Nieczyści myśliciele: Eugen Rosenstock-Huessy, Nicolas Gomez Davila, Alessandro Biral, Giorgio Colli 4018-KONW100-CLASS

Zajęcia zaczną się omówieniem czystej myśli, czyli genealogiczną analizą nowoczesnego Kartezjańskiego podmiotu. Będziemy się starali pokazać, jak nowożytne ego, zdolne do poznania prawdy, pochodzi z wzięcia w nawias osobowych doświadczeń, pasji i interesów poznającego podmiotu. Nowożytne ego podporządkowuje krytyce racjonalnej wszystko to, co nie należy do czystego rozumu, więc przeszkadza logicznemu dowodzeniu prowadzącemu do prawdy. W tym sensie, czysty rozum to abstrakcyjny rozum a jego prawdy są tak samo abstrakcyjne, czyli oddzielone od konkretnego życia ludzi, od ich doświadczeń, nadziei i wymagań.
Nieczyści myśliciele definiują swoje filozoficzne nastawienie właśnie w przeciwieństwie do krytycznej filozofii wypracowanej w tracie mechanistycznej rewolucji XVII wieku przez Kartezjusza, Hobbesa i Spinozę. Bez lekceważenia ważności filozoficznych bohaterów nowożytności, nieczyści myśliciele spróbowali przywrócić osobiste doświadczenia, namiętności i bojaźń do ich pierwotnych stanowisk.
Rosenstock-Huessy rozpoczął swoje rozważania o historii Zachodu na polach Verdun, gdzie walczył jako żołnierz w trakcie pierwszej wojny światowej. Właśnie w tym sensie filozofia nie może abstrahować od autobiografii: ale nie chodzi tutaj o fakt, że ekstremalny subiektywizm jest jedyną drogą do poznania. Tutaj potwierdza się raczej, że nasze doświadczenia i zdarzenia nas budują, a więc również kształtują i deformują nasz sposób poznania. Człowiek nie jest czystym ego, ponieważ składa się on z przeszłych wspomnień, aktualnych czynności oraz przyszłych nadziei. Zdaniem nieczystych myślicieli, nowożytne ego nie poznaje autentycznej prawdy, prawdy, która jest znacząca dla człowieka, ponieważ czyni nasze życie lepszym i bardziej szczęśliwym, właśnie dlatego, że abstrahuje od czasowego wymiaru prawdy. Czysta prawda jest prawdziwa w każdym czasie, jak od zawsze były i będą prawdziwe fizyczne prawa Newtona. Ludzkie prawdy są natomiast czasowe i tymczasowe, chociaż to znaczy że, przestają być prawdami.
Z politycznego punktu widzenia, wynikiem nowożytnych filozoficznych teorii jest Rewolucja. Była ona krwawym sposobem przetłumaczenia w rzeczywistość prawdziwych teorii nowej nauki politycznej wypracowanej przez Hobbesa, Locka i Rousseau. Mówiąc krótko, podczas gdy relacja między ludźmi w społeczeństwach przed-nowożytnych polegała na lojalności i ufności, relacja między indiwiduami, między indiwiduum, społeczeństwem a Państwem teraz polega na nieufności. Skoro, zdaniem nowożytnych, ludzka natura jest strukturalnie egoistyczna oraz skoro każdy człowiek nie może nie dążyć wytrwale do własnego interesu, wtedy funkcja Rewolucji jest ustanowienie prawnego Państwa, które byłoby zdolne powstrzymać wszystkich ludzi przed wzajemnym szkodzeniem sobie, podczas gdy dążą do własnych interesów.
Zdaniem nieczystych myślicieli naturalna wolność i równość ludzi, a to właśnie jest pryncypium nowożytnej polityki, jest owocem teorii abstrahującej od doświadczeń. Jeśli bierzemy pod uwagę różne i jedyne doświadczenia każdego człowieka jak również jego charakter i pasje, ludzie nigdy nie są tacy sami, a więc zawsze ktoś jest bardziej przystosowany niż inny do odpowiedzialności rządzenia.
Podążając za myślą Rosenstocka-Huessy, kurs będzie wyjaśniał ukute przez filozofa pojęcie „Kopernikańskiej rewolucji gramatycznej”. Zdaniem niemieckiego myśliciela faktyczną pierwszą historyczną osobą jest „ty” a nie „ja”, ponieważ człowiek, gdy przychodzi na świat, najpierw zostaje nazwany przez innych, dopiero później zdolny jest sam nazywać. Prymat innego nad ego jest, zresztą, elementem, który odnajdziemy również w myśli Gomeza Davili (gdzie inny to osoba Chrystusa) i Birala (gdzie poznanie siebie jest nie do pomyślenia, o ile nie zainterweniuje mistrz, lekarz duszy, któremu powinniśmy się zawierzyć).
Innym tematem kursu będzie dystynkcja, zaproponowana przez Birala, między starożytnym a nowożytnym typem człowieka: dwa typy, dalekie od chronologicznego podziału, współistnieją od zawsze a różnica między nimi opiera się na innej perspektywie szczęścia. Ludzie nowożytni odnajdują szczęście w przyjemnościach, w mocy, w dobrobycie a wśród nich wielu jest ludzi szlachetnych (Nietzsche na przykład). W starożytności typ nowożytnego człowieka uosabiali Sofiści. Typ starożytny natomiast utożsamia szczęście, według słów Platona, „w upodabnianiu się do boga”. Starożytne typy ludzkie obecne są również w epoce nowożytnej.
Nieczyści myśliciele starają się zatem dokonać zwrotu filozofii do myśli greckiej, w której życie nie było oddzielone od teorii. Przeciwnie, koniecznym było primum vivere, deinde philosophari. W tej perspektywie starać się będziemy zilustrować niektóre przemyślenia, jakie oferuje nieczysta filozofia Giorgio Collego. Był on nie tylko wydawcą pośmiertnie opublikowanych zapisków Nietzschego, ale zajmował się również, przez całe swoje życie grecką mądrością, związkiem między pierwotną wiedzą a filozofią jak też powodami, dla których ludzki typ filozoficzny zrodził się w Grecji.