Nauka o państwie i prawie 4100-2SNAOPPO

W ramach pierwszego semestru omawiane będą zagadnienia dotyczące istoty państwa, wskazane zostaną elementy definicji państwa (ludność, terytorium, władza) , jego cechy i podstawowe funkcje. Osobnym zagadnieniem będzie istota suwerenności państwa - w ujęciu historycznym, jak i współczesnym.

Omówione zostaną kwestie związane z genezą państwa, następnie przedstawione koncepcje pochodzenia państwa w wybranych doktrynach starożytnych, średniowiecznych, nowożytnych i współczesnych. Istota państwa zostanie wskazana poprzez dokonania filozofów i teoretyków pańątwa państwo ( państwo wspólnotą dobra ogółu, wspólnotą etyczna, organizacją zła społecznego, korporacją terytorialną, przymusową organizacją społeczeństwa, globalną organizacją społeczeństwa).

Omówiony zostanie również problem typologii państw i Kontrowersje wokół pojęcia typ państwa. Forma państwa (Pojęcie formy państwa (trzy składniki). Forma rządów- modele i przykłady. Monarchie i republiki.

Ustrój terytorialny państwa. Federalizm. Unitaryzm. Regionalizm. Przykłady i charakterystyka państw unitarnych i federalnych. Konfederacje. Centralizacja i decentralizacja.

Pojęcie reżimu politycznego: Reżim demokratyczny. Definicja demokracji. Demokracja według starożytnych. Tradycje demokratyczne. Charakterystyka reżimu demokratycznego. Zagrożenia dla demokracji: populizm. Reżimy niedemokratyczne. Pojęcie autorytaryzmu i pojęcie totalitaryzmu. Reżim autorytarny oraz reżim totalitarny – cechy charakterystyczne, przykłady, różnice.

Władza polityczna i państwowa. Zjawisko władzy. Funkcje władzy. Pojęcie władzy politycznej i państwowej. Podziały i jedność władzy w państwie. Legitymizacja władzy. Koncepcje legitymizacji -D. Eastona, D. Beethama, M. Webera.

Zmiana w dziejach państwa. Rewolucja. Reforma. Transformacja. Zamach stanu. Pucz.

Jednostka, społeczeństwo, naród, państwo i ich relacje w rozwoju historycznym. Naród. Nacjonalizm. Państwo a naród – wzajemne relacje. Państwo narodowe i jego przemiany; państwo narodowe w obliczu globalizacji i integracji europejskiej. Pojęcia: państwo narodowe, globalizacja, europeizacja. Prawa człowieka

Funkcjonariusze państwa: Polityk a urzędnik. Etyka i polityka- wzajemne zależności. Etyka odpowiedzialności i etyka przekonań w polityce. Cechy dobrego polityka według M. Webera. Polityka a administracja w ujęciu M. Webera.).

W drugim semestrze będą omawiane zagadnienia z zakresu prawoznawstwa oraz prawa polskiego: istota i pojęcie prawa; tworzenie i stosowanie prawa; podstawowe gałęzie prawa w Polsce.

Omówiona zostanie również rola prawa w kształtowaniu stosunków społecznych w państwie: prawo powszechnie obowiązujące i prawo wewnętrzne. Prawo jako zjawisko polityczne.

Zostaną również zaprezentowane podstawowe elementy prawa konstytucyjnego: zasady ustroju państwowego, system źródeł prawa, poszczególne organy władzy publicznej.

Założenia (opisowo)

Przedmiot realizowany jest w dwóch semestrach. W pierwszym semestrze omawiane są zagadnienia z zakresu nauki o państwie, w drugim semestrze z zakresu nauki o prawie. Podstawowym celem zajęć jest wprowadzenie studentów w tematykę państwa i prawa w ujęciu zarówno historycznym, jak i politologicznym z elementami filozofii, socjologii i prawa. Omówienie zagadnień związanych z pojmowaniem istoty państwa, przyczyn jego postania, celów, funkcji oraz ewolucji pojęcia państwowości od czasów starożytnych po współczesność stanowi punkt wyjścia do realizacji kolejnych przedmiotów w tym module (WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE).

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2023L:

Maciej Kassner

W cyklu 2024L:

Andżelika Mirska

Tryb prowadzenia

w sali

Efekty kształcenia

Absolwent rozpoznaje i rozumie w zaawansowanym stopniu omawiane na zajęciach teorie, instytucje, procesy oraz zjawiska z zakresu nauki o polityce i administracji i nauk prawnych, właściwych dla wiedzy o społeczeństwie, zorientowane na zastosowania praktyczne w zakresie nauczania wiedzy o społeczeństwie w oddziałach jedno i dwujęzycznych w języku angielskim (K_W01)

Absolwent zna i rozumie adekwatną do zakresu tematycznego zajęć terminologię polską z zakresu dziedzin nauki o polityce i administracji oraz nauk prawnych, właściwą dla nauczania przedmiotu wiedza o społeczeństwie (K_W02)

Absolwent zna i rozumie funkcjonowanie różnych rodzajów struktur społecznych i instytucji życia społecznego oraz zachodzące między nimi relacje, ze szczególnym uwzględnieniem Polski, Unii Europejskiej oraz krajów języka angielskiego (K_W05)

Kryteria oceniania

Zaliczenie ustne w formie kolokwium. Studenci mogą być zwolnieni z kolokwium na podstawie aktywności na zajęciach. Podstawą podejścia do kolokwium zaliczeniowego jest posiadanie 80% obecności na zajęciach.
Ocena jest podwyższona na podstawie systemu punktowego, który obejmuje punkty za aktywność oraz wykonanie dodatkowej prezentacji na jeden z wybranych tematów omawianych w trakcie zajęć.
Limit nieobecności: 3 nieobecności.

Literatura

CHAUVIN T., STAWECKI T., WINCZOREK P., Warszawa 2019.
GARLICKI L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2020.
HEYWOOD A., Politologia, Warszawa 2010;
SZMULIK B., ŻMIGRODZKI M. (red.), Wprowadzenie do nauki o państwie i polityce, Lublin 2003, 2007;
WINCZOREK P., Wstęp do nauki o państwie, Warszawa 2000, 2005, 2011;
ZIELIŃSKI E., Nauka o państwie i polityce, Warszawa 2006.

Uwagi

W cyklu 2023L:

Student ma prawo do 3 nieobecności. Dodatkowe nieobecności wymagają odrobienia na dyżurze. W przypadku liczby nieobecności przekraczającej połowę liczby zajęć w semestrze student może zostać niedopuszczony do kolokwium zaliczeniowego.

W cyklu 2024L:

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 4100-2SNAOPPO w USOSweb