Mikrobiologia i samooczyszczanie się wód powierzchniowych 4030-MIKSWP-W
Wykład ma za zadanie zapoznać słuchaczy z następującą tematyką:
- mikroorganizami i ich zbiorowiskami bytującymi w wodach,
- znaczeniem drobnoustrojów w funkcjonowaniu środowisk wodnych,
- czynnikami fizycznymi i chemicznymi kształtującymi warunki życia mikroorganizmów w wodach naturalnych (temperatura, światło, tlen, dwutlenek węgla, pH, potencjał red-ox, biogeny, materia organiczna),
- wpływem parametrów fizyko-chemicznych środowiska na występowanie i rozmieszczenie mikroorganizmów w wodach,
- rolą gradientów (przestrzennych i czasowych) w kształtowaniu warunków życia fito- i bakterioplanktonu w jeziorach i rzekach,
- źródłami pokarmu i energii dla mikroorganizmów wodnych (fotolito- chemolito- i chemoorganotroficznych),
- autochtoniczną materią organiczną (OM) w wodach naturalnych, jej zawartością w różnych typach środowisk wodnych, postaciami fizycznymi, składem jakościowym poszczególnych frakcji, ich dostępnością dla mikroorganizmów wodnych oraz mechanizmami jej dekompozycji i respiracji,
- ektoenzymami mikroorganizmów wodnych jako narzędziem służącym do pozyskiwania energii i biogenów zawartych w puli materii organicznej rozpuszczalnej (DOM) i martwej materii partykularnej (POM),
- pętlą mikrobiologiczną (microbial loop) oraz rolą nannowiciowców, orzęsków i wirusów w procesach dekompozycji DOM i POM w wodach,
- mechanizmami regeneracji biogenów oraz rolą mikroorganizmów w cyklach biogeochemicznych C, N P i S w środowiskach wodnych,
- mikroorganizmami patogennymi, ich wykrywaniem i monitorowaniem,
- zanieczyszczeniami dopływającymi do wód naturalnych i mikroorganizmami wód silnie zanieczyszczonych,
- eutrofizacją wód – jej mechanizmem, przyczynami i skutkami,
- naturalnymi procesami sprzyjającymi samooczyszczaniu się wód naturalnych oraz sposobami ich wspomagania (odcięcie i oczyszczanie ścieków, właściwe zagospodarowanie zlewni, rekultywacja wód zanieczyszczonych),
- Ramową Dyrektywą Wodną oraz zgodnych z nią metod oceny i klasyfikacji zbiorników wodnych.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2025Z: | W cyklu 2024Z: |
Efekty kształcenia
Wykład pozwala na zrozumienie roli mikroorganizmów w funkcjonowaniu ekosystemów wodnych, konieczności ochrony i racjonalnego gospodarowania zasobami wód powierzchniowych, podstawowych definicji i pojęć używanych do opisu biologii i chemizmu środowisk wodnych, mechanizmów przyczyn i skutków ich eutrofizacji i degradacji a także biologiczno-chemicznych podstaw ich ochrony i rekultywacji. Ponadto, student winien przyswoić sobie podstawową wiedzę dotyczącą oceny stanu ekologicznego wód zgodnego z wymogami RDW UE, metod kontroli ich stanu sanitarnego oraz mikroorganizmach chorobotwórczych jakie mogą być w wodach spotykane.
Zrozumienie roli i znaczenia mikroorganizmów w środowisku oraz złożonych sieci powiązań i mechanizmów funkcjonowania ekosystemów wodnych; nabycie zdolności postrzegania i analizy zjawisk zachodzących w funkcjonowaniu ekosystemów wodnych w kontekście zagrożeń niesionych przez zmiany klimatyczne i działalność człowieka, przygotowanie do stosowania wiedzy teoretycznej nabytej w trakcie zajęć do rozwiązywania konkretnych problemów związanych z ochroną zasobów wód powierzchniowych.
K_W01 podstawy zjawisk fizycznych, chemicznych, biologicznych i geologicznych zachodzących w przyrodzie;
K_W05 podstawy bioróżnorodności biologicznej i oddziaływania organizmów na środowisko, a także funkcjonowania ekosystemów;
K_W07 w stopniu zaawansowanym rolę i znaczenie środowiska przyrodniczego, ze szczególnym uwzględnieniem roli wody i surowców mineralnych, dla funkcjonowania człowieka i jego zdrowia;
K_W12 podstawy systemów zarządzania środowiskiem w przedsiębiorstwie oraz procesów oceny oddziaływania na środowisko.
K_U03 stosować podstawowe techniki pomiarowe i analityczne wykorzystywane w ochronie środowiska.
K_U05 korzystać z informacji źródłowych w języku polskim i angielskim (mapy, fotografie, wywiad, platformy internetowe, czasopisma branżowe), w szczególności w zakresie umożliwiającym podstawowe analizy, syntezy, podsumowania i opinie.
K_U08 prowadzić proste obserwacje i pomiary w terenie lub w laboratorium, w szczególności łącząc metodologie różnych dyscyplin nauk ścisłych i przyrodniczych.
K_K02 przyjęcia odpowiedzialności za pracę własną i wyniki pracy w zespole, a także za powierzany sprzęt, z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa.
K_K05 stałego pogłębiania wiedzy z zakresu dziedziny nauk ścisłych i przyrodniczych, w dyscyplinie nauk o Ziemi i środowisku.
K_K09 potrafi być samokrytyczny i wyciągać wnioski na podstawie autoanalizy.
Kryteria oceniania
Wykład: - egzamin, do którego student dopuszczany jest wyłącznie po zaliczeniu ćwiczeń, przeprowadzony w następującej formie: pisemny test jednokrotnego wyboru zawierający 20 pytań oraz 5 wariantów odpowiedzi. Czas trwania - 90 minut. Prawidłowa odpowiedź na każde z pytań - 1 pkt. Do zaliczenia niezbędne jest uzyskanie w sumie co najmniej 11 pkt. Egzamin odbędzie się w czasie wykładowym, w 2 tygodniu od ostatniego wykładu kursowego, egzamin poprawkowy - w czasie wykładowym, w pierwszym możliwym terminie w sesji poprawkowej.
Praktyki zawodowe
-
Literatura
1. Wetzel R.G. Limnology, Saunders College publishing 1975 (lub wydania późniejsze), Philadelphia, New York, Chicago, San Francisco, Montreal, Toronto, London, Sydney, Tokyo, Mexico City, Rio de Janejro, Madrid.
2. Overbeck J., Chróst R.J. (ed) Microbial Ecology of Lake Plußsee. Springer -Verlag 1994, New York, Berlin, Heidelberg, London, Paris, Tokyo, Hong Kong, Barcelona, Budapest
3. Lampert W., Sommer U. Ekologia wód śródlądowych PWN, 1996 Warszawa.
4. Rheinheimer G. Mikrobiologia wód. PWRiL 1987, Warszawa.
5. Błaszczyk M.K., Mikroorganizmy w ochronie środowiska. Warszawa PWN 2007.
6. Brock T.D.,Madigan M.T. Biology of microorganisms. Prentice Hall International. London
7. Kunicki-Goldfinger W. Życie bakterii. Warszawa PWN 2005.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: