Filozoficzne spory o edukację 4501-SPSE-FS
Wraz z ewolucją kultury i postępem cywilizacji technicznej życie ludzkie w coraz większym stopniu wymaga przygotowania, wprowadzenia, instrukcji – zazwyczaj przedsięwzięcie takie określamy mianem uczenia, a jego instytucjonalna forma to szkoła. Jednak, poddany bliższej analizie proces ten nastręcza bardzo poważnych trudności, które od dwóch i pół tysiąca lat wywołują zażarte spory. Co jest właściwym celem edukacji: wyposażenie ucznia w kompetencje techniczne czy raczej wykształcenie moralne? Co to znaczy, że uczeń jest przygotowany do życia: bycie kompetentnym pracownikiem czy umiejętności osiągnięcia w tym życiu szczęścia? Jaki model człowieczeństwa winna realizować edukacja: indywidualisty, społecznika, artysty, wyznawcy, parownika, posłusznego obywatela? A może myślenie w kategoriach modelu jest błędne, bo to uczeń sam powinien się określić? Ale jak stworzyć dla takiego określenia idealne warunki? Kto bowiem ma prawo decydować czego i jak winien uczyć się w szkole młody człowiek – jakie kwalifikacje są do tego wystarczające? Czy da się uniknąć w procesie edukacji pewnego elementu narzucenia przez nauczyciela własnej wizji świata? Jak ma się nauczanie do natury człowieka: winna być ona raczej hamowana i powściągana, czy pielęgnowana i rozwijana? Czy w ogóle jest jeszcze coś takiego jak natura człowieka?
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza
Student/ka:
• zaznajamia się pobieżnie z głównymi zagadnieniami filozofii edukacji, w szczególności z jej aspektami aksjologicznymi.
Umiejętności
Student/ka:
• rozumie, jak szczegółowe i ogólne decyzje edukacyjne przekładają się na szerszą wizję człowieka i jego miejsca w społeczeństwie,
• dostrzega kontekst moralny działań edukacyjnych,
• uczy się krytycznie podchodzić do własnych, bezrefleksyjnie przyjętych celów edukacyjnych,
• rozumie zależność między wizją polityczną (np. liberalizm, konserwatyzm) a wizją edukacji szkolnej.
Postawy
Student/ka:
• zdaje sobie sprawę z ukrytych założeń moralnych i antropologicznych, które zasilają jego/jej poglądy na rolę nauczyciela i szkoły,
• przestaje postrzegać konkretne rozwiązania edukacyjne bezkrytycznie— dostrzega bowiem, że są one wytworem przygodnych wizji moralnych i politycznych,
• jest w stanie z szacunkiem podejść do innych wizji szkoły.
Kryteria oceniania
Warunkiem zaliczenia zajęć jest:
a. obecność – można opuścić nie więcej niż jedno spotkanie;
b. zaliczenie co najmniej trzech z czterech zapowiedzianych „wejściówek”;
c. napisanie recenzji z jednej z pozycji z bibliografii.
Literatura
Literatura Alter A.(2018): Uzależnienia 2.0. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego: Kraków.
Arystoteles (2012): Etyka Nikomachejska. Wydawnictwo Naukowe PWN: Warszawa.
Bloom A. (2012): Umysł zamknięty: o tym, jak amerykańskie szkolnictwo wyższe zawiodło demokrację i zubożyło dusze dzisiejszych studentów. Wydawnictwo Zysk i Ska: Poznań.
Bourdieu P., Passeron J.-C. (2006), Reprodukcja: elementy teorii systemu nauczania. Wydawnictwo Naukowe PWN: Warszawa.
Bregman R. (2020): Homo sapiens: ludzie są lepsi niż myślisz. Wydawnictwo Dolnośląskie: Wrocław.
Carr N. (2013): Płytki umysł. Grupa Wydawnicza Helion: Gliwice.
Chmura-Rutkowska I. (2021): Nie jestem nauczycielem, [w:] Szulski J. Nauczyciel z Polski. JS&Co: Warszawa.
Criado-Perez C. (2020): Niewidzialne kobiety: Jak dane tworzą świat skrojony pod mężczyzn. Karakter: Kraków.
Feire P. (2000): „Bankowa” koncepcja edukacji jako narzędzie opresji. [w:] Blusz K. (wyd.), Edukacja i wyzwolenie. Oficyna Wydawnicza „Impuls”: Kraków.
Hadot P. (2003): Filozofia jako ćwiczenie duchowe. Fundacja Aletheia: Warszawa.
Heidt J.( 2014): Prawy umysł. Wydawnictwo Smak Słowa: Sopot.
Neil A.(1994): Nowa Summerhill. Wydawnictwo Zysk i Ska: Poznań.
Newport C.(2018): Praca głęboka: jak odnieść sukces w świecie, w którym ciągle coś nas rozprasza. Studio Emka: Warszawa.
Nussbaum M.(2016): Nie dla zysku. Fundacja Kultura Liberalna: Warszawa.
Platon (1957): Eutydem. PWN: Warszawa.
Platon (2002): Gorgiasz. Wydawnictwo Marek Derewiecki: Kęty.
Platon (2009): Państwo. Wydawnictwo Marek Derewiecki: Kęty.
Rousseau J.J. (1955): Emil czyli O wychowaniu. Ossolineum: Wrocław.
Seneka (2010): Listy moralne do Lucyliusza. Wydawnictwo Naukowe PWN: Warszawa.
Sloterdijk P.(2014): Musisz życie swe odmienić: o antropotechnice. Wydawnictwo Naukowe PWN: Warszawa.
Stainer G.(2007): Nauki mistrzów. Wydawnictwo Zysk i Ska: Poznań.
Św. Tomasz z Akwinu (2011): Traktat o roztropności. Wydawnictwo Marek Derewiecki: Kęty.
Twenge J. M. (2019): iGen: Dlaczego dzieciaki dorastające w sieci są mniej zbuntowane, bardziej tolerancyjne, mniej szczęśliwe i zupełnie nieprzygotowane do dorosłości. Smak Słowa: Sopot.
|
W cyklu 2023L:
Alter A.(2018): Uzależnienia 2.0. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego: Kraków. |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: