Pustynia: przestrzenie starcia 4018-KON109-CLASS

Punktem wyjścia będzie potraktowanie pustyni w kategoriach Bloomenbergowskiej „metafory absolutnej” i rzut oka na to, w jaki sposób rozwija tę metaforę Agata Bielik-Robson. Następnie poznamy podstawowe teksty wprowadzające „pustynną” metaforykę do refleksji humanistycznej: od słynnego „Pustynia się rozrasta...” u Nietzschego po „nomadyczną machinę wojenną” Deleuