Dydaktyka historii i wiedzy o społeczeństwie 4501-SME-HWS
Waga edukacji historycznej i obywatelskiej (EHO) w szkole jest bezdyskusyjna. Kontrowersje budzi czasem jednak to, co powinno składać się na dobrą edukację historyczną i obywatelską. Rzetelnie przygotowani nauczyciele i nauczycielki nie tyle sprytnie unikają niebezpieczeństw związanych z takimi dyskusjami, co rozumieją je i podejmują trud radzenia sobie z nimi w szkolnej rzeczywistości. Ten kurs adresowany jest właśnie do tych nauczycieli i nauczycielek, którzy zgromadzili już pewne doświadczenie w pracy nauczyciela EHO i są równocześnie gotowi na poszerzanie repertuaru metod i technik oraz pogłębianie rozumienia swojej społecznej roli w szkole. Celami kursu są więc namysł nad teoretycznymi aspektami nauczania EHO w szkole oraz analiza i rozwijanie bardzo praktycznych elementów warsztatu poprzez doskonalenie znanych i poznawanie nowych metod i technik dydaktycznych z zakresu EHO.
Kurs zaprojektowany jest tak, by tworzyć przestrzeń do spotkania nauczycieli i nauczycielek wspierając ich w aktywnym uczeniu się poprzez osobiste doświadczania poznawanych metod, ćwiczenie ich i refleksję nad własnym warsztatem pracy dokonywaną w oparciu między innymi o nagrania.
Lista omawianych zagadnień:
Czy istnieje myślenie historyczne? Historia drugiego stopnia – czy to użyteczny koncept?
Myśląca klasa na historii
Planowanie lekcji na poziomie zaawansowanym –jak tworzyć cele i kryteria sukcesu; MRU; jak sformułować temat
Ocenianie kryterialne - co nam daje?
Powtórka z taksonomii – czy tylko Bloom?
Co różni szkołę podstawową od szkoły ponadpodstawowej?
Zadania na lekcje na poziomie zaawansowanym – teksty; mapy; ikonografia; statystyka.
Myślenie przyczynowe w EHO.
Zadawanie pytań na lekcjach EHO.
Skąd się biorą działy? Tworzenie celów dla działów i planowanie działów. UBD. Schemat oceniania w ramach działu.
Debaty i deliberacje w nauczaniu EHO. Budowanie argumentów. Pisanie na poziomie zaawansowanym - narracja historyczna mniejsza i większa. APU.
Jak zorganizować pracę w grupach na EHO?
Jak analizować arkusze egzaminacyjne?
Podręczniki do EHO i sposoby ich analizy .
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza.
W zakresie wiedzy uczestnicy:
- znają dyskusję wokół składowych myślenia historycznego;
- rozróżniają historię drugiego stopnia od historii pierwszego stopnia;
- rozumieją zapisy podstaw programowych oraz ich specyfikę jako standardów egzaminacyjnych;
- znają niezbędne elementy dobrego zadania EHO;
- znają założenia UBD i zasady projektowania działu;
- mają wiedzę dotyczącą szans i zagrożeń stosowania poznawanych metod i technik oraz warunków, jakie wpływają na ich realizację;
- różnicują techniki i metody nauczania z uwagi na cel ich zastosowania;
Umiejętności.
W zakresie umiejętności uczestnicy:
- potrafią projektować zadania na lekcje korzystając z doświadczeń z zajęć;
- potrafią rozpoznać pytania zadawane na lekcjach zależnie od realizowanego celu;
- potrafią tworzyć cele i kryteria sukcesu MRU;
- potrafią formułować cele lekcji, tematy zajęć i pytania kluczowe dla lekcji w dziale;
- potrafią analizować podręczniki EHO pod kątem ich użyteczności w klasie;
- potrafią tworzyć argumenty zgodnie z różnymi zasadami ich prezentowania;
- stosują zasady oceny koleżeńskiej;
- analizują arkusze egzaminacyjne i wyniki egzaminów zewnętrznych;
Postawy:
W zakresie postaw uczestnicy:
- współpracują w grupie z poszanowaniem różnorodności postaw i opinii;
- są gotowi na dawanie i otrzymywanie konstruktywnej informacji zwrotnej;
- swoje działania edukacyjne traktują jako przedmiot badania i refleksji skierowanej na doskonalenie;
- uwzględniają wypracowane zasady zabierania głosu i formułowania wypowiedzi.
Kryteria oceniania
Wiedza.
W zakresie wiedzy uczestnicy:
- znają dyskusję wokół składowych myślenia historycznego;
- rozróżniają historię drugiego stopnia od historii pierwszego stopnia;
- rozumieją zapisy podstaw programowych oraz ich specyfikę jako standardów egzaminacyjnych;
- znają niezbędne elementy dobrego zadania EHO;
- znają założenia UBD i zasady projektowania działu;
- mają wiedzę dotyczącą szans i zagrożeń stosowania poznawanych metod i technik oraz warunków, jakie wpływają na ich realizację;
- różnicują techniki i metody nauczania z uwagi na cel ich zastosowania;
Umiejętności.
W zakresie umiejętności uczestnicy:
- potrafią projektować zadania na lekcje korzystając z doświadczeń z zajęć;
- potrafią rozpoznać pytania zadawane na lekcjach zależnie od realizowanego celu;
- potrafią tworzyć cele i kryteria sukcesu MRU;
- potrafią formułować cele lekcji, tematy zajęć i pytania kluczowe dla lekcji w dziale;
- potrafią analizować podręczniki EHO pod kątem ich użyteczności w klasie;
- potrafią tworzyć argumenty zgodnie z różnymi zasadami ich prezentowania;
- stosują zasady oceny koleżeńskiej;
- analizują arkusze egzaminacyjne i wyniki egzaminów zewnętrznych;
Postawy:
W zakresie postaw uczestnicy:
- współpracują w grupie z poszanowaniem różnorodności postaw i opinii;
- są gotowi na dawanie i otrzymywanie konstruktywnej informacji zwrotnej;
- swoje działania edukacyjne traktują jako przedmiot badania i refleksji skierowanej na doskonalenie;
- uwzględniają wypracowane zasady zabierania głosu i formułowania wypowiedzi.
Literatura
Bieniek M. (2007), Dydaktyka historii. Wybrane zagadnienia, Olsztyn: Wydawnictwo WUWM.
Chapman A. (2021), Knowing History in Schools Powerful knowledge and the powers of knowledge, Londyn
Chorąży E., Konieczka-Śliwińska D., Roszak S. (2008), Edukacja historyczna w szkole. Teoria i praktyka, Warszawa
Lorenc J., Mrozowski K., Źółtak M., Grudniewska M. (2015), Umiejętności historyczne absolwentów gimnazjum (2013-14), Warszawa: IBE.
Korzeniowski J., Machałek M. (2011), Edukacja obywatelska w szkole. Teoria i praktyka, Warszawa: PWN
Kula M. (2004), Krótki raport o użytkowaniu historii, Warszawa: PWN
Maresz T. (2004), Wpływ tekstów źródłowych na rozwój myślenie historycznego uczniów – teoria a praktyka, Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego
Mizgalski J. (2003), Mapa historyczna w dydaktyce integracji wiedzy i umiejętności uczniów, Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej
Szkolne gry z historią. Czytanki o edukacji, t. IV (2017). (red.) D. Obidniak, A. Dzierzgowska, Warszawa: Związek Nauczycielstwa Polskiego.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: