Tradycje humanizmu śródziemnomorskiego wobec wyzwań współczesnej Europy. Zapomniana Mnemozyne 4018-KON128-CLASS
Celem zajęć jest przygotowanie teoretycznego zaplecza do dyskusji na temat pamięci w kontekście retoryki, antropologii, literatury oraz kultury wizualnej.
Układ kursu, w których na kolejnych spotkaniach omawiamy źródła dawne i współczesne (od Platona do Waltera Benjamina), będziemy zestawiać słowo i obraz, teorie i jej ilustracje, obrazuje ciągłość i przemiany myślenia o pamięci w kulturze. Podejmiemy wspólną refleksję nad tym jak zapamiętywano, jak przywoływano z pamięci rzeczy i słowa, jaki wpływ ma sztuka pamięci na konstrukcję świata przedstawionego, czy pamiętanie i zapominanie ma aspekt etyczny oraz jakie związki istnieją między indywidualnym wspomnieniem a pamięcią zbiorową.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
W zakresie wiedzy:
- ma podstawową wiedzę dotyczącą pojęć z zakresu teorii oraz sztuki pamięci;
-zna i rozumie konteksty, w których zagadnienie pamięci pełniły i pełnią istotną rolę;
- ma uporządkowaną, pogłębioną wiedzę szczegółową, obejmującą teorie i metodologie z zakresu badań nad pamięcią;
W zakresie umiejętności:
- potrafi wykorzystywać wiedzę i metody właściwe różnym podejściom do pamięci, zna możliwości warsztatu filologa, historyka sztuki i kulturoznawcy;
- aktywnie uczestniczy w dyskusji na tematy pamięci w kulturze dawnej i dzisiaj, formułuje logiczną argumentację i krytyczne wnioski;
- potrafi odnieść się pisemnie do poglądów innych osób i tez badaczy;
W zakresie kompetencji społecznych:
- ma świadomość obecności śladów dawnej pamięci kulturowej w świecie współczesnym.
- potrafi krytycznie obcować z fenomenami pamięci w praktyce akademickiej i życiu społecznym.
Kryteria oceniania
Ocena ciągła: bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność – 40 % oceny końcowej; wypowiedzi pisemne 60% oceny końcowej (3’ response papers’ [1-2 str] – każdy 20% oceny końcowej)
Literatura
Lektury obowiązkowe:
Augustyn, Wyznania, [fragmenty], tłum. Zygmunt Kubiak, Kraków 2007.
Walter Benjamin, Pasaże, tłum. Ireneusz Kania, Kraków 2006, [fragmenty].
Svetlana Boym, The Future of Nostalgia, New York 2001, s. I-XIX.
Curiosity and Wonder from the Renaissance to the Enlightenment, red. R.J.W. Evans, Alexander Marr, Oxford 2006.
Marek Tulliusz Cyceron, O mówcy, tłum. i koment. Bartosz Awianowicz, Kęty 2010, II 351-360, s. 510-517.
Marek Tulliusz Cyceron, Rozmowy Tuskulańskie, tłum. Józef Śmigaj, wiele wyd.[fragment].
Edward Gibbon, Zmierzch Cesarstwa Rzymskiego, wiele wydań [fragment].
Bartholomaeus Hannewald, Parentalia Divo Ferdinando...- Augsburg, 1566.
Hezjod, „Pięć wieków ludzkości”, w: Prace i dni; tłum. Jerzy Łanowski, Warszawa 1999, w. 106-201.
Jan Paweł II, Homilia podczas kanonizacji bł. Jadwigi Królowej (Kraków, 8.06.1997).
Gábor Klaniczay, “The Myth of Scythian Origin and the Cult of Attila in the Nineteenth Century”, w: Multiple Antiquities - Multiple Modernities. Ancient Histories in Nineteenth Century European Cultures, red. Michael Werner, Ottó Gecser, Budapest 2011, s. 183-210.
Jan Kochanowski, Proporzec albo Hołd pruski, wiele wyd.
Michel de Montaigne, Próby, Księga Pierwsza, rozdział IX, przeł. Tadeusz Żeleński (Boy), Warszawa 1985.
Pierre Nora, „Między pamięcią a historią: Les Lieux de Mémoire”, Tytuł roboczy: Archiwum, Nr. 2, 2009, s. 4-12.
Pausanias Periegetes, Wędrówki po Helladzie księgi I, II, III i VII, tłum. z jęz. grec. i oprac. Janina Niemirska-Pliszczyńska, Warszawa 2005, [fragmenty].
Francesco Petrarka, Pisma podróżnicze, tłum. i oprac. Włodzimierz Olszaniec, Warszawa 2009, [fragmenty].
Otto Gerhard Oexle, „Obcowanie żywych i umarłych. Rozważania o pojęciu ‘memoria’” [w:] Społeczeństwo średniowiecza. Mentalność - grupy społeczne - formy życia, Toruń 2000, s. 13-44.
Platon, Fajdros, tłum. Władysław Witwicki, wiele wydań, fragmenty.
Platon, „List VII”, w: Listy, tłum. Maria Maykowska, Warszawa 1999.
Cesare Ripa, Ikonologia, tłum. Ireneusz Kania, Kraków 2004.
Trophaeum Nobilissimae ac Antiquissimae Domus Estorasianae.- Viennae 1700, [fragment].
Aby Warburg, „Atlas Mnemosyne. Wprowadzenie", „Konteksty”, nr 2-3 (293-294, 2011) , s. 110-115.
Wergiliusz, Ekloga IV, tłum. Zygmunt Kubiak, różne wydania.
Wolter, Szkic o obyczajach i duchu narodów, wiele wyd.
Żywoty świętych Piotra Skargi: Święty Stanisław, biskup krakowski, różne wydania.
Lektury uzupełniające:
„Atlas Mnemosyne i sztuka współczesna”, „Konteksty”, nr 2-3 (293-294, 2011) , s. 116-201.
Jan Assmann, „Rozdział I, Kultura pamięci Pamięć kulturowa” w: Pamięć kulturowa, Warszawa 2008, s. 45-101.
Hans-Jürgen Bömelburg, Polska myśl historyczna a humanistyczna historia narodowa (1500-1700), Kraków 2011, s. 71-233.
Juliusz A. Chrościcki, Pompa funebris. Z dziejów kultury staropolskiej, Warszawa 1974.
Elisabeth Eisenstein, Rewolucja Gutenberga, tłum. Henryk Hollender, Warszawa 2004.
Eric A. Havelock, Muza uczy się pisać, przeł. Paweł Majewski, Warszawa 2006.
Danièle Hervieu-Léger, “Religion as a Chain of Memory”, w : Collective Memory Reader, s. 382-387.
Francis Haskell, History and its Images: Art and the Interpretation of the Past, New Haven 1993.
Filip Kallimach, "Attila" ed. atque in linguam Polonam trad. Thaddaeus Kowalewski ; Academia Scientiarum Polona. Institutum Studiis Classicis Promovendis, Warszawa 1962.
Jan Kochanowski, O Czechu i Lechu historyja naganiona, różne wydania
David Lowenthal, "Reliving the Past: Dreams and Nightmares", w: Past is a Foreign Country, Cambridge 1985, s. 3-34.
Otto Gerhard Oexle, „Memoria i przekaz memoratywny w średniowieczu”, op.cit., s. 45-74.
Krzysztof Pomian, Zbieracze i osobliwości: Paryż - Wenecja XVI-XVIII wiek, tłum. Andrzej Pieńkos, różne wydania.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: