Let’s talk about degrowth 4208-Pop-OG

Wzrost gospodarczy doprowadził do ogromnej poprawy materialnego wymiaru dobrobytu, jednocześnie drastycznie zwiększając skalę przepływów materii i energii, co zdestabilizowało globalne ekosystemy. Wraz z pogłębianiem się globalnego kryzysu ekologicznego ujawniły się silne powiązania sfery społecznej, gospodarczej i środowiskowej. Mimo powtarzania postulatów przestawienia się na zrównoważony model rozwoju, tak potrzebna transformacja wciąż nie nadeszła. Przeciwnie, sama możliwość istotnej zmiany trajektorii rozwoju zostaje zakwestionowana, co łączy się z upowszechnieniem fatalistycznej wizji nieuchronnej katastrofy ludzkiej cywilizacji.

Postwzrost (degrowth) wzywa do zmiany naszych wyobrażeń o przyszłości. Historia tej koncepcji sięga lat 70. XX wieku i dyskusji dotyczących granic wzrostu. Jednak dopiero niedawno ta koncepcja powróciła do świata akademickiego, gdzie rozbudziła dyskusję na temat możliwych wizji przyszłości. Postwzrost stanowi próbę zaoferowania alternatywnej wizji przyszłości, opartej na radykalnej zmianie status quo. Wykracza poza wąską krytykę wzrostu gospodarczego, podważając paradygmat społeczeństwa opartego na idei wzrostu. Odwołuje się w tym zarówno do dorobku nauk przyrodniczych, tj. biofizycznych ograniczeń wzrostu, jak i koncepcji wypracowanych na gruncie nauk społecznych i humanistycznych, jak np. imaginarium społecznego i kulturowych ram postrzegania zjawisk. Odpowiedzią postwzrostu na perspektywę załamania się cywilizacji opartej na wzroście jest wezwanie do trwałego i społecznie sprawiedliwego zmniejszenia skali produkcji i konsumpcji. W opozycji do koncepcji zrównoważonego rozwoju, postwzrost postuluje demokratyzację i upolitycznienie (re-politicization) dyskusji o granicach wzrostu, przez włączenie głosów grup marginalizowanych, wydobycie istniejących relacji władzy oraz tworzenie alternatywnych wizji przyszłości.

Przedmiotem zajęć jest prześledzenie źródeł koncepcji postwzrostu i różnych jej nurtów oraz refleksja na temat adekwatności tej koncepcji dla współczesnych wyzwań społeczno-ekologicznych.

Dyskusja na zajęciach będzie opierała się na cotygodniowej lekturze ok. 10-25 stron anglojęzycznych tekstów. Zestaw tekstów zostanie wybrany przy współudziale osób uczestniczących w zajęciach.

Główne zagadnienia obejmują:
• Wzrost gospodarczy: miernik, paradygmat, granice wzrostu
• Historia koncepcji wzrostu: konstruowanie niedoboru, kapitalizm i wzrost, społeczeństwo konsumpcyjne
• Podstawy postwzrostu: post-development studies, bioekonomia, anty-utylitaryzm, ekonomia szczęścia, sprawiedliwość ekologiczna, radykalna demokracja
• Strategie postwzrostu: dobra wspólne, twórcza kontestacja, radykalny reformizm, ekonomia opieki, voluntary simplicity
• Agenda polityczna postwzrostu: skrócenie czasu pracy, ekonomia społeczna i solidarna, krytyka zadłużenia
• Praktyka postwzrostu: wcielane utopie, open-localism, eko-społeczności, itp.
• Alternatywne wobec postwzrostu wizje przyszłości: ekomodernizm, ekologia społeczna, eko-fatalizm.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Efekty kształcenia

Wiedza:
Studenci i studentki zdobędą wiedzę o kluczowych podejściach stosowanych w koncepcji postwzrostu.
Umiejętności:
Studenci i studentki zdobędą lub poprawią umiejętność: wytłumaczenia i poddania ocenie argumentów na rzecz zmiany gospodarki opartej na wzroście wysuwane przez koncepcję postwzrostu; analizy i interpretacji procesów wzrostu i postwzrostu przy wykorzystaniu odpowiednich koncepcji, co ma umożliwić rozpoczęcie własnych poszukiwań ścieżek transformacji społecznej; stosowania interdyscyplinarnego podejścia; prezentacji argumentów w formie pisemnej i mówionej.
Postawy:
Zajęcia mają na celu zachęcenie do refleksji na temat własnych i rozpowszechnionych w społeczeństwie postaw, wartości i norm odnoszących się do biofizycznych i społecznych granic wzrostu.

Kryteria oceniania

Kryteria oceny obejmują: (a) aktywność na zajęciach oraz (b) pracę zaliczeniową w postaci eseju lub miniprojektu badawczego

Literatura

BOROWY, Iris; SCHMELZER, Matthias (red.). History of the Future of Economic Growth: Historical Roots of Current Debates on Sustainable Degrowth. Taylor & Francis, 2017.
D'ALISA, Giacomo; DEMARIA, Federico; KALLIS, Giorgos (red.). Degrowth: a vocabulary for a new era. Routledge, 2014.
DEMARIA, Federico, et al. What is degrowth? From an activist slogan to a social movement. Environmental Values, 2013, 22.2: 191-215.
ESCOBAR, Arturo. Degrowth, postdevelopment, and transitions: a preliminary conversation. Sustainability Science, 2015, 10.3: 451-462.
GORZ, André. Reclaiming work: beyond the wage-based society. Polity, 1999.
GÓMEZ-BAGGETHUN, Erik; NAREDO, José Manuel. In search of lost time: the rise and fall of limits to growth in international sustainability policy. Sustainability Science, 2015, 10.3: 385-395.
ILLICH, Ivan. Tools for conviviality. Harper & Row, 1973.
JACKSON, Tim. Prosperity without growth: foundations for the economy of tomorrow. Routledge, 2016.
JOHANISOVA, Nadia; WOLF, Stephan. Economic democracy: A path for the future?. Futures, 2012, 44.6: 562-570.
KALLIS, Giorgos; MARCH, Hug. Imaginaries of hope: the utopianism of degrowth. Annals of the association of American geographers, 2015, 105.2: 360-368.
KALLIS, Giorgos. In Defense of Degrowth: Opinions and Manifestos. Uneven Earth Press, 2018.
LATOUCHE, Serge. Farewell to growth. Polity, 2009.
MARTINEZ-ALIER, Joan. Environmental justice and economic degrowth: an alliance between two movements. Capitalism Nature Socialism, 2012, 23.1: 51-73.
MOORE, Jason (red.). Anthropocene or capitalocene?: Nature, history, and the crisis of capitalism. Pm Press, 2016.
NELSON, Anitra; SCHNEIDER, François (red.). Housing for Degrowth: Principles, Models, Challenges and Opportunities. Routledge, 2018.
PAULSON, Susan. Degrowth: culture, power and change. Journal of Political Ecology, 2017, 24.1: 425-448.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 4208-Pop-OG w USOSweb