Przegląd nauk społecznych dla uczących wiedzy o społeczeństwie. Gramatyka cywilizacji. III semestr 4501-SPSEH-GC3

Szkolna wiedza o społeczeństwie obejmuje treści powiązane z kilkoma naukami: socjologią, politologią, stosunkami międzynarodowymi, prawem, psychologią społeczną, filozofią polityczną i ekonomią. Celem kursu jest nie tylko uporządkowanie pojęć z tych dziedzin oraz uzupełnienie wiedzy w zakresie objętym aktualnymi podstawami programowymi szkół podstawowych i średnich, ale także przygotowanie nauczycieli i nauczycielek do samodzielnego eksplorowania tego rozległego terytorium, zwłaszcza w sytuacji jego dynamicznych zmian. Osoby prowadzące lekcje z wiedzy o społeczeństwie w szkole najbardziej chyba spośród wszystkich nauczycieli doświadczają dezaktualizacji informacji oraz tego, jak żywa debata naukowa wyznacza nowe kierunki poznania i myślenia o świecie współczesnym.
Zarazem kurs niniejszy okazuje się niezbędnym uzupełnieniem przygotowania merytorycznego historyków i historyczek, zgodnie ze słowami Fernanda Braudela: vous savez bien que la limite entre le monde des morts et le monde des vivants se déplace à chaque instant, qu’il n’y a pas de limite entre passé et présent, si bien que l’histoire et la sociologie devraient toujours collaborer, alors qu’elles se heurtent quelquefois comme des visions différentes du monde. (…) Il faut donner sa pleine signification à la très forte remarque de Lucien Febvre : l’histoire n’est pas seulement l’étude du passé, mais aussi l’étude du temps présent.[1] „Papież historyków” przypomina też o konieczności wyczulonej uwagi skierowanej na współczesność: Privilège immense! Qui saurait, dans les faits mêlés de la vie actuelle, distinguer aussi sûrement le durable et l’éphémère ? Pour les contemporains, les faits se présentent trop souvent, hélas, sur un même plan d’importance, et les très grands événements, constructeurs de l’avenir, font si peu de bruit – ils arrivent sur des pattes de tourterelles, disait Nietzsche – qu’on en devine rarement la présence.[2]
Nie jest zatem przypadkiem, że tytuł kursu powtarza tytuł legendarnego podręcznika braudelowskiego przygotowującego uczniów do studiów w Grandes Ecoles – „Gramatyka cywilizacji”.[3]
[1] Fernand Braudel, Les ambitions de l’Histoire, Paris 1997, s.167
[2] Tenże, “Pour une économie historique”, Revue économique, Vol. 1, nr 1, 1950, s. 38
[3] Tenże, „Gramatyka cywilizacji”, Warszawa 2006. Jean-François Mattéi tak wyjaśnia braudelowską synekdochę użytą w tytule pracy: Tout comme la syntaxe grammaticale ramène les différents éléments de la phrase à leur unité de fonction, pour en révéler le sens, la syntaxe historique ordonne les différents rythmes du temps à leur unité d’origine, pour en dévoiler la continuité. (J-F Mattéi, „Fernand Braudel et la grammaire des civilisations”, https://www.revuedesdeuxmondes.fr/wp-content/uploads/2016/11/0d247125fe5b84a6b2abb3f684bcee73.pdf, dostęp 14.01.2019 r.)

Zarazem kurs niniejszy okazuje się niezbędnym uzupełnieniem przygotowania merytorycznego historyków i historyczek, zgodnie ze słowami Fernanda Braudela: vous savez bien que la limite entre le monde des morts et le monde des vivants se déplace à chaque instant, qu’il n’y a pas de limite entre passé et présent, si bien que l’histoire et la sociologie devraient toujours collaborer, alors qu’elles se heurtent quelquefois comme des visions différentes du monde. (…) Il faut donner sa pleine signification à la très forte remarque de Lucien Febvre : l’histoire n’est pas seulement l’étude du passé, mais aussi l’étude du temps présent.[1] „Papież historyków” przypomina też o konieczności wyczulonej uwagi skierowanej na współczesność: Privilège immense! Qui saurait, dans les faits mêlés de la vie actuelle, distinguer aussi sûrement le durable et l’éphémère ? Pour les contemporains, les faits se présentent trop souvent, hélas, sur un même plan d’importance, et les très grands événements, constructeurs de l’avenir, font si peu de bruit – ils arrivent sur des pattes de tourterelles, disait Nietzsche – qu’on en devine rarement la présence.[2]

Nie jest zatem przypadkiem, że tytuł kursu powtarza tytuł legendarnego podręcznika braudelowskiego przygotowującego uczniów do studiów w Grandes Ecoles – „Gramatyka cywilizacji”.[3]

Zakres tematyczny kursu:
• Konstytucja RP. Analiza przypadków
• Konstytucja RP. Dylematy i debaty
• Rozłamy polityczne
• Przegląd systematyczny idei politycznych
• Teorie stosunków międzynarodowych
• Stosunki międzynarodowe we współczesnej Europie
• Stosunki międzynarodowe we współczesnej Afryce
• Stosunki międzynarodowe we współczesnej Ameryce Południowej
• Stosunki międzynarodowe we współczesnej Ameryce Północnej
• Stosunki międzynarodowe we współczesnej Azji
• Stosunki międzynarodowe we współczesnej strefie Pacyfiku
• Polska polityka zagraniczna po roku 1989

_________________________
[1] Fernand Braudel, Les ambitions de l’Histoire, Paris 1997, s.167
[2] Tenże, “Pour une économie historique”, Revue économique, Vol. 1, nr 1, 1950, s. 38
[3] Tenże, „Gramatyka cywilizacji”, Warszawa 2006. Jean-François Mattéi tak wyjaśnia braudelowską synekdochę użytą w tytule pracy: Tout comme la syntaxe grammaticale ramène les différents éléments de la phrase à leur unité de fonction, pour en révéler le sens, la syntaxe historique ordonne les différents rythmes du temps à leur unité d’origine, pour en dévoiler la continuité. (J-F Mattéi, „Fernand Braudel et la grammaire des civilisations”, https://www.revuedesdeuxmondes.fr/wp-content/uploads/2016/11/0d247125fe5b84a6b2abb3f684bcee73.pdf, dostęp 14.01.2019 r.)