Etyka i polityka ochrony zwierząt 4030-EPOZ
Przedmiot w sposób pogłębiony zapoznaje studentów z etycznymi i politycznymi teoriami stosunków międzygatunkowych.
Kurs rozpoczyna się operacjonalizacją najważniejszych pojęć, którymi etyka i nauka posługują się w odniesieniu do sprawiedliwości międzygatunkowej. Po tym naświetlona zostaje historia tej idei i streszczone zostają dzieje stosunków międzygatunkowych. Udowodniona zostaje teza, że chociaż problem poruszany był już w starożytności, włączenie zwierząt do kręgu etycznego, a tym bardziej wspólnoty politycznej, jest dla człowieka nowe. Na kolejnych spotkaniach omówione zostaną najważniejsze teorie sprawiedliwości międzygatunkowej oraz ich krytyka. Następnie omówione zostaną jako problemy etyczne i polityczne: zabijanie zwierząt na pokarm, eksperymenty na zwierzętach, hodowla zwierząt, łowiectwo. Na zakończenie jako ruch polityczny ukazany zostanie ruch wyzwolenia zwierząt i zarysowany zostanie posthumanizm jako filozofia XXI w.
Po ukończeniu kursu student zna i rozumie współczesne uwarunkowania aksjologiczne i polityczne ochrony zwierząt, jak również instytucjonalne i prawne konsekwencje wyborów dokonywanych na tych płaszczyznach – np. statusu zwierząt w politykach UE. Umie je wskazać, analizować, krytycznie interpretować, jak również dyskutować na temat tych zagadnień, merytorycznie uzasadniając swoje stanowisko.
1. Prawo a moralność. Status etyczny a prawny. Podmiotowość moralna a prawna.
2. Krótka historia stosunków międzygatunkowych
3. Utylitaryzm Petera Singera
4. Deontologizm Toma Regana
5. Inne koncepcje praw zwierząt jako praw podstawowych
6. Koncepcja zdolności Marty Nussbaum
7. Teoria polityczna Sue Donaldson i Willa Kymlicki
8. Konserwatywna krytyka podmiotowości zwierząt
9. Progresywna krytyka podmiotowości zwierząt
10. Zabijanie zwierząt na pokarm jako problem etyczny i polityczny
11. Eksperymenty na zwierzętach jako problem etyczny i polityczny
12. Przetrzymywanie zwierząt w domach i ogrodach zoologicznych jako problem etyczny i polityczny
13. Łowiectwo jako problem etyczny i polityczny
14. Ruch wyzwolenia zwierząt - między prawem, ideologią a polityką
15. Posthumanizm
Przedmiot realizowany w ramach projektu „Zintegrowany Program Rozwoju Dydaktyki – ZIP 2.0”, współfinansowanego ze środków programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021–2027 (umowa nr FERS.01.05-IP.08-0365/23-00).
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza: absolwent zna i rozumie:
- w pogłębionym stopniu: teoretyczne i kluczowe zagadnienia z zakresu ochrony zwierząt;
- w pogłębionym stopniu: główne tendencje rozwojowe ochrony zwierząt;
- zaawansowaną wiedzę szczegółową z zakresu prawa humanitarnej ochrony zwierząt, również zastosowania praktyczne tej wiedzy w działalności zawodowej związanej z ochroną zwierząt.
Umiejętności: absolwent potrafi:
- identyfikować istotę złożonych problemów społecznych związanych z prawną ochroną zwierząt;
- dokonywać krytycznej oceny treści aktów normatywnych i procesu stosowania prawa w zakresie ochrony zwierząt.
Kompetencje społeczne: absolwent jest gotów do:
- przestrzegania zasad etycznych i ich promocji w odniesieniu do stosunków międzygatunkowych.
