Henryk Sienkiewicz. Fakty i mity. 4018-KON365-CLASS
Problemem badań nad twórczością Henryka Sienkiewicza jest nieustanna walka ze schematami interpretacyjnymi, które raz zasiane zakorzeniają się w powszechnej opinii na całe dziesięciolecia. Sławetne już pytanie Tadeusza Bujnickiego „Sienkiewicz, ale który?” wyrażające dychotomiczny (i wcale niesymetryczny!) podział na części-osoby należące odpowiednio do literatury i recepcji pokazuje, że w przypadku tego autora zachodzi szczególny problem nieprzystawalności obu materii. Zdefiniowawszy zagadnienie istnienia (przynajmniej) „dwóch Sienkiewiczów” w publicznym dyskursie należy przyjrzeć się, w oparciu o najlepszy możliwy instrument badawczy – tekst, problemowi i zastanowić się, czy na pewno pisarz, o którym mawia się, że ma o nim wyrobione zdanie każdy Polak, jest nam naprawdę znany.
W ramach zajęć zmierzymy się z rozmaitymi hasłami-etykietkami, które przylgnęły do twórczości Sienkiewicza. Zajmiemy się zarówno „gorącymi” zagadnieniami, które podzieliły odbiorców jak: patriotyzm, stosunek do religii, wizja historii czy rola erotyki, lecz także przyjrzymy się swoistej pisarskiej strategii zaimpregnowania twórczości ironią przeciw płytkim i powierzchownym interpretacjom – dlaczego nie zdała egzaminu?
Budując solidne podwaliny z faktów zmierzmy się raz jeszcze z mitami, które szczególnie w jubileuszowym roku 2016 będą rozkwitać w pełni.
W czasie trwania kursu zajmiemy się także takimi zagadnieniami jak:
1) Pomnikowy Sienkiewicz – czyli jak wiele wiemy o jego biografii i roli, jaką odegrał w swoich czasach jako jeden z pierwszych polskich celebrytów;
2) Sienkiewicz mniej znany – zapomniane, choć ważne teksty pisarza bez których interpretacja jego twórczości zdaje się być eliptyczna;
3) Spory o Sienkiewicza – budowanie kolejnych pięter mitów i nieporozumień;
4) Tyrteusz czy pacyfista? – o obrazach wojny w twórczości HS;
5) Sienkiewicz feministek – czyli kreacje kobiece i męskie fantazmaty
6) Sienkiewicz wizjoner historii czy pisarz fantasy?
Lista tematów zostaje celowo niedomknięta, tak aby mogła zostać uzupełniona zgodnie z preferencjami i zainteresowaniami uczestników.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
zna podstawowe metody interpretacji tekstu literackiego i filozoficznego oraz tekstualnego źródła historycznego (K_W07)
posiada podstawowe umiejętności badawcze pozwalające na formułowanie problemów badawczych z zakresu humanistyki, filozofii, literatury i sztuki (K_U04)
potrafi dokonywać analizy tekstów artystycznych, filozoficznych i socjologicznych za pomocą odpowiednich narzędzi badawczych oraz prezentować wyniki swych prac (K_U02)
potrafi selekcjonować oraz interpretować informacje pochodzące z różnych źródeł tekstowych, ikonograficznych, elektronicznych (K_U01)
rozumie związki pomiędzy działaniami kulturowymi i przemianami w życiu społecznym (K_K03)
czynnie uczestniczy w życiu kulturalnym i społecznym, wyzyskując wszelkie formy medialne, artystyczne i naukowe (K_K09)
- czynnie uczestniczy w życiu kulturalnym i społecznym, wyzyskując wszelkie formy medialne, artystyczne i naukowe
Kryteria oceniania
Przygotowanie i aktywność w czasie zajęć, w przypadku ich braku mogą się pojawić formy alternatywne np. esej.
Literatura
1) H. Sienkiewicz, Dzieła, wyd. zbiorowe pod red. J. Krzyżanowskiego Warszawa 1948-1955.
2) T. Bujnicki, Pozytywista Sienkiewicz. Linie rozwojowe pisarstwa autora Rodziny Połanieckich, Kraków 2007.
3) T. Bujnicki, Sienkiewicz i historia. Studia, Warszawa 1981. T. Bujnicki, Sienkiewicza „Powieści z lat dawnych” Studia, Kraków 1996.
4) T. Bujnicki, Światopogląd i poetyka: szkice o powieściach historycznych Henryka Sienkiewicza, Rzeszów 1999.
5) T. Bujnicki, Sześć szkiców o Zagłobie i inne studia sienkiewiczowskie, Warszawa 2014.
6) M. Gloger, Sienkiewicz nowoczesny, Bydgoszcz 2010.
7) R. Koziołek, Ciała Sienkiewicza, Katowice 2009.
8) S. Papee, Henryk Sienkiewicz jako humorysta, Lwów 1939.
9) T. Parnicki, Historia w literaturę przekuwana, Warszawa 1980.
10) J. Sztachelska, Czar i zaklęcie Sienkiewicza. Studia i szkice, Białystok 2003.
11) E. Kosowska, Eurosarmata, o postawach i wyborach Henryka Sienkiewicza¸Katowice 2013.
12) Z. Szweykowski, Trylogia Henryka Sienkiewicza. Szkice, Warszawa 1961.
13) Henryk Sienkiewicz w kulturze polskiej, pod red. Krzysztofa Stępnika i Tadeusza Bujnickiego, Lublin 2007.
14) Henryk Sienkiewicz. Twórczość i recepcja światowa. Materiały konferencji naukowej listopad 1966, pod red. K. Wyki i A. Piorunowej, Kraków 1968 .
15) Po co Sienkiewicz? Sienkiewicz a tożsamość narodowa: z kim i przeciw komu? Pod red. T. Bujnickiego i J. Axera, Warszawa-Kiejdany-Łuck-Zbaraż-Beresteczko, 2007.
16) Wokół „W pustyni i w puszczy”. W stulecie pierwodruku powieści, pod red. T. Bujnickiego i J. Axera, Warszawa 2012.
17) Sienkiewicz dzisiaj. Formy (nie)obecności, Toruń 2010.
18) Sienkiewicz i epoki. Powinowactwa. Pod red. E. Ihnatowicz, Warszawa 1999.
19) Trylogia Henryka Sienkiewicza. Studia, szkice, polemiki. Wybór i opracowanie T. Jodełka, Warszawa 1962.
20) Henryk Sienkiewicz w szkole bibliotece i muzeum, pod red. T. Bujnickiego i J. Majchrzyk, Warszawa 2015.
21) Sienkiewicz z innej strony, pod red. T. Bujnickiego i J. Axera, Warszawa 2015.
Szczegółowa literatura na potrzeby kolejnych zajęć podawana będzie na bieżąco.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: