Symbolika zwierząt polskiego średniowiecza 4018-KON252-CLASS
Zajęcia mają za zadanie ukazać rolę jaką zwierzęta odgrywały w symbolice średniowiecznej. Jednym z kluczowych momentów będzie prześledzenie sposobów przejścia zwierząt ze świata realnego do wyjątkowego habitatu jakim jest ludzka wyobraźnia.
Ramy chronologiczne naszych zajęć zamknął się pomiędzy wczesnym średniowieczem, kiedy pogańscy Słowianie przybyli na ziemie polskie , a schyłkiem średniowiecza, a więc przełomu XV i XVI wieku. Tak przyjęty przedział czasowy pozwoli odnajdywać pierwotne znaczenia i wątki, które późnej pojawiać się będą w wielu przejawach kultury średniowiecznej. Dobór tematów pozwoli również zaobserwować wzajemne przenikanie się pierwiastków tradycyjnej kultury Słowian z elementami zaczerpniętymi z tradycji bliskowschodniej, świata grecko-rzymskiego oraz Chrześcijaństwa. W trakcie zajęć studenci będą mieli możliwość pracy z szerokim spectrum źródeł zarówno polskich jak i obcych. W pierwszej kolejności będą to fragmenty źródeł narracyjnych powstałych na terenie Polski - kroniki, dokumenty oraz źródła hagiograficzne. Następną grupę źródeł stanowią źródła ikonograficzne takie jak przedstawienia malarskie oraz pieczęci, monety, chorągwie i herby. Szerokie spectrum źródeł pozwoli poddać wielopłaszczyznowej analizie wyobraźnie i wrażliwość ludzi polskiego średniowiecza i umożliwi zrekonstruowanie jak najpełniejszego obrazu epoki.
W trakcie zajęć będziemy starać się przybliżyć studentom metody badań wielu nauk humanistycznych, wśród których na pierwszym miejscu należy wymienić historię z wypracowanymi przez nią sposobami krytycznej analizy źródła pisanego oraz całą grupę nauk pomocniczych historii, posiadających własny zakres badawczy i należyte metody - sfragistykę, numizmatykę, heraldykę czy weksylologię. Kolejną grupę metod stanowią narzędzia właściwe badaczom historii sztuki, etnologię izy kulturoznawstwa.
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
Po ukończeniu zajęć student powinien umieć:
- poddać krytycznej analizie różne rodzaje źródeł historycznych - narracyjne, dokumentowe oraz ikonograficzne.
- rozpoznawać wątki kulturowe pochodzące z rożnych tradycji - pogańskiej, chrześcijańskiej, antycznej.
- mieć świadomość jak bogaty jest świat symboliki i jakich trudności interpretacyjnych dostarcza współczesnym badaczom
Kryteria oceniania
Podstawowym kryterium zaliczenia jest aktywność na zajęciach i złożenie pracy rocznej poświęconej funkcjonowaniu zwierzęcia jako symbolu w kulturze polskiego średniowiecza.
Literatura
A Cultural History of Animals, gen. ed. L. Kalof, B. Resl, Berg, Oxford, New York 2007, V.1 A Cultural History of Animals in Antiquity, V.2 A Cultural History of Animals in The Medieval Age.
Brojer W., Diabeł w wyobraźni średniowiecznej Trzynastowieczne exempla
kaznodziejskie, Wrocław 2003.
Deptuła Cz., Archanioł i smok. Z zagadnień legendy miejsca i mitu początku w Polsce średniowiecznej, Lublin 2003.
Le Goff J., Świat średniowiecznej wyobraźni, przeł. M.Radożycka-Paoletti, Warszawa 1997.
Guriewicz A. Kategorie kultury średniowiecznej, Warszawa 1976.
Gieysztor A. Mitologia Słowian, Warszawa 1980.
S. Kobielus, Bestiarium Chrześcijańskie Zwierzęta w symbolice i
interpretacji Starożytność i średniowiecze, Warszawa 2002.
Kiersnowski R, Moneta w kulturze wieków średnich, Warszawa 1988.
Kiersnowski R, Niedźwiedzie i ludzie w dawnych i nowszych czasach,
Warszawa 1990.
Lasota-Moskalewska A., Zwierzęta udomowione w dziejach ludzkości, Warszawa 2005.
Samsonowicz A., Łowiectwo w Polsce Piastów i Jagiellonów, wyd. 2. Warszawa 2011.
Słupecki L.,P., Wyrocznie i wróżby pogańskich Skandynawów Studium do
dziejów idei przeznaczenia u ludów Indoeuropejskich, Warszawa 1998.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: