Ekologia i ochrona zwierząt 4030-EOZ

Zajęcia realizowane w ramach projektu „Zintegrowany Program Rozwoju Dydaktyki – ZIP 2.0”, współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego – Program Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021-2027 (FERS) (nr umowy: FERS.01.05-IP.08-0365/23-00).

1. Ekologia jako dziedzina biologii. Ekologia a ochrona środowiska i przyrody – związki i geneza semantycznego chaosu. Główne przyczyny ekstynkcji gatunków zwierząt i wykorzystanie wiedzy ekologicznej do ich ochrony. Od cząsteczek po ekosystem – zakres badań ekologicznych. Historia badań ekologicznych. Podstawy metodologii badań ekologicznych.
2. Ekologia a ewolucjonizm. Podstawowe mechanizmy ewolucji i ich związek z ekstynkcją gatunków.
3. Interakcje pomiędzy organizmami i środowiskiem. Prawo Minimum Liebiga, zasada tolerancji ekologicznej Shelforda, koncepcja niszy ekologicznej. Przyczyny i znaczenie periodycznych migracji zwierząt. Determinanty wielkości areału osobnika.
4. Oddziaływania pomiędzy organizmami. Drapieżnictwo, pasożytnictwo, konkurencja wewnątrzgatunkowa i międzygatunkowa, mutualizm.
5. Różnorodność cech fenotypu osobnika i ich ewolucja. Plastyczność fenotypowa. Czynniki proksymalne i ultymatywne. Strategie i kompromisy ewolucyjne.
6. Ekologia populacji. Struktura, organizacja i funkcjonowanie populacji. Interakcje wewnątrzpopulacyjne.
7. Miary liczebności populacji i sposoby jej pomiaru. Liczebność populacji i jej dynamika. Modele wzrostu liczebności, pojemność środowiska i czynniki na nią wpływające. Czynniki utrzymujące liczebność populacji poniżej poziomu pojemności środowiska.
8. Struktura genetyczna populacji, jej dynamika i czynniki ją kształtujące. Prawo Hardy’ego-Weinberga. Efektywna wielkość populacji. Minimalna wielkość trwałej populacji.
9. Determinanty i skutki określonej struktury przestrzennej populacji. Koncepcja rozmieszczenia idealnie swobodnego. Rodzaje metapopulacji i ich funkcjonowanie. Biogeografia wysp. Bariery, strefy brzeżne i korytarze ekologiczne. Minimalna przestrzeń ochrony. Gospodarowanie w krajobrazie, a trwałość populacji.
10. Koncepcja ekosystemu i różne sposoby opisu jego funkcjonowania. Przepływ energii i krążenie materii w ekosystemie. Wydajność ekologiczna i jej konsekwencje dla funkcjonowania ekosystemów. Łańcuchy, sieci i piramidy troficzne. Regulacja ekosystemu od góry od dołu piramidy troficznej. Koncepcja biomanipulacji.
11. Produktywność ekosystemów. Determinanty trwałości ekosystemów. Koncepcja wypadających nitów kontra koncepcja gatunku kluczowego.
12. Historia biosfery, czynniki kształtujące życie na Ziemi i zmienność liczby gatunków. Geograficzne wzorce rozmieszczenia zwierząt na Ziemi i prawdopodobne czynniki je determinujące. Zmiany klimatyczne jako czynnik przeprogramowujący funkcjonowanie biosfery.
13. Praktyka ochrony zwierząt – krótki katalog najczęstszych scenariuszy. Strategie ochrony zwierząt oparte o ekologiczną narrację – możliwości i zagrożenia. Gatunki obce i inwazyjne – strategie zarządzania w kontekście globalnych zmian.
14. Ekologii i ewolucja człowieka dziś. Modele demograficzne i prognozy na przyszłość. Scenariusze dla biosfery.