojęć: argument, teza, hipoteza w pracy z uczniem w szkole podstawowej. Wprowadzanie metody dyskusji w szkole podstawowej. Pisemna wypowiedź argumentacyjna. Rozprawka. Formy użytkowe – list oficjalny. Pisemna wypowiedź argumentacyjna/perswazyjna w szkole podstawowej i ponadpodstawowej. Learning progressions – linie rozwoju w projektowaniu kolejnych kroków w pracy z uczniem. Ocenianie kształtujące oraz sumujące prac pisemnych oraz wypowiedzi ustnych.
7. Kształtowanie kompetencji retorycznych. Lekcja jako przestrzeń wymiany poglądów i dyskusji. Student-nauczyciel jako mówca. Debatowanie. Lekcja jako przestrzeń wymiany poglądów i dyskusji. Etyka wypowiedzi (manipulacja językowa).
8. Motywowanie do czytania / diagnozowanie biegłości czytelniczej: zeszyt czytelnika, proces czytania i jego składniki, narzędzia diagnostyczne, ewaluacja efektywności narzędzi, ewaluacja wyników diagnozy, planowanie i wdrażanie diagnozy.
9. Czytanie proceduralne: strategia czytania proceduralnego w odniesieniu do tekstów nieliterackich, dobór tekstów do pracy lekcyjnej, planowanie celów lekcyjnych związanych z odbiorem, najczęstsze trudności związane z planowaniem, ewaluacja planu nauczania.
10. Funkcjonalne podejście do nauki o języku: strategie funkcjonalnego podejścia do nauki o języku, planowanie pracy, dobór tekstów, metody diagnozy i oceny poziomu kompetencji uczniów. Świadomość językowa, kształtowanie świadomości językowej uczniów w odniesieniu do ich doświadczeń komunikacyjnych, style funkcjonalne polszczyzny, wzbogacanie słownictwa uczniów.
11. Motywowanie do czytania / diagnozowanie biegłości czytelniczej: zeszyt czytelnika, proces czytania i jego składniki, rozwój umiejętności czytelniczych, narzędzia diagnostyczne, ewaluacja efektywności narzędzi, ewaluacja wyników diagnozy, strategie motywujące do lektury, zadania związane z lekturą, planowanie działań związanych z omówieniem lektury.
12. Czytanie proceduralne: pogłębianie rozumienia strategii czytania proceduralnego, wykorzystanie różnych strategii wspierających kształcenie umiejętności odbiorczych uczniów, wspieranie samodzielności odbiorczej uczniów, teksty o różnej strukturze, planowanie zadań weryfikujących poziom rozwoju umiejętności.
13. Fundamenty interpretacji w kontekście szkolnej edukacji humanistycznej (rola etapów: głośnego czytania, wstępnego rozpoznania sensów utworu, identyfikacji fragmentów kluczowych, skojarzeń, kategoryzacji, formułowania hipotezy interpretacyjnej).
14. Interpretacja jako odpowiedź na tekst kultury. Mechanizm i granice interpretacji (nadinterpretacja) – co jest, a co nie jest interpretacją, nieuchronność interpretacji, perspektywa indywidualna i kontekst. Interpretacja jako proces i tekst.
15. Klasyka w szkole (poetycka i powieściowa) – jak interpretować (reinterpretować) kanoniczne dzieła literatury polskiej i obcej? Tradycja interpretacyjna i nowe spojrzenia (np. możliwość i zasadność wykorzystania narzędzi filmoznawczych, kategorii feminizmu, postkolonializmu, a także strategii poststrukturalnych).
16. Interpretacja wizualnych, audialnych i audiowizualnych tekstów kultury (np. obraz, komiks, muzyka, film, wideoklip, reklama itp.). Kształtowanie umiejętności świadomego i twórczego obcowania z pozaliterackimi tekstami kultury, doskonalenie narzędzi odbioru, kompletowanie warsztatu analityczno-interpretacyjnego.
17. Ekologia edukacji literackiej i kulturowej. Budowanie ekosystemu czytającej klasy.
18. Współczesne strategie interpretacyjne w kontekście realiów i potrzeb szkolnej lektury tekstu literackiego (epickiego i poetyckiego) – hermeneutyka, intertekstualizm, dekonstrukcja, strategia reader response, etyka czytania, czytanie ekokrytyczne, różnicujące, uważne. Rola instrumentarium pojęciowego poetyki (także poetyki intersemiotycznej) w procesie interpretacji.
19. Sztuki plastyczne, audiowizualne (zwłaszcza film) jako kontekst kształcenia literacko-kulturowego. Tekst kultury jako intertekst / interpretant, praca z adaptacją filmową dzieła literackiego jako sposób interpretacji, integracyjny wymiar polonistyki szkolnej.
20. Jakość zadania edukacyjnego. Poziom taksonomiczny zadań na lekcji.
21. Proces nauczania w klasie zróżnicowanej.
22. Uczniowska refleksja o procesie uczenia się. Udzielanie informacji zwrotnej i ocenianie.

Bartmiński J.: Niebrzegowska-Bartmińska, S. (2012): Tekstologia. Wydawnictwo Naukowe PWN: Warszawa.
Biesta G. (2014) The Beautiful Risk of Education, New York and London.
Biesta G. (20121)World-Centered Education: A View for the Present, New York and London.
Black P. i inni (2006). Jak oceniać, aby uczyć. Warszawa: CEO.
Bortnowski S. (2005). Przewodnik po sztuce uczenia literatury, Warszawa: Stentor.
Dubisz, S., red., (1994): Nauka o języku dla polonistów. Książka i Wiedza: Warszawa.
Dyduchowa A.: Metody kształcenia sprawności językowej uczniów : projekt systemu, model podręcznika. Wydawnictwo Naukowe WSP: Kraków 1988.
Eco U., Rorty R., Culler J., Brooke-Rose C. (2008): Interpretacja i nadinterpretacja. Wydawnictwo Znak: Kraków.
Frey N., Fisher D. (2013) Rigorous Reading. 5 Access Points for Comprehending Complex Texts. CA: Corwin Literacy: Thousand Oaks.
Gąsowska L. (2014): Polonistyczne (r)ewolucje w cyberprzestrzeni. [w:] Polonistyka dziś – kształcenie dla jutra. Tom 2. Wydawnictwo Universitas: Kraków.
Hattie J. (2015). Widoczne uczenie się, Warszawa: Centrum Edukacji Obywatelskiej.
Kola A. F., Szahaj A., red. (2007): Filozofia i etyka interpretacji. Wydawnictwo Universitas: Kraków.
Koziołek K. (2017), Czas lektury, Katowice.
Lehman C., Roberts, K., (2010), Falling in Love with Close Reading, NH: Heinemann Portsmouth.
Marzano R. (2012). Sztuka i teoria skutecznego nauczania. Warszawa: CEO.
Moss C.M, Brookhart S.M. (2014). Cele uczenia się. Jak pomóc uczniom zrozumieć każdą lekcję. Warszawa: ORE.
Perloff M. (2004): Differentials. Poetry, Poetics, Pedagogy. The University of Alabama Press: Tuscaloosa.
Szahaj A. (2004): Zniewalająca moc kultury. Artykuły i szkice z filozofii kultury, poznania i polityki. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika: Toruń.
Tomlison C.A. (2014). The differentiated classroom. Alexandria, VA, USA: ASCD.
Tomlinson C. A., Imbeau M. B. (1999). Leading and Managing a Differentiated Classroom, Alexandria: ASCD, 2010;
Tomlinson C. A., McTighe J. (2006)., Integrating and Differentiated Instructuion. Understanding by Design: Connecting Content and Kids, Alexandria: Pearson.
Wasilewski J. (2011): Granice retoryki. O modelu nauczania retoryki w świecie zmedializowanym, [w:] Dydaktyka retoryki. B. Sobczak B., i H.Zgółkowa H. Wydawnictwo Poznańskie: Poznań.
Wiggins G., Mc Tighe J. (2006). Understanding by Design. New Jersey, Ohio, USA: Pearson.

Bartmiński J.: Niebrzegowska-Bartmińska, S. (2012): Tekstologia. Wydawnictwo Naukowe PWN: Warszawa.
Biesta G. (2014) The Beautiful Risk of Education, New York and London.
Biesta G. (20121)World-Centered Education: A View for the Present, New York and London.
Black P. i inni (2006). Jak oceniać, aby uczyć. Warszawa: CEO.
Bortnowski S. (2005). Przewodnik po sztuce uczenia literatury, Warszawa: Stentor.
Dubisz, S., red., (1994): Nauka o języku dla polonistów. Książka i Wiedza: Warszawa.
Dyduchowa A.: Metody kształcenia sprawności językowej uczniów : projekt systemu, model podręcznika. Wydawnictwo Naukowe WSP: Kraków 1988.
Eco U., Rorty R., Culler J., Brooke-Rose C. (2008): Interpretacja i nadinterpretacja. Wydawnictwo Znak: Kraków.
Frey N., Fisher D. (2013) Rigorous Reading. 5 Access Points for Comprehending Complex Texts. CA: Corwin Literacy: Thousand Oaks.
Gąsowska L. (2014): Polonistyczne (r)ewolucje w cyberprzestrzeni. [w:] Polonistyka dziś – kształcenie dla jutra. Tom 2. Wydawnictwo Universitas: Kraków.
Hattie J. (2015). Widoczne uczenie się, Warszawa: Centrum Edukacji Obywatelskiej.
Kola A. F., Szahaj A., red. (2007): Filozofia i etyka interpretacji. Wydawnictwo Universitas: Kraków.
Koziołek K. (2017), Czas lektury, Katowice.
Lehman C., Roberts, K., (2010), Falling in Love with Close Reading, NH: Heinemann Portsmouth.
Marzano R. (2012). Sztuka i teoria skutecznego nauczania. Warszawa: CEO.
Moss C.M, Brookhart S.M. (2014). Cele uczenia się. Jak pomóc uczniom zrozumieć każdą lekcję. Warszawa: ORE.
Perloff M. (2004): Differentials. Poetry, Poetics, Pedagogy. The University of Alabama Press: Tuscaloosa.
Szahaj A. (2004): Zniewalająca moc kultury. Artykuły i szkice z filozofii kultury, poznania i polityki. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika: Toruń.
Tomlison C.A. (2014). The differentiated classroom. Alexandria, VA, USA: ASCD.
Tomlinson C. A., Imbeau M. B. (1999). Leading and Managing a Differentiated Classroom, Alexandria: ASCD, 2010;
Tomlinson C. A., McTighe J. (2006)., Integrating and Differentiated Instructuion. Understanding by Design: Connecting Content and Kids, Alexandria: Pearson.
Wasilewski J. (2011): Granice retoryki. O modelu nauczania retoryki w świecie zmedializowanym, [w:] Dydaktyka retoryki. B. Sobczak B., i H.Zgółkowa H. Wydawnictwo Poznańskie: Poznań.
Wiggins G., Mc Tighe J. (2006). Understanding by Design. New Jersey, Ohio, USA: Pearson.