Psychologia kształcenia 4100-IMPSYCHK

Celem kursu jest omówienie wybranych zagadnień z zakresu psychologii wychowania i nauczania oraz wskazanie na znaczenie edukacji dla rozwoju psychicznego jednostki. Uczestnicy kursu zapoznają się z podstawowymi teoriami i ich praktycznym zastosowaniem w obszarach psychologii uczenia i kształcenia, w kontekście przebiegu procesu kształcenia jako procesu społecznego, obejmującego wywieranie wpływu społecznego, kształtowanie postaw, komunikację interpersonalną, kierowanie grupą społeczną, motywowanie, etc.
Cały proces kształcenia przedstawiony jest w kontekście podstawowych nurtów myślenia, na podstawie których kształtują się zróżnicowane koncepcje dziecka, co w efekcie prowadzi do zróżnicowanych koncepcji edukacji.
Proces wychowania ukazany zostanie z punktu widzenia takich teorii psychologicznych, jak psychologia poznawczo-rozwojowa, psychologia humanistyczna, psychologia uczenia i psychologia wychowawcza. Pod dyskusję poddane zostaną kwestie efektywności całego procesu kształcenia z uwzględnieniem potencjalnych błędów i trudności wychowawczych.
Obszary tematyczne realizowane w trakcie kursu obejmują takie koncepcje i procesy, jak: strefa najbliższego rozwoju – Lew Vygotsky, Social Cognitive Theory (teoria społecznego uczenia się) – Albert Bandura, rozwój poznawczy – Jean Piaget, bioekologiczny model rozwou – Uri Bronfennbrenner, Experiential Learning Theory (Teoria uczenia się przez doświadczanie) obejmująca także style uczenia się – David Kolb, Teoria Inteligencji wielorakiej – Howard Gardner, rozwiązanie determinujące style uczenia się, behawioryzm jako źródło edukacji – John Watson, Burrhus Skinner, Jerzy Konorski, Iwan Pawłow. W ramach przedstawienia tych koncepcji szczególny nacisk kładziony jest na wynikające z nich wnioski i zastosowania w procesie edukacji. Zagadnienia te pozwalają na realizację szczegółowych efektów uczenia się (wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych) ze standardu kształcenia nauczycieli - numery efektów ze standardu podane są w nawiasach kwadratowych:
W zakresie wiedzy – absolwent zna i rozumie:
- cele, zakres, podstawy teoretyczne oraz zastosowanie psychologii edukacyjnej [B.1.W4.]
- rozwój profesjonalny i metody rozwoju nauczyciela, w szczególności tzw. badanie w działaniu (action research) jako narzędzie rozwojowe dla nauczyciela do samodzielnego stosowania [B.1.W5.]
- metody i sposoby wyznaczania celów nauczania dostosowanych do potencjału poznawczego, społecznego i motorycznego ucznia w oparciu o taksonomię Blooma [B.1.W4.];
- teoretyczne i praktyczne założenia i procedury realizowania procesu edukacyjnego w odniesieniu do takich procesów, jak uczenie się, rozwój osobowości i jego wpływ na funkcjonowanie szkolne [B.1.W4.]
- edukacyjne postulaty koncepcji psychologicznych wyjaśniających rozwój podstawowych funkcji psychicznych dziecka wynikające z koncepcji psychodynamicznych, poznawczych, behawioralnych [B.1.W4.]
- koncepcję rozwoju poznawczego Wygotskiego - „strefa najbliższego rozwoju” jako wyznacznik organizowania pracy nauczyciela [B.1.W4.]
- proces uczenia przez obserwację; teorię społecznego uczenia się Bandury (social cognitive theory) [B.1.W4.]
- rodzaje i charakterystykę stylów uczenia się; [B.1.W4.]
- koncepcję inteligencji wielorakiej Gardnera i jej konsekwencje edukacyjne [B.1.W4.]
- specyfikę procesu uczenia się w oparciu o koncepcję uczenia się przez doświadczanie Kolba (Experiential Learning theory, Kolb) [B.1.W4.]

W zakresie umiejętności – absolwent potrafi:
- obserwować własne zachowania w roli nauczyciela z możliwością wprowadzania natychmiastowych korekt i modyfikacji w oparciu o metodę „Badanie w działaniu” (Action Research) [B.1.U7., B.1.U8.]
- stosować procedury metody „Badanie w działaniu” (Action Research) w oparciu o analizę wskazanych zaleceń i kroków działania [B.1.U7., B.1.U8.]
- rozpoznawać potencjał i bariery uczenia się uczniów w wyniku rozpoznanych etapów rozwojowych w sferze poznawczej, emocjonalnej i społecznej oraz motorycznej w kontekście Taksonomii Blooma [B.1.U5.]
- rozpoznawać poziom rozwojowy uczniów w poszczególnych grupach wiekowych i obszarach funkcjonalnych oraz dostosowywać do niego taksonomię Blooma [B.1.U1., B.1.U6.]
- rozpoznawać preferowane style pozyskiwania wiedzy oraz dostosowywać oddziaływania edukacyjne (pedagogiczne) do poszczególnych uczniów [B1.U5., B.1.U6.]
- sprawnie komunikować się z innymi podmiotami w procesie edukacyjnym [B.1.U3., B.1.U4.]

W zakresie kompetencji społecznych – absolwent jest gotów do:
- autorefleksji nad własnym rozwojem zawodowym oraz profesjonalizacji własnych oddziaływań edukacyjnych w procesie nauczania – uczenia się, w szczególności do dynamicznej adaptacji własnych oddziaływań edukacyjnych do wymogów grupy/klasy szkolnej [B.1.K1.]