Adaptacja. Od literatury, poprzez film, do telewizji. 4018-KON328-CLASS
Definiujemy adaptację jako posłużenie się istniejącym utworem artystycznym do stworzenia nowego. Najbardziej elementarnym i najczęściej występującym rodzajem adaptacji jest przekład dzieła literackiego z jednego języka na drugi. Innym przykładem jest przetwarzanie dzieła artystycznego z języka jednej sztuki na język innej – z wizualnej na werbalną (ekfraza), z werbalnej na muzyczną lub wizualną, z werbalnej na audiowizualną i odwrotnie. Będziemy śledzić na przykładach różne modele adaptacji z punktu widzenia wierności oryginałowi, stosunku między sztukami i techniki przekładu, omawiając modele transpozycji, komentarza, analogii, jak również dekonstrukcji, interpretacji, transformacji. Rozróżnimy kwestię adaptacji kanonu literatury i arcydzieł literatury narodowej dla „zabezpieczenie” ich i dla stworzenia dzieł autonomicznych artystycznie. Zastanowimy się nad szeregiem pytań, a mianowicie: Czy istnieją różnice w adaptacji utworów literackich różnych gatunkowo – powieści, noweli, sztuki, czy poematu? Jaką rolę w wybraniu modelu adaptacji odgrywają realia przemysłu filmowego i telewizyjnego? Na czym polega wszechobecność i popularność adaptacji przy jednoczesnym kwestionowaniu jej wartości artystycznej? Adaptacje telewizyjne powieści detektywistycznych w Wielkiej Brytanii będziemy omawiać osobno, jako ćwiczenie z historii kultury i ilustracja znaczenia fikcji detektywistycznej dla stereotypów dotyczących natury zbrodni i specyfiki kultury brytyjskiej. Szczególna uwagę poświęcimy cyklom adaptacji współczesnych klasyków kultowych, takich jak Tolkien i Rowling, oraz adaptacjom telewizyjnym.
Z uwagi na cykl składający się z 10-u zajęć nie dopuszcza się nieobecności z wyjątkiem wypadków losowych. Na osiągnięcie zaplanowanych efektów uczenia studenci będą musieli przeznaczyć na przygotowanie do każdych zajęć od 3 do 5 godzin.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Po zaliczeniu konwersatorium student powinien osiągnąć następujące efekty kształcenia, w dziedzinie:
Wiedzy:
• zna podstawowe metody interpretacji dzieła audiowizualnego, w tym również analizy warstwy językowej i ewolucji gatunku
• opanował podstawy podejścia interdyscyplinarnego w badaniach medioznawczych
• rozumie różnice procesu twórczego w literaturze i w masowej kulturze audiowizualnej
• rozumie wymogi i przebieg procesu twórczego w twórczości audiowizualnej
• rozumie zjawisko popularności i funkcji społecznych dzieła kultury masowej
Umiejętności:
• stosuje podstawowe ujęcia teoretyczne i paradygmaty w interpretacji kulturowej omawianych dzieł
• stosuje wiedzę o procesach twórczych w interpretacji dzieła audiowizualnego.
• identyfikuje i analizuje potrzeby widzów filmowych i telewizyjnych i odnosi je do zjawiska popularności i sukcesu dzieła.
• utrwala i poszerza znajomość języka angielskiego w zakresie języka używanego w twórczości medialnej.
Kompetencji społecznych:
• ma świadomość dynamicznego rozwoju kultury i pojawiania się nowych metod i paradygmatów badawczych
• rozumie potrzebę i zasady pracy zespołowej w grupie interdyscyplinarnej
• potrafi aktywnie uczestniczyć w dyskusji i innych zbiorowych ćwiczeniach twórczych
• umacnia nawyk kurtuazyjnej wymiany poglądów i gotowości wysłuchania zdania i rady innych
• aktywnie śledzi wydarzenia kultury audiowizualnej w Polsce i na świecie.
Kryteria oceniania
Na podstawie obecności na zajęciach, udziału w prezentacji tekstów wybranych (30%), udziału w analizie, krytyce i ocenie materiałów filmowych (30%), ćwiczeń w analizie porównawczej (40%).
Literatura
Zestaw tekstów przygotowany przez prowadzącego.
Bazin, André. „O film nieczysty – obrona adaptacji filmowej,” [w:] Film i rzeczywistość, wybór tekstów, przekład i posłowie B. Michałek, Warszawa 1963, s. 79-103.
Choczaj,Małgorzata. „O adaptacji, ekranizacji, przekładzie intersemiotycznym i innych zmartwieniach teorii literatury, filmu i mediów,” Przestrzenie Teorii 16. Poznań 2011, Adam Mickiewicz University Press, 11-39.
Costanzo Cahir, Linda. Literature into Film. Theory and Practical Approaches. London: McFarland, 2006.
Godzic, Wiesław. Telewizja i jej gatunki. Kraków: Universitas, 2004.
– . Telewizja jako kultura. Wyd. II popr. Kraków: RABID, 2002.
Harrison, Stephanie (ed.). Adaptations. From Short Story to Big Screen. 35 Great Stories That Have Inspired Great Films. New York: Three Rivers Press, 2005.
Helman, Alicja. „Adaptacja – podstawowa technika twórcza kina,” [w:] Intermedialność w kulturze końca XX wieku, red. A. Gwóźdź, S. Krzemień-Ojak, Białystok: Trans Humana, 1998
Helman, Alicja. Twórcza zdrada. Filmowe adaptacje literatury, Poznań: Ars Nova, 1998
Hopfinger, Maryla. Literatura i media. Po 1989 roku, Warszawa: Oficyna naukowa, 2010
Hutcheon, Linda. A Theory of Adaptation. New York: Routledge, 2006.
Kino według Alicji, red. W. Godzic, T. Lubelski, Kraków: Universitas, 1995, s. 75.
McCaw, Neil. Adapting Detective Fiction. Crime, Englishness and the TV Detectives. London: Continuum, 2011.
Mittell, Jason. Genre and Television: From Cop Shows to Cartoons in American Culture, New York: Routledge, 2004.
Naremore, James (ed.). Film Adaptation. New Brunswick, NJ: Rutgers University Press, 2000.
Plisiecki, Janusz. Film i sztuki tradycyjne, Lublin: Wyd. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2005.
Sanders, Julie. Adaptation and Appropriation. London; Routledge, 2010.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: