Bałkany - Dzieje - Pojęcie - Mapa 4018-WYK45-OG

Wykład jest swoistym dopełnieniem studiów nowgrecystycznych, wpisuje się w Środziemnomorze wypełniając lukę pomiędzy Śródziemnomorzem greckim, a włosko – francuskim.
Tematem wykładu są Bałkany rozumiane, jako całość historyczna i mentalna, co jest pochodną ich lingwistycznej jedności. Zakres tematyczny pierwszego semestru obejmuje także dzieje Półwyspu Bałkańskiego sprzed wejścia Osmanów, przede wszystkim późny okres Bizancjum ze względu na konieczność pokazania kulturotwórczej roli imperium, a także procesów i dróg chrystianizacji. Omawiana jest także problematyka kształtującego się kanonu chrześcijaństwa wschodniego, i towarzysząca temu procesowi dyskusja zarówno wokół dopuszczalności wizerunków, jak i ruchów religijnych (chrześcijańskich i niechrześcijańskich) uznawanych w różnym okresie za heretyckie jako jednego z kluczowych wyróżników późniejszych Bałkanów kulturowych. W drugim semestrze prezentowane są drogi i charakter procesów islamizacji, tworzenia się pograniczy chrześcijańskich i osmańskich, jako granic Bałkanów historycznych, omawiany jest początek i rozwój procesów narodotwórczych na Bałkanach, a także tworzenie się państw narodowych od XIX wieku po wiek XX. W tej części wykładu omawiany jest wpływ idei słowiańskiej wzajemności, jak i rosyjskiego słowianofilstwa na kształt ideologii narodowych na Bałkanach. Osobnym tematem jest kwestia kształtujących się separatyzmów narodowych począwszy od XIX wieku, poprzez okres wojen bałkańskich i drugiej wojny światowej, aż po ostanie wojny na Bałkanach w końcu XX wieku. Problematyka wykładu obejmuje zatem okres od średniowiecza po czasy rozpadu Jugosławii w końcu XX wieku.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Założenia (opisowo)

Student powinien posiadać podstawową wiedzę z zakresu historii powszechnej, a także antropologii kultury, powinien umieć rozróżniać pojęcia takie, jak „ideologia”, „mit”, „utopia”, „pamięć”, „tradycja”.

Efekty kształcenia

Wykład poświęcony jest historii Bałkanów, jako całości historycznej i kulturowej , co umożliwia zrozumienie, genezy konfliktów etnicznych i religijnych, a także dzisiejszej skomplikowanej sytuacji i regionu, ale również bogactwa kulturowego, będącego następstwem wielu wpływów kulturowych.

Kryteria oceniania

W trakcie wykładu przewidziane są kolokwia sprawdzające rozumienie terminologii używanej na wykładzie, przedmiot kończy się egzaminem pisemnym w formie testu z całego materiału. Pytania testowe wymagają rozbudowanych odpowiedzi.

Literatura

1. D. Smith, The Antiquity of Nations, Polity Press Cambridge 2004.
2. A.Walicki, W kręgu konserwatywnej utopii. Struktura i przemiany rosyjskiego słowianofilstwa, Warszawa 1964.
3. T.Wasilewski, W.Felczak, Historia Jugosławii, Wrocław 1985.
4. T.Wasilewski, Historia Bułgarii, Wrocław 1988.
5. I.Stawowy-Kawka, Historia Macedonii, Wrocław 2001.
6. Барбара.Јелавич, Историја на Балканот. Осумнаесети и деветнаесети век, т. 1, 2, Скопје 1999. [Barbara Jelavić, History of the Balans Eighteenth and Nineteenth Centurie, volume I, II ]
7. Banac, Ten National Question in Yugoslavia. Origins, History,Politics. 1918-1945, Cornell University Press, Ithaca and London 1998
8. The national Idea as a Research Problem, edited by Jolanta Sujecka, SOW, Warsaw 2002
9. Joanna Rapacka, Godzina Herdera. O Serbach, Chorwatach i idei jugosowiańskiej, Warszawa 1995
10. Joanna Rapacka, Leksykon tradycji chorwackich, Warszawa 1997
11. Maria Todorova, Imagining the Balkans, Oxford University Press, Inc. New York, 1997
12. J.Sujecka, Bułgarska idea narodowa i jej okcydentalistyczno- słowianofilskie konteksty. Na przykładzie twórczości Iwana Wazowa. Z polskich studiów slawistycznych, Warszawa 1995.
13. J.Sujecka, Pojęcie Macedonii w wybranych dokumentach, publicystyce i tekstach z folkloru z pierwszej połowy XX wieku. Od idei słowiańskiej jedności do federacji bałkańskiej.[w:] Między kulturą „niską” a „wysoką”. Łódź 2001.
14. Kategoria narodu w kulturach słowiańskich, (red.) T.Dąbek-Wirgowa i A.Makowiecki, Warszawa 1993.
15. T. Dąbek – Wirgowa, Pogranicze historii i mitu. Współczesne aktualizacje XIX-wiecznych mitów narodowych na obszarze bułgarskim i macedońskim (w:) Współcześni Słowianie wobec własnych tradycji i mitów, pod red. M. Bobrownickiej, L. Suchanka i F. Ziejki, Karaków 1997.
16. R.J.Crampton, A Short History of Modern Bulgaria, Oxford 1987
17. Regiony, regionalizm – pojęcia i rzeczywistość, pod red. K.Handke, Warszawa 1993.
18. Kresy – pojęcie i rzeczywistość, pod red. K.Handke, Warszawa 1997.
19. M. Mazower, The Balans. A short History, Weidenfeld & Nicolson 2000.
20. M.Tanty, Bałkany w XX wieku. Dzieje polityczne, 2003.
21. W. Konarski, A. Koseski (redakcja), Bałkany. Etnokulturowe podloże konfliktów, Pułtusk 2006.
22. Territorialism and Identity, ed. by Jolanta Sujecka with assistance W.J.Bursza, J.Serwański, special issue „Sprawy Narodowościowe” 2007, zeszyt 31.
23. E. Znamierowska- Rakk, Federacja Słowian Południowych w polityce Bułgarii po II wojnie światowej. Korzenie, próby realizacji, upadek , Warszawa 2005.
24. T. Czekalski, J. Hauziński, J. Leśny, Historia Albanii, Wrocław 2009.
25. W.Gałązka (wybór, wstęp i opracowanie) Naród i kultura, Kraków 1985.
26. Nedret Kuran Burçoğlu (edited by), The Image of the Turk in Europe from the Declaration of the Republic in 1923 to the 1990S, Istambul 2000.
27. J.Sujecka, Kwestia narodowa w okresach przełomów. [w:] Wielkie tematy kultury w literaturach słowiańskich, Wrocław 2001.
28. Sanimir Resic & Barbara Törnquist-Plewa (eds.), The Balkan in Focus. Cultural Boundaries in Europe, Nordic Academic Press 2002, pp. 234.
29. Pål Kolstø (ed.), Myth and Boundaries in South – Eastern Europe, London 2005, pp. 357.
30. G. Szwat – Gyłybowa, Haeresis Bulgarica w Bułgarskiej świadomości kulturowej XIX I XX wieku, Warszawa 2005.
31. J. Sujecka, Przestrzeń jako metafora w dialogu pojęć między Bałkanami I Europą. Czy Europa jest metaforą dla Bałkanów? „Studia Litteraria Polono- Slavica” numer 8 „Metafory w dyskursie humanistycznym – w mówieniu publicznym i w mowie potocznej”, Warszawa 2008.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 4018-WYK45-OG w USOSweb