Konteksty łamania praw człowieka 4206-FS138
Zadaniem „Kontekstów łamania praw człowieka” jest przyjrzenie się kilku aspektom aktualnej sytuacji praw człowieka na świecie:
1. funkcjonującemu formalnie systemowi praw człowieka (instytucjom i najważniejszym aktom prawnym) oraz ich skuteczności w zapobieganiu oraz karaniu przypadków łamania praw człowieka (np. Międzynarodowy Trybunał Karny, czy Trybunał do spraw zbrodni w Rwandzie); roli i znaczeniu organizacji pozarządowych w systemie ochrony praw człowieka;
2. prawom człowieka jako idei, bądź koncepcji – kwestii ich kulturowego uwarunkowania - ich uniwersalności, bądź relatywności; podstaw na jakich się opierają jako pogląd moralny;
3. konkretnym sytuacjom, w których dochodzi, bądź dochodziło do łamania praw człowieka z uwzględnieniem różnych kontekstów – rasistowskich, ekonomicznych, ideologicznych, religijnych.
Analiza poszczególnych przypadków łamania praw człowieka dotyczyć będzie różnych regionów świata w tym Ameryki Łacińskiej i wydarzeń o różnej skali. Analizowane będą m.in. przypadki ludobójstwa, zbrodni wojennych, nadużywania władzy przez siły bezpieczeństwa, handlu narkotykami, efektów globalizacji ekonomicznej, handlu ludźmi, terroryzmu państwowego i pozapaństwowego, dyskryminacji. Uczestnicy zajęć będą analizować poszczególne przypadki w szerokim kontekście towarzyszących im uwarunkowań społecznych.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
Studenci będą mieli wiedzę dotyczącą tego:
1. czym są prawa człowieka;
2. jakie są najważniejsze międzynarodowe instytucje ochrony praw człowieka;
3. jak wygląda międzynarodowa kodyfikacja praw człowieka - deklaracje, pakty i konwencje (Deklaracja Praw Człowieka, jej znaczenie i kontekst jej powstania);
4. jakie są podstawy organizacji i struktury ONZ.
Będą znali wybrane przypadki łamania praw człowieka, wydarzenia, które do nich doprowadziły, ich społeczno-kulturowy kontekst oraz reakcje międzynarodowego systemu praw człowieka na te wydarzenia.
W zakresie kompetencji społecznych i umiejętności, uczestnicy zajęć będą potrafili:
- rozpoznać, jakie prawa człowieka są łamane w określonych sytuacjach, a także zdecydować, jakie instytucje są powołane do przeciwdziałania tym konkretnym przypadkom łamania praw człowieka;
- analizować poszczególne przypadki w szerokim kontekście społeczno-kulturowym;
- merytorycznie argumentować na podstawie własnych poglądów i poglądów innych;
- umiejętnie formułować wnioski i tworzyć syntetyczne podsumowania w zakresie praw człowieka.
Kryteria oceniania
obecność (dozwolone 3 nieusprawiedliwione nieobecności), aktywność (prezentacja/referat), zaliczenie pisemne (test, lektura do wyboru)
Literatura
Lektura obowiązkowa:
1. (fragmenty) Mariusz Jabłoński, Sylwia Jarosz Żukowska, Prawa człowieka i systemy ich ochrony. Zarys wykładu, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, 2010.
2. (fragmenty) Joanna Hołda et. al, Prawa człowieka. Zarys wykładu, Oficyna a Wolters Kluwer Business, Warszawa, 2008.
(publikacje udostępnione w bibliotece CESLA lub w formie elektronicznej):
3. (fragment) Bernard Bruneteau, Wiek ludobójstwa, Oficyna Wydawnicza „Mówią wieki”, Warszawa, 2005 (rozdział: Korzenie współczesnych postaw ludobójczych ).
4. (fragment) Krzysztof Łoziński, Piekło środka, Polskie Stowarzyszenie Przyjaciół Tybetu, Warszawa, 1996.
5.Waldemar Kuligowski, Księżniczki, dziwki, lalki. Losy seksualne dzikich (cz.5), „Tawacin nr 1, 2006, s. 8-13.
6. (fragmenty) Ben White, Apartheid izraelski, Książka i Prasa, Warszawa, 2010, s. 17-28, 61-72).
7. Karolina Bieniak, Never again! Problematyzacja kwestii ludobójstwa w Ruandzie w 1994 roku, w: Beata Machul-Telus at al.(ed.), Krwawy cień genocydu, Impuls, Kraków, 2011, s. 181-198.
8. Agnieszka Szpak, Ewolucja definicji tortur w orzecznictwie Międzynarodowego Trybunału Karnego ds. zbrodni w byłej Jugosławii, „Problemy współczesnego Prawa międzynarodowego Europejskiego i Porównawczego” vol. VII, A.D. MMIX, Numer specjalny-ochrona praw człowieka, s. 147-161).
9. Michałowska Grażyna, Ludobójstwo, zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciw ludzkości w Afryce, (w:) E. Haliżak, R. Kuźniar (red.), Prawo, instytucje i polityka w procesie globalizacji, Warszawa, 2003, s. 427-448.
10. (fragmenty) Wojny narkotykowe. Doniesienia z pola walki, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa, 2011.
11.Daniel Pluta, Zarys zjawiska uchodźstwa. Aktorzy zjawiska uchodźstwa a proces kształtowania uchodźcy, w. I. Czerniejewska, I. Main (red.), Uchodźcy: teoria i praktyka, Poznań, 2008, s. 34-49.
12. Magdalena Krysińska-Kałużna, Relatywizm kulturowy a prawa człowieka, „Lud”, t. LXXXIII, 1999, s. 11-33.
Raporty organizacji zajmujących się prawami człowieka (Amnesty International, Human Rights Watch i innych), artykuły prasowe.
Jedna z książek jako lektura do wyboru:
1. Wiktor Osiatyński, Prawa człowieka i ich granice, Znak, Kraków, 2011.
2. Zygmunt Bauman, Nowoczesność i zagłada, Fundacja Kulturalna Masada, Warszawa, 1992.
3. Jean Ziegler, Geopolityka głodu, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, Warszawa, 2013.
4. Immanuel Wallerstein, Europejski uniwersalizm. Retoryka władzy, Wydawnictwo naukowe Scholar, Warszawa, 2007.
5. Naomi Klein, Doktryna szoku, MUZA SA, Warszawa, 2008.
Lektura uzupełniająca:
1. Mark Danner, Masakra w El Mozote. opowieść o deprawacji władzy, Wielka Litera, Warszawa, 2013.
2. Michael Freeman, Prawa człowieka, Wydawnictwo Sic!, Warszawa, 2007.
3. Phil Rees, Kolacja z terrorystą, Universitas, Kraków, 2008.
4. Artur Domosławski, Gorączka latynoamerykańska, Świat Książki, Warszawa, 2004.
5. David Olusuga, Casper W. Erichsen, Zbrodnia kajzera, Wielka litera, Warszawa, 2012.
6. Sven Lindquvist, Terra nullius. Podróż przez ziemię niczyją, Wydawnictwo abc, Warszawa, 2005.
7. Magdalena Krysińska-Kałużna, Yamashta czyli Ten który Prawie Umarł, Oficyna Naukowa, Warszawa, 2012.
8. Jean Hatzfeld, Strategia antylop, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec, 2009.
9. Peter Fröberg Idling, Uśmiech Pol Pota, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec, 2010.
10.Katarzyna Surmiak-Domańska, "Ku Klux Klan. Tu mieszka miłość", Czarne, 2015.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: