Biopolityka, biopolityki 4018-KON292-CLASS
Chronienie życia i zarządzanie nim stało się centralną wartością polityczną, a dylematy bioetyczne i te związane z rozwojem biotechnologii - największymi kontrowersjami naszych czasów.
Biopolityka zastąpiła politykę.
Od kilkudziesięciu lat teoretycy i teoretyczki starają się opisać i zrozumieć coraz bardziej zawiły splot polityki z życiem, jednak - poczynając już od prac Arendt i Foucaulta - każda teoria biopolityki proponuje zupełnie inne ujęcie. Jedne zwracają uwagę na wymiar prawny, inne na rozwój technologii, jeszcze inne na seksualność, przemiany ekonomiczne, życie codzienne czy politykę państwową.
Podczas konwersatorium przeczytamy teksty najważniejszych teoretyków biopolityki i, korzystając z poznanych kategorii, dokonamy analizy aktualnych kontrowersji społecznych i politycznych, takich jak: wojna z terroryzmem, patentowanie organizmów, modyfikacje ludzkiego genomu, nienormatywne tożsamości seksualne, kryzys ekologiczny. Punktem wyjścia do dyskusji będą dla nas materiały prasowe i fragmenty filmów.
Zajęcia są skierowane zarówno do tych, którzy z tematem biopolityki stykają się po raz pierwszy, jak i dla bardziej zaawansowanych. Nacisk położymy po pierwsze na uważną lekturę zarówno klasycznych już tekstów XX-wiecznych, jak i nowszych pozycji, po drugie na wykorzystanie teorii do analizy współczesnej rzeczywistości oraz dyskusję.
Choć będziemy podejmować niekiedy zagadnienia bioetyczne (aborcja, eutanazja, modyfikacje genetyczne), główną osią zajęć będzie próba zdiagnozowania kondycji współczesnego człowieka w świecie, w którym polityka i życie, podobnie jak kultura i natura, stały się nierozłączne.
Termin „biopolityka” ma prawie zawsze negatywną konotację. Spróbujemy jednak odpowiedzieć na pytanie: czy filozofowie widzą możliwość afirmatywnej biopolityki, pozytywnej polityki życia? Czy my widzimy taką możliwość?
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
- zna podstawową terminologię nauk humanistycznych i społecznych
- zna zależności pomiędzy dyscyplinami humanistycznymi oraz naukami ścisłymi i przyrodniczymi w kontekście filozoficznym i społecznym
- posiada podstawowe umiejętności wykorzystywania interdyscyplinarnych metod i narzędzi badawczych w analizie zjawisk kultury współczesnej
- potrafi dokonywać analizy tekstów artystycznych, filozoficznych i socjologicznych za pomocą odpowiednich narzędzi badawczych oraz prezentować wyniki swych prac
- rozumie potrzebę nieustannego kształcenia po ukończeniu studiów
- rozumie dynamikę rozwoju naukowego, kulturowego i społecznego oraz śledzi nowe metody i paradygmaty badawcze
Kryteria oceniania
Warunkiem uzyskania zaliczenia z przedmiotu jest obecność na zajęciach.
Forma zaliczenia przedmiotu jest pozostawiona do wyboru studenta/tki: egzamin ustny lub esej na wybrany temat. Podstawowym kryterium oceny jest wynik na egzaminie lub ocena z eseju zaliczeniowego.
Literatura
1. Zwycięstwo animal laborans: Hannah Arendt.
Arendt H., 2010. Kondycja ludzka, tłum. A. Łagodzka, Aletheia, Warszawa, s. 41-70; 120-126.
2. Narodziny biopolityki: Michel Foucault.
Foucault M., 1997. Trzeba bronić społeczeństwa, tłum. M. Kowalska, KR, Warszawa, wykład z 17 marca - s. 237-260.
3. Urządzenie seksualności: Michel Foucault.
Foucault M., 2010. Wola wiedzy, tłum. B. Banasiak i K. Matuszewski, w: Historia Seksualności, tłum. zbiorowe, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk, r. 4 - Urządzenie seksualności - sekcje Metoda i Domena, s. 83-102, oraz r.5 - Prawo śmierci i władza nad życiem; s. 118-137.
4. Nagie życie: Giorgio Agamben.
Agamben G., 2008. Homo sacer, tłum. M. Salwa, Prószyński i S-ka, Warszawa, s. 9-24; 163-185.
47.
5. Tanatopolityka: Giorgio Agamben.
Agamben G., 2008. Homo sacer, tłum. M. Salwa, Prószyński i S-ka, Warszawa, 196-204, 219-257.
6. Życie, czyli immanencja: Gilles Deleuze.
Deleuze G., 2005. Immanence: a Life, w: Pure Immanence: Essays on a Life, tłum. A.Boyman, Zone Books.
Deleuze G., 2007. Postscriptum o społeczeństwach kontroli, w: Negocjacje, tłum. M. Herer, Wrocław, s. 183–188.
Bednarek J., Polityka poza formą.
7. Biopolityka vs. biowładza: Michael Hardt, Antonio Negri.
Hardt M., Negri A., 2012, Rzecz-pospolita, tłum. Praktyka Teoretyczna, korporacja ha!art., Kraków, s.145-153, 231-244, 284-293, 428-438, 497-505.
8. Polityka życia nie-ludzkiego: Rosi Braidotti.
Braidotti R., 2014. Po człowieku, tłum. J. Bednarek, A. Kowalczyk, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 220-259.
9. Życie (nie)warte żałoby: Judith Butler.
Butler J., 2011. Ramy wojny, tłum. A. Czarnacka, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, Warszawa, s.41-81.
10. Seksualny bioopór: Judith Butler, Tim Dean.
Dean T., 2008. “Breeding Culture: Barebacking, Bugchasing, Giftgiving”, in Massachusetts Review 49:1&2 (2008): 80-94.
Butler J., 2008. Uwikłani w płeć, tłum. K. Krasuska, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa, s. 235-243.
11. Wspólnota i jej system immunologiczny: Roberto Esposito.
Esposito, R., 2008. Bios. Biopolitics and Philosophy, tłum. T. Campbell, Univ Of Minnesota Press, Minneapolis, s. 45-77.
12. Biopolityka w późnym kapitalizmie: Nikolas Rose.
Rose N., 2011. Polityka życia samego, tłum. Agnieszka Kowalczyk, Maciej Szlinder, w. Praktyka Teoretyczna 2/2011.
13. Cyborgi od „Łowcy Androidów” do „(s)Ex Machina”: Donna Haraway.
Haraway D 1998, Manifest cyborga, tłum. E. Franus, „Magazyn Sztuki” 1998, nr 17.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: