Dyktatury wojskowe Cono Sur 4206-FH111-OG

1. Wprowadzenie do zagadnienia
Pojęcie Cono Sur, cechy wyróżniające; latynoamerykańska tradycja caudillismo, dyktatury XIX-wieczne; powstanie profesjonalnych armii pod koniec XIX wieku (wzorce pruskie i brytyjskie); związki sił zbrojnych z armiami europejskimi (włoskimi, niemieckimi).
2. Antykomunizm i doktryna bezpieczeństwa narodowego. Zimna wojna; zagrożenie komunizmem; powstanie „nowego profesjonalizmu”; „ruchy wywrotowe”: Tupamaros, Montoneros, ERP, etc: geneza i cele guerrilli; rola Stanów Zjednoczonych (Szkoła Ameryk).
3. Teoria upadku rządów demokratycznych oraz nowy typ dyktaturyPolitologiczne ujęcie wg Juana Linza, pojęcia legitymizacji władzy, efficacy i effectiveness; rola systemu partyjnego, polaryzacja społeczeństwa; pojęcie dyktatury biurokratyczno-autorytarnej wg Guillermo O'Donnella.
4. Brazylia: pierwszy przypadekUpadek demokracji; zamach stanu 1964 roku; pierwszy przypadek „nowoczesnej dyktatury”; zmiany instytucjonalne (akty instytucjonalne); polityka gospodarcza; opozycja (legalna i nielegalna); represje; różnice wewnątrz wojska: linha dura; distensão; powrót demokracji.
5. Urugwaj: cywilno-wojskowy kolektywizmSpecyfika Urugwaju i tamtejszej polityki („batllizm”, kolektywna władza wykonawcza, ley de lemas); kryzys lat 60.; wybory prezydenckie 1967; „pachequizm” – droga do dyktatury; wybory 1971; rządy Bordaberry'ego – autogolpe; referendum konstytucyjne; liberalizacja reżimu; Pakt z Boiso Lanza – powrót demokracji.
6. Chile przed PinochetemPrezydentura Alessandriego; Sojusz dla Postępu; USA i chilijska polityka – chrześcijańska demokracja; wybory 1964 roku i prezydentura Freia; powstanie Unidad Popular; wybory 1970; stosunek Stanów Zjednoczonych – Projekt FUBELT; prezydentura Allende – demokratyczny socjalizm; sytuacja gospodarcza; spisek wojskowych, sytuacja polityczna i zamach stanu 11 września 1973.
7. Chile Pinocheta: represje i gospodarkaRepresje i łamanie praw człowieka; Stadion Narodowy, Villa Grimaldi; Operacja Colombo, „karawan śmierci”; Operacja Kondor (zamachy na Leteliera, Pratsa); instytucjonalizacja reżimu – nowa konstytucja; problematyczne stosunki ze Stanami Zjednoczonymi (Kissinger, Carter, Reagan); opozycja; „cud chilijski” - mit a rzeczywistość.
8. Demokratyzacja chilijska; dziedzictwo dyktatury.Referendum 1988 roku; wybory 1990; reformy konstytucji; społeczeństwo chilijskie a Pinochet dziś – czy dawne podziały są wciąż aktualne?; spór o Pinocheta w Polsce (debata na zajęciach).
9. Argentyna lat 60. i 70.„Rewolucja argentyńska” i reżim biurokratyczno-autorytarny; sytuacja polityczna po dyktaturze; niepokoje społeczne; powrót Perona; prezydentura Isabeli Perón; terroryzm guerrilli i terroryzm państwowy (masakra na Ezeiza; Montoneros i ERP; Tacuara i AAA); rewolta w Tucuman i początek „brudnej wojny”; dekret 261/1975.
10. Proces Reorganizacji NarodowejZamach stanu 24 marca 1976; łamanie praw człowieka – tortury; „zaginieni”, ESMA; czy można mówić o ludobójstwie?; wpływy niemieckie, francuskie, amerykańskie; rola Kościoła katolickiego – porównanie z Kościołem w Chile i w Brazylii; opozycja i Matki z placu Majowego.
11. Wojna o Falklandy/Malwiny i upadek juntyPrzyczyny wybuchu konfliktu; plany wojny z Chile z 1978 (konflikt o kanał Beagle); sprzeczne sygnały ze strony USA; przebieg wojny; junta zgadza się oddać władzę; wybory 1982 roku.
12. Paragwaj: relikt przeszłościZamach stanu 1954 roku; jednopartyjne państwo stanu wyjątkowego; tradycyjne caudillismo; antykomunizm; udział w Operacji Kondor; stosunki z USA; kwestia sukcesji; zamach stanu gen. Rodrigueza; „demokratyzacja”.
13. Problem rozliczeń z przeszłościąNegocjowana demokracja; autoamnestie wojskowych; komisje prawdy (CONADEP, Komisja Rettiga, Komisja Valecha); Proces Junt w Argentynie; bunt carapintadas; powtórne amnestie (Ley de Obediencia Debida, Ley de Caducidad, amnestia Menema); odzyskiwanie dzieci; sprawa Pinocheta; powrót do rozliczeń w ostatnich latach; procesy w Argentynie i Urugwaju;
14. Doświadczenie dyktatur w kulturzeDyktatury a kultura: cenzura, polityka kulturalna reżimów wojskowych. Literatura (powieść o dyktatorze); muzyka (Victor Jara, Mothers of the Disappeared); film (pokaz fragmentu (Crónica de una fuga / Missing / La Historia Oficial), rozmowa o obejrzanych wcześniej filmach.