Kryteria oceniania
Zaliczenie zajęć:
1) na oceny 3-5: obecność (min. 12 obecności) + kolokwium pisemne;
2) na ocenę 3-5+: obecność (min. 12 obecności) + przygotowanie bardzo dobrej pracy pisemnej pod kierunkiem prowadzącego (pomagam wybrać temat, udzielam wskazówek) albo obecność + kolokwium ustne
Kolokwium pisemne ma formę testową (8 pytań jednokrotnego wyboru) i 6 pytań pół-otwartych. Poprawa na 3 poprzez odpowiedź ustną na dyżurze.
Punktacja:
10-11 pkt.: 3
12-13 pkt.: 3+
14-15 pkt.: 4
16-17 pkt.: 4+
18-20 pkt.: 5
Praca pisemna formą odpowiada krótkiemu studenckiemu artykułowi naukowemu bądź esejowi. Temat: odpowiednio wąski, wcześniej ustalony, ale zgodny z preferencjami piszącej bądź piszącego. Jest pisana na podstawie źródeł i z uwzględnieniem zagadnień wcześniej ustalonych. Może wymagać korekty, uzupełnienia – zgodnie z uwagami przekazanymi via e-mail. Prace finalnie słabe nie będą uwzględniane przy wystawianiu oceny
Praktyki zawodowe
Nie dotyczy
Literatura
Literatura podstawowa:
U. Zarosa, Status moralny zwierząt, Warszawa 2016
S. Donaldson, W. Kymlicka, Zoopolis. Teoria polityczna praw zwierząt, Warszawa 2018
D. Probucka, Prawa zwierząt, Kraków 2015
T. Pietrzykowski, Spór o prawa zwierząt, Katowice 2007
R.N. Fasel, S.C. Butler, Animal Rights Law, Oxford-New York 2022
Fragmenty, literatura uzupełniająca:
Arystoteles, Polityka, Warszawa 2012.
J. Bentham, Wprowadzenie do zasad moralności i prawodawstwa, Warszawa 1958
R. Descartes, Rozprawa o metodzie, , wolnelektury.pl/media/book/pdf/rozprawa-o-metodzie.pdf
I. Kant, Metafizyka moralności, Warszawa 2005
P. Singer, Wyzwolenie zwierząt, Warszawa 2018
T. Regan, The Case for Animal Rights, Berkeley-Los Angeles 1983
S. Taylor, Bydlęce brzemię. Wyzwolenie ludzi z niepełnosprawnością i zwierząt, Warszawa 2021
P. Carruthers, Brute Experience, The Journal of Philosophy, t. 86, nr 5 1989
K. Darwin, Wyraz uczuć u człowieka i zwierząt, Warszawa 1973
D. DeGrazia, Prawa zwierząt. Bardzo krótkie wprowadzenie, Kraków 2014
D.S. Favre, L. Murray, Animals and Their Legal Rights, Washington 1990
G. Francione, Animals, Property, and Law, Philadelphia 1995
R. Garner, Animals, Politics and Morality, Manchester 1993
R. Garner, A Theory of Justice for Animals. Animal Rights in a Noideal World, Oxford 2013
J. Gray, Słomiane psy. Myśli o ludziach I innych zwierzetach, Warszawa 2003
A. Linzey, Teologia zwierząt, Kraków 2010
J. Narveson, Czy zwierzętom przysługują prawa?, Etyka, nr 18 1980
M.C. Nussbaum, Frontiers of Justice. Disability, Natonality, Species Membership, Boston 2006
Porfiriusz z Tyru, O wegetarianizmie, Warszawa 2018
V. Plumwood, Feminism and the Mastery of Nature, Abingdon 1993
B. Rollin, Animal Rights and Human Morality, New York 1981
M. Rowlands, Animal Rights. Moral Theory and Practice, Basingstone-New York 2009
R.D. Ryder, Speciesism and Painism, New Orlean 1997
H.S. Salt, Prawa zwierząt a postep społeczny, Świętochłowice 2020
R. Scruton, Animal Rights and Wrongs, London 1996
Tomasz z Akwinu, Suma Teologiczna, t. 18, Sprawiedliwość, Londyn 1970
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: