Humanizm w Polsce i we Włoszech. Historie pojęcia i historie idei 4018-SEM22
1.Neoplatonizm
1.1.Ruch neoplatoński we Florencji. Powstanie i rozwój Akademii
1.2.Marsilio Ficino – sylwetka i dzieła
1.3.Pico Della Mirandola - sylwetka i dzieła
1.4.Nurty ezoteryczne neoplatonizmu. Pier Paolo Manzolli (Palingenius) i inni
1.5.Poezja i sztuka w kręgu neoplatonizmu
1.6.Traktaty o miłości: Leon Hebrajczyk, Pietro Bembo
1.6.Podstawowe kategorie antropologiczne: człowiek we wszechświecie - miłość – godność – wolność.
1.6.Recepcja platonizmu w Polsce doby renesansu. Adam z Bochynia, Jan z Trzciany, Mikołaj Dłuski, Filip Kallimach, Konrad Celtis, Mikołaj Kopernik, Łukasz Górnicki, Jan Kochanowski, Szymon Szymonowic
1.7.Dyskusja z antropologią neoplatońską w XVII wieku. Jan Andrzej Morsztyn
1.8.Wątki neoplatońskie w literaturze XVIII i XIX wieku
1.9.Antropologia romantyzmu wobec tradycji platońskiej
1.9.Powroty – wiek XX i współczesność
2.Neostoicyzm
2.1.Doktryny starożytne, greckie i rzymskie
2.2.Humanistyczne przekłady i komentarze tekstów starożytnych z kręgu stoicyzmu (europejskie i polskie)
2.3.Kontynuacje i spory z doktryną stoicką: Francesco Petrarka – Colluccio Salutati – – Poggio Bracciolini - Marcantonio Mureto – Guillaume du Vair - - Pierre Charron – Francisco de Quevedo – Michel Montaigne - Justus Lipsius. 2.4. Formowanie się schrystianizowanych wersji stoicyzmu.
2.4.Ujęcia synkretyczne.
2.5.Recepcja stoicyzmu w Polsce
- przekłady i parafrazy
- szkoła jako medium stoicyzmu
- tragedia senecjańska i dramat pod auspicjami Justusa Lipsjusa. Teoria – twórczość – realizacje sceniczne
- medytacje poetyckie
- sentencje stoickie w poezji polskiej
- piśmiennictwo polityczne
Rozważania ogólne będą dopełniane i weryfikowane hermeneutyką tekstów literackich. Proponowane są teksty kanoniczne Mikołaja Reja Jana Kochanowskiego, Mikołaja Kochanowskiego, Łukasza Górnickiego, Mikołaja Sępa Szarzyńskiego, Jana Andrzeja Morsztyna, Stanisława Herakliusza Lubomirskiego, Franciszek Karpiński, Dionizy Kniaźnin, Ignacy Krasicki).
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
1. Znajomość założeń filozoficznych neoplatonizmu, stoicyzmu i neostoicyzmu oraz wiedza o recepcji i popularyzacji tych doktryn w okresie humanistycznego renesansu.
2. Znajomość wybranych tekstów literackich, zawierających omawiane wątki filozoficzne.
3. Umiejętność interpretacji tekstów filozoficznych i dzieł literackich aspektach antropologicznych, jako zapisów projektu humanitas.
4. Umiejętność obserwacji diachronicznej długiego trwania idei humanitas i jej odmian, uwarunkowanych czynnikami historyczno-kulturowymi.
Kryteria oceniania
1.Aktywna obecność na seminariach
2. Znajomość objętych programem tekstów filozoficznych i literackich
3.Umiejętność przekazania wiedzy zaczerpniętej z literatury przedmiotu w dyskusjach seminaryjnych
4.Wygłoszenie referatu oraz komunikatu, tj. sprawozdania z lektur
5. Zaawansowanie prac nad rozprawą magisterską
W razie 3 nieusprawiedliwionych nieobecności przewidziane jest kolokwium zaliczeniowe
Praktyki zawodowe
brak
Literatura
Rozprawy syntetyczne
J. Czerkawski, Humanizm i scholastyka. Studia z dziejów kultury filozoficznej w Polsce w XVI i XVII wieku, Lublin 1992.
J.Domański, Z.Ogonowski, L.Szczucki, Zarys dziejów filozofii w Polsce. Wieki XIII-XVII, red. Z.Ogonowski, Warszawa 1989.
Dzieje filozofii średniowiecznej w Polsce, red. Z. Kuksewicz, t. 5, Wrocław 1975.
W. K. Ferguson, The Renaissance in Historical Thought. Five Centuries of interpretation, Cambridge Massachussesetts 1948.
Humanitas grecka i rzymska, red. R. Popowski, KUL, Lublin 2005.
E. Garin, Filozofia Odrodzenia we Włoszech, przeł. K. Żaboklicki, Warszawa 1969.
E. Gilson, Filozofia średniowieczna a humanizm,w: Heloiza i Abelard. Średniowieczne początki humanizmu, przeł. A. Podsiad, Warszawa 1956.
Humanitas w kulturze polskiej. Perspektywy antropologiczne, red. A. Nowicka-Jeżowa, Warszawa 2009-2010.
P.O.Kristeller, The Philosophy of Man in the Italian Renaissance, w: idem, Studies In Renaissance Thought and Letters, Roma 1984.
Tenże, Humanizm i scholastycyzm we włoskim renesansie, tłum. G. Cendrowska, "Pamiętnik Literacki", 1982, z. 1/2.
Tenże, Humanizm i filozofia. Cztery studia, przeł. G. Błachowicz, L. Szczucki, M. Szymański, IFiS, Wwa 1985.
Tenże, Renaissance Thought. The Classic, Scholastic and Humanistic Strains, New York 1961.
W. Pawlak, Z dziejów pojęcia humanitas (do wieku XVII), w: Humanitas w kulturze polskiej, jw.
J. Pelc, Literatura Renesansu w Polsce, Warszawa 1994.
G.Reale, Historia filozofii starożytnej, t.1-5, tłum. E.I.Zieliński, Lublin 2004-2008.
S.Swieżawski, Dzieje filozofii europejskiej w XV wieku, t.3: Byt, Warszawa 1978.
Tenże, Między średniowieczem a czasami nowymi. Sylwetki myślicieli XV wieku, Warszawa 1983.
The Cambridge History of Renaissance Philosophy, ed. Ch.Schmitt e.a., Cambridge 1988.
The Cambridge Companion to the Renaissance Philosophy, Ed. J. Hankins, Cambridge 2007.
The Cambridge Companion to Renaissance Humanism, ed. J. Kraye, Cambridge 2005
1.Inspiracje neoplatońskie
I.Dąmbska, Dwa studia o Platonie, Wrocław 1972.
The Cambridge History…, jw., [Tu studia P.O.Kristellera, J.Kraye, E.Kesslera].
The Cambridge Companion…, jw. [Tu studia J.Kraye, D.N.Hassego, B.P.Copenchavera].
W.Olszaniec, Czy istniała Akademia Platońska we Florencji, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”,t. 52, 2008.
M. Wojtkowska-Maksymik i M.Eder, Neoplatońskie konteksty humanitas w literaturze polskiej XVI-XVIII wieku, w: Humanitas w kulturze polskiej, jw.
Inspiracje platońskie literatury staropolskiej, red. A.Nowicka-Jeżowa i P. Stepień, Warszawa 2000 [Tu studia A.Kuczyńskiej, L.Kalinowskiego, P. Stępnia, A.Nowickiej-Jeżowej oraz zapis dyskusji]
E. Kiślak, Inspiracje platońskie, epikurejskie i stoickie w romantyzmie polskim – zarys problematyki, w: Humanitas w kulturze polskiej, jw.
2. Inspiracje neostoickie
The Cambridge Companion to Stoics, red. B.Inwood, Cambridge 2003.
J.Kraye, Stoicism In the Renaissance from Petrarch to Lipsius, „Grotiana”, (New Series), v. 22/23 (2001-2002).
J.Sellars, Stoicism, Acumen Publishing Ltd 2006.
J.Dąbkowska-Kujko, Justus Lipsjusz i początki europejskiego neostoicyzmu, w: Humanitas w kulturze polskiej, jw.
P.Urbański, Stoicyzm i neostoicyzm w kulturze polskiej, w: Humanitas w kulturze polskiej, jw.
C.Backvis, Orientacja stoicka a recepcja Lipsjusza w dawnej Polsce, przeł. M.Dramińska-Joczowa, w: idem, Renesans i barok w Polsce. Studia o kulturze, oprac. H. Dziechcińska i E. J. Głębicka, Warszawa 1993.
T. Kostkiewiczowa, Myśl moralna Seneki w polskiej poezji XVIII wieku, „Pamiętnik Literacki”, 2000, z.1.
U. Kowalczuk, D. Osiński, Refleksje stoickie w piśmiennictwie drugiej połowy XIX i początku XX wieku, w: Humanitas w kulturze polskiej, jw.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: