Bios politikos: Hannah Arendt i Judith Butler 4018-KON335-CLASS
Hannah Arendt i Judith Butler - być może najwybitniejsze filozofki w historii - pisały w różnych okresach i w różnym stylu, ale łączyła je radykalne przekonanie, że człowiek jest przede wszystkim istotą polityczną. Bios politikos - życie polityczne - stanowiło centralny przedmiot zainteresowania zarówno Arendt, jak i Butler. Obie autorki, pomimo przenikliwej krytyki rzeczywistości politycznych, w których przyszło im żyć, zachowały także wiarę w możliwość autentycznej polityki życia.
Podczas konwersatorium przeczytamy najważniejsze teksty Arendt i Butler, szukając w nich odpowiedzi na pytanie na czym polega wspomniana polityczność życia ludzkiego. Butler często powołuje się na Arendt i rozwija jej koncepcje, zastanowimy się więc nad tym, jak to robi i dlaczego. Co łączy, a co dzieli te dwie myślicielki?
Omawiane teorie będziemy starali się wykorzystać, analizując za ich pomocą nowoczesne zjawiska polityczne. Z jednej strony interesuje nas rekonstrukcja wizji kondycji ludzkiej proponowanej przez Arendt i Butler, z drugiej zaś - pytanie o politykę jutra.
W pierwszej części zajęć zajmiemy się analizą myśli Hanny Arendt. Będziemy wyczytywać z jej dzieł niej zwłaszcza elementy związane z pojęciem natalności (stworzonego do opisu kondycji bycia narodzonym), ale nie wyłącznie. Ważną częścią naszej pracy będą analizy polityki dwudziestego wieku - totalitaryzmu, demokracji, faszyzmu, marksizmu - z perspektywy kategorii proponowanych przez Arendt. Zastanowimy się również nad aktualnością tych kategorii w kontekście problemów XXI wieku (gospodarka cyfrowa, biotechnologie, kryzys ekologiczny…).
W drugiej części zajęć zajmiemy się Judith Butler. Skupimy się nie tylko na samych tekstach autorki, ale postaramy się też zbudować pojęciową mapę połączeń pomiędzy obiema filozofkami. Zastanowimy się gdzie, jak i po co Butler używa myśli Arendt? Gdzie pozostaje wierna swojej mistrzyni, a gdzie okazuje się heretyczką? Z tej perspektywy przyjrzymy się również sposobowi, w jaki Butler rozwija Arendtowską koncepcję natalności. Poruszymy również, last but not least, problem (wątpliwego) feminizmu Arendt i (otwartego) feminizmu Butler i zastanowimy się nad relacją między nimi.
Punktem dojścia naszych zajęć będzie pytanie o przyszłość polityki i możliwość polityki życia.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
- zna podstawową terminologię nauk humanistycznych i społecznych
- zna zależności pomiędzy dyscyplinami humanistycznymi oraz naukami ścisłymi i przyrodniczymi w kontekście filozoficznym i społecznym
- posiada podstawowe umiejętności wykorzystywania interdyscyplinarnych metod i narzędzi badawczych w analizie zjawisk kultury współczesnej
- potrafi dokonywać analizy tekstów artystycznych, filozoficznych i socjologicznych za pomocą odpowiednich narzędzi badawczych oraz prezentować wyniki swych prac
- rozumie potrzebę nieustannego kształcenia po ukończeniu studiów
- rozumie dynamikę rozwoju naukowego, kulturowego i społecznego oraz śledzi nowe metody i paradygmaty badawcze
Kryteria oceniania
Warunkiem uzyskania zaliczenia z przedmiotu jest obecność na zajęciach.
Forma zaliczenia przedmiotu jest pozostawiona do wyboru studenta/tki: egzamin ustny lub esej na wybrany temat. Podstawowym kryterium oceny jest wynik na egzaminie lub ocena z eseju zaliczeniowego.
Literatura
Hannah Arendt, „Love and Saint Augustine”, red. i wstęp Joanna Vecchiarelli Scott, Judith Chelius Stark, University of Chicago Press, Chicago 1996 (fragmenty).
Martin Heidegger, „Bycie i czas”, przekł., przedmowa i przypisy Bogdan Baran, wyd. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007 (fragmenty).
Hannah Arendt, „Rahel Varnhagen. Historia życia niemieckiej Żydówki z epoki romantyzmu”, przekł. i posłowie Katarzyna Leszczyńska, Pogranicze, Sejny 2012 (fragmenty).
Hannah Arendt, „Żyd jako parias. Ukryta tradycja” [1944], [w:] tejże, „Pisma żydowskie”, przekł. Mieczysław Godyń, Piotr Nowak, Ewa Rzanna, wstęp Piotr Nowak, Fundacja Augusta hrabiego Cieszkowskiego, Warszawa 2012, s. 311-335.
Hannah Arendt, „Korzenie totalitaryzmu”, przekł. Mariola Szawiel, Daniel Grinberg, Świat Książki, Warszawa 2014 (fragmenty).
Philip Rieff, „The Theology of Politics. Reflections on Totalitarianism as the Burden of Our Time”, „The Journal of Religion” 1952, vol. 32, no. 2, s. 119-126.
Hannah Arendt, „Kondycja ludzka”, przekł. Anna Łagodzka, Aletheia, Warszawa 2000 (fragmenty).
Hannah Arendt, „Żydowska armia – początek żydowskiej polityki?” [1941], „Żaden kadisz nie będzie odmówiony” [1942], [w:] tejże, „Pisma żydowskie”, przekł. Mieczysław Godyń, Piotr Nowak, Ewa Rzanna, wstęp Piotr Nowak, Fundacja Augusta hrabiego Cieszkowskiego, Warszawa 2012, s. s. 152-155, 183-184.
Hannah Arendt, „Wola”, przekł. Robert Piłat, przedmowa Hanna Buczyńska-Garewicz, Czytelnik, Warszawa 1996 (fragmenty).
Hannah Arendt, „Myślenie”, przekł. Hanna Buczyńska-Garewicz, wstęp Marcin Król, Czytelnik, Warszawa 1991 (fragmenty).
Hannah Arendt, „O przemocy”, [w:] tejże, „O przemocy. Nieposłuszeństwo obywatelskie”, przekł. Anna Łagodzka, Wojciech Madej, Fundacja Aletheia, Warszawa 1999.
René Girard, ważniejsze wyimki z różnych pism.
Butler, Judith. Undoing Gender. Routledge. August 27, 2004.
Butler, Judith. Precarious Life: The Powers of Mourning and Violence.
Butler J., 2008. Uwikłani w płeć, tłum. K. Krasuska, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Butler J., 2011. Ramy wojny, tłum. A. Czarnacka, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, Warszawa.
Judith Butler, „Żądanie Antygony”, przeł. Mateusz Borowski i Małgorzata Sugiera, Księgarnia Akademicka, Kraków 2010.
Butler, Judith. The Psychic Life of Power: Theories of Subjection. Stanford University Press. Stanford, June 1997.
Butler, Judith. Bodies that Matter: On the Discursive Limits of 'Sex'. Routledge. London, New York, October 1993.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: