Recepcja antyku w kulturze współczesnej 4018-KONW146-OG

Reklama piwa z Ismeną w tle? Putin jako rzymski cesarz? Czy Herkules w roli agenta Secret Service? A może umięśniony heros publikujący selfie na Instagramie?
Takie pytanie mogą szokować, ale wcale nie są nadużyciem. Odważmy się je stawiać, zwłaszcza gdy konfrontujemy dziedzictwo antyczne ze zjawiskami współczesnej kultury i vice versa.
Zajęcia poświęcone są recepcji kultury antycznej w szeroko rozumianej kulturze współczesnej. Odnajdując nawiązania do antyku grecko-rzymskiego, będziemy zestawiać te świadectwa z tezą, że starożytność to zamierzchła przeszłość. Bo czy naprawdę możemy mówić o zmierzchu antyku, skoro tak mocno odczuwamy dziś jego obecność? Już wstępny rekonesans udowadnia, że starożytność wcale nie jest odległa, ale bardzo nam bliska. Różnej klasy twórcy kultury posługują się antycznym kodem w swoim artystycznym przekazie. Czemu jednak służą odwołania współczesnych twórców do antyku? Analizując poszczególne przykłady, nie tylko będziemy dokładnie opisywać sposoby wykorzystania antycznej matrycy, ale przede wszystkim spróbujemy określić cele, dla których tradycja grecko-rzymska została wykorzystana. Kluczowe więc pytania, jakie będziemy stawiać sobie przy każdym odnalezionym przykładzie współczesnego wykorzystania starożytności to: „jak?” oraz „po co?”.
Kurs semestralny został podzielony na sześć bloków tematycznych. Podstawową kategorią, którą będziemy kierować się, odnajdując starożytność w kulturze współczesnej, będzie antyczna varietas. Już Eurypides twierdził, że zmiana sprawia przyjemność (μεταβολὴ γλυκύ; Eur. Orestes 234), więc w refleksji nad wykorzystaniem antyku nie będziemy ograniczać się do jednej dziedziny i sfery kultury. Wątki antyczne będziemy śledzić we współczesnym kinie, literaturze, muzyce, radiu, teatrze i w tzw. kulturze „niskiej”.
Zajęcia podzielono na 6 bloków: kinematografia, literatura, muzyka, radio, teatr, kultura „niska”. Na każdy blok zajęć składać się będzie: wstęp merytoryczny, zapoznanie z warsztatem metodologicznym stosowanym w studiach nad antykiem oraz dyskusja z uwzględnieniem konkretnych nawiązań do antyku w kulturze zorganizowana tak, by spróbować udzielić odpowiedzi na dwa zasadnicze pytania, jak oraz po co twórcy kultury współczesnej nawiązują do tradycji antycznej. Poniższa lista z przykładami jest jedynie propozycją prowadzącego; może być swobodnie modyfikowana przez uczestników zajęć.
Blok 1: kinematografia
1. Herkules (2014), reż. Brett Ratner
2. Legenda Herkulesa (2014), reż. Renny Harlin
3. Pompeje (2014), reż. Paul W.S. Anderson
4. Olimp w Ogniu (2013), reż. Antoine Fuqua
5. Operacja Argo (2012), reż. Ben Affleck
6. Starcie Tytanów (2010), reż. Louis Leterrier
7. Odysseus in America, (b.d.), Charles Berkowitz

Blok 2: literatura
1. Imperium/Lustrum/Dyktator (2006–2015), Robert Harris
2. True Strength: My Journey from Hercules to Mere Mortal and How Nearly Dying Saved My Life (2011), Kevin Sorbo
3. Bogowie Olimpijscy (2005–2009), Rick Riordan
4. Margot (2009), Michał Witkowski
5. Il Fondatore (2005), Mario Farneti
6. Król Agis, Syn Heraklesa, Heros w okowach (1963–1969), Halina Rudnicka

Blok 3: muzyka
1. Dark Horse (2014), Katy Perry
2. Pompeii (2013), Bastille
3. Venus (2013) Lady Gaga
4. Aphrodite (2010), Kylie Minogue
5. Flight of Icarus (1983), Iron Maiden

Blok 4: radio
1. Po co nam dzisiaj lingua latina? (2015), Iwona Żółtowska, Stanisław Tekieli
2. Antyk Boskiego Jacka (2010)
3. Postać Cycerona (1995), audycja Katarzyny Kobyleckiej z cyklu „Widnokrąg. Prywatnie u starożytnych” z udziałem Barbary Strycharczyk
4. Władza i mit – Oktawian August, twórca cesarstwa rzymskiego (1982), audycja ilustrowana fragmentami literatury historycznej i rozmową z prof. Aleksandrem Krawczukiem
5. „Warto przypomnieć: Przekłady z Horacego” (1973), audycja Henryka Ładosza poświęcona biografii i twórczości wielkiego antycznego poety
6. Antoniusz i Kleopatra. Sławne romanse (b.d.)

Blok 5: teatr
1. Medea (2014), reż. Dorota Kędzierzawska
2. Oresteia (2010), reż. Michał Zadara
3. (A)pollonia (2009), reż. Krzysztof Warlikowski
4. Bóg (2008), reż. Krystyna Janda
5. Bachantki (2001), reż. Krzysztof Warlikowski
6. Spektakle Ośrodka Praktyk Teatralnych Gardzienice

Blok 6: kultura „niska”
1. Selfie Fables (2015), Simona Bonafini
2. Et tu, Putin? (2015), Petersburg
3. The modern Minotaurus (2015), Alex Graham
4. 12 prac Putina (2014), Moskwa
5. LEGO Acropolis (2013), Ryan McNaught
6. Murale Ovidiano (2011–2015), Sulmona
7. Greek Gods i dyskusja (2015) Laklod
8. Starcie z Trytonem. SpongeBob Kanciastoporty, odc. 126 (2010)

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Założenia (opisowo)

Przed rozpoczęciem zajęć Student: 1. posiada podstawową wiedzę o autorach starożytnych i bohaterach literatury antycznej (np. dzięki uczestnictwu w zajęciach z literatury/historii/kultury greckiej i rzymskiej lub pracy własnej), 2. czyta ze zrozumieniem w języku angielskim.

Efekty kształcenia

Po ukończeniu kursu Student uzyskuje następujące efekty kształcenia:

Wiedza:
• zna mechanizmy recepcji kultury antycznej,
• ma wiedzę na temat różnych metod badawczych wykorzystywanych w studiach nad recepcją antyku,
• posiada wiedzę na temat środków i form nawiązań twórców kultury współczesnej do dziedzictwa antycznego,
• zna różnorodne teksty kultury nawiązujące do tradycji grecko-rzymskie przedstawione na zajęciach,
• wyjaśnia zależności między recepcją antyku a współczesnymi wydarzeniami politycznymi, społecznymi, kulturowymi, obyczajowymi.

Umiejętności:
• przeprowadza za pomocą różnorodnych metod kwerendy, selekcjonuje ich wyniki i w sposób syntetyczny przedstawia (ustnie lub pisemnie) pozyskany materiał,
• rozpoznaje w tekstach kultury współczesnej odniesienia do antyku,
• umie określić cel i funkcje nawiązań do tradycji grecko-rzymskiej,
• potrafi zastosować różnorodne metodologie i warsztaty badawcze do analizy i interpretacji tekstów kultury współczesnej nawiązujących do antyku,
• umie interpretować współczesne odniesienia do tradycji antycznej uwzględniając kontekst polityczny, społeczny, kulturowy.

Kompetencje społeczne:
• potrafi pracować w grupie,
• uczestniczy w merytorycznej dyskusji z poszanowaniem poglądów innych,
• potrafi skutecznie zarządzać czasem własnej pracy realizując powierzone zadanie,
• jest zdolny do podejmowania samodzielnych działań,
• rozumie potrzebę ciągłego zdobywania wiedzy.

Kryteria oceniania

Ocena ciągła: przygotowanie do zajęć i aktywność w dyskusji – 25%;
Referat/prezentacja – 25%;
Praca pisemna – 50%.

Student powinien systematycznie przygotowywać się do zajęć i aktywnie uczestniczyć w dyskusji. Uczestnicy będą proszeni o przedstawienie wybranego tematu z zakresu recepcji antyku w kulturze współczesnej w formie referatu bądź prezentacji (może być to przedstawienie zagadnień teoretycznych lub/i omówienie przykładu recepcji). Ostatnim elementem oceny i zaliczenia zajęć jest krótka praca semestralna (tekst max. 3–5 stron + ew. materiał ilustracyjny) przedstawiająca wybrany przez Studenta i omówiony z prowadzącym przykład funkcjonowania tradycji grecko-rzymskiej w kulturze współczesnej. W kwestii nieobecności na zajęciach stosuje się odpowiednie rozporządzenia w regulaminie studiów.

Literatura

Wybrana literatura:
1. Lorna Hardwick. Reception Studies. Greece and Rome New Surveys in the Classics. Oxford: Oxford University Press; 2003.
2. Lorna Hardwick, Christopher Stray (red.). A Companion to Classical Receptions. Oxford: Blackwell; 2008.
3. Craig Kallendorf (red.). A Companion to Classical Tradition, Oxford: Blackwell Publishing; 2007.
4. Dunstan Lowe, Kim Shahabudin (red.). Classics for All. Reworking Antiquity in Mass Culture. Newcastle: Cambridge Scholars Publishing; 2009.
5. David Mayer. Playing Out the Empire: Ben-Hur and Other Toga Plays and Films: 1883-1908, A Critical Anthology. Oxford: Clarendon Press; 1994.
6. Rush Rehm. Radical Theatre: Greek Tragedy and the Modern World. London: Duckworth; 2003.
7. Dimitris Tziovas (red.). Re-imagining the Past: Antiquity and Modern Greek Culture. Oxford: Oxford University Press; 2014.
8. Martin M. Winkler (red.). Classics and Cinema. Lewisburg: Bucknell University Press; 1991.
9. Amanda Wrigley, S. J. Harrison. Louis MacNeice: The Classical Radio Plays. Oxford: Oxford University Press; 2013.
10. Maria Wyke, Projecting the Past: Ancient Rome, Cinema and History. London: Routledge; 1997.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 4018-KONW146-OG w USOSweb