Teatr antyczny w kulturze Europy 4018-KONW65
Zajęcia prowadzi Michał Mizera, który pokaże ich funkcjonowanie w teatrze i dramacie nowożytnym.
Podczas kursu studenci m. in.:
– poznają przemiany kategorii „tragizmu” w teatrze nowożytnym;
– śledzą dzieje dramatu antycznego (charakterystyka gatunków, najwybitniejsi dramatopisarze greccy i rzymscy);
– zapoznają się z warunkami przestrzennymi teatru antycznego i problemami wystawienia;
– zdobywają wiedzę o genezie teatru europejskiego w świetle nowszych badań;
– dostrzegają nawiązania do obrzędowych źródeł teatru greckiego we współczesnej antropologii teatralnej i praktyce teatru XX wieku;
– widzą mity greckie w nowożytnej teatralnej recepcji;
– poznają nawiązania do przestrzeni teatru greckiego w teatrach XX wieku; – analizują XX-wieczne inscenizacje tragedii i komedii greckiej. Konwersatorium stanowi niezbędny element wiedzy humanistycznej osób zdobywających wiedzę o cywilizacji śródziemnomorskiej.
Proponowane tematy zajęć
(wyboldowano tematy zajęć prof. M. Borowskiej):
1. Wiadomości wstępne (chronologia, stan zachowania tekstów, literatura przedmiotu). Przestrzeń, kontekst społeczny i organizacyjny (przygotowanie spektaklu, widownia).
2. Odnowy teatru nowożytnego poprzez kształtowanie przestrzeni nawiązującej do antyku, Stanisława Wyspiańskiego koncepcja budowy amfiteatru pod Wawelem (możliwe zajęcia terenowe w Łazienkach Królewskich), lektura: S. Wyspiański, Noc listopadowa.
3. Teatr antyczny: religijny (Dionizje) czy polityczny (polis)?
4. „Polska Antygona” – próba polonizacji tekstu antycznego, polityczne uwarunkowania wystawień „Antygony”, chrystianizacja tekstu, napięcie między religijną a polityczną interpretacją tekstu, lektura: S. Zabierowski, Polskie Antygony.
5. Tragedia: Ajschylos, Sofokles, Eurypides, przemiany praktyki scenicznej (oraz przyzwyczajeń widowni ateńskiej), agon teatralny, pozostali tragediopisarze.
6. Powojenne interpretacje Orestei Ajschylosa: Peter Stein, Peter Hall, Jan Klata (projekcja fragmentów z komentarzem), lektura: recenzje z przedstawień
7. Poetyka tragedii. Arystoteles, Horacy, antyczni o tragedii i tragizmie
8. Nowożytne koncepcje tragizmu: Schopenhauer, Nietzsche, Szondi i inni
9. Fedra: Eurypides i Seneka
10. Fedra: Racine, Per Olov Enquist, Istvan Tasnadi, Sarah Kane, (możliwe wyjście na spektakl Mai Kleczewskiej do Teatru Narodowego)
11. Komedia: Od Arystofanesa do Menandra. Z czego śmieją się Rzymianie? (Plaut, Terencjusz)
12. Komedia: Molier, motywy antyczne w twórczości Moliera, lektura: Molier, Skąpiec
13. Trójjedyna choreja. Z problematyki chóru w dramacie antycznym
14. Chór w teatrze nowożytnym: dramat, opera, lektura: libretto opery Król Roger, projekcja fragmentów spektakli w reżyserii K. Warlikowskiego i M. Trelińskiego
15. Podsumowanie zajęć.
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
Po odbyciu kursu student/-ka
w zakresie WIEDZY:
– zna podstawowe aspekty teatru i dramaty antycznego;
– wymienia najważniejsze dzieła w dorobku dramaturgii antycznej;
– ma elementarną wiedzę o budowie tragedii i komedii;
– rozpoznaje kategorię tragizmu i komizmu;
– ma rudymenta wiedzy o recepcji antyku w teatrze i dramacie europejskim;
w zakresie UMIEJĘTNOŚCI:
– analizuje i interpretuje wybrane antyczne utwory dramatyczne;
– potrafi dokonać interpretacji przedstawienia teatralnego w podstawowym zakresie;
– potrafi zrekonstruować podstawowy kształt spektaklu na podstawie zachowanych archiwaliów;
–- analizuje w podstawowym zakresie specyfikę okoliczności historycznych wpływających na czytanie („aktualizowanie”) tekstu klasycznego;
– czyta tekst literacki metodą „close reading”;
w zakresie KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH:
– ma świadomość ograniczoności swojej wiedzy i potrzeby jej pogłębiania;
– umie pracować zarówno w grupie, jak i indywidualnie.
Kryteria oceniania
Na ocenę składa się:
– aktywność na zajęciach (rzetelność i staranność w przygotowaniu podanych tekstów i opracowań, samodzielność myślenia);
– test pisemny (teatr antyczny);
– krótka praca pisemna (max. 3 strony) opisująca na dowolnie wybranym przykładzie (innym niż przywoływane na zajęciach) wykorzystanie motywu antycznego w teatrze i dramacie europejskim.
Literatura
Lektury podstawowe (do wszystkich zajęć)
- A. Nicoll, Dzieje dramatu (t. I, II), Warszawa (dwa wyd.).
- A. Nicoll, Dzieje teatru, Warszawa (dwa wyd.).
- Historia teatru, pod red. J. R. Browna, Warszawa 1999.
- P. Pavis, Słownik terminów teatralnych, Wrocław 1998.
- K. Braun, Przestrzeń teatralna, Warszawa 1982.
- R.R. Chodkowski, Teatr grecki, Lublin 2003
- J. de Romilly, Tragedia grecka, tłum. I. Sławińska, Warszawa 1994.
- E. Zwolski, Choreia. Muza i bóstwo w religii greckiej, Warszawa 1978.
- Z. Raszewski, Krótka historia teatru polskiego, Warszawa 1978.
- B. Król-Kaczorowska, Teatry dawnej Polski, budynki, dekoracje, kostiumy, Warszawa 1971 Opracowania (wybór)
Lektury uzupełniające
- S. Srebrny, Teatr grecki i polski, wybór i oprac. Sz. Gąssowski, Warszawa 1984.
- I. Sławińska, Współczesna refleksja o teatrze. Ku antropologii teatru, Kraków 1979.
- L. Kolankiewicz, Dziady. Teatr święta zmarłych, Gdańsk 1999.
- Inspiracje Grecji antycznej w dramacie doby romantyzmu. Rekonesans, red. M. Kalinowska, Toruń 2001.
- Antyk romantyków – model europejski i wariant polski. Rekonesans, pod red. M. Kalinowskiej i B. Paprockiej-Podlasiak, Toruń 2003.
- M. Steiner, Geneza teatru świetle antropologii kulturowej, Wrocław 2003.
- M. Limanowski, Był kiedyś teatr Dionizosa, wstęp, wybór, oprac. Z. Osiński, Warszawa 1994.
- Siew Dionizosa. Inspiracje Grecji antycznej w teatrze i dramacie XX wieku w Europie Środkowej i Wschodniej. Rekonesans, Warszawa 1997.
- J. Skuczyński, Misterium teatralne. Mickiewicz i inni, Toruń 2000.
M. Kocur: Teatr antycznej Grecji, Wrocław 2001.
M. Kocur, We władzy teatru. Aktorzy i widzowie w antycznym Rzymie, Wrocław 2005.
O. Taplin: Tragedia grecka w działaniu, Kraków 2004.
H.D.F. Kitto, Tragedia grecka. Studium literackie, Bydgoszcz 1997.
H. Zalewska-Jura, W rytmie sikinnis. Studium nad warstwą aluzji i podtekstów w greckim dramacie satyrowym, Łódź 2006.
M. Borowska, OIKEIA PRAGMATA. Z dziejów dramatis personae komedii greckiej następców Arystofanesa, Warszawa 1995.
A. Kotlińska-Toma, Tragedia hellenistyczna, Wrocław 2006.
E. Skwara, Historia komedii rzymskiej, Warszawa 2001.
J. Axer, Filolog w teatrze, Warszawa 1991.
R.R. Chodkowski, Ajschylos i jego tragedie, Lublin 1994.
J. Czerwińska, Człowiek Eurypidesa wobec zagrożenia życia, namiętnej miłości i ekstazy religijnej, Łódź 1999.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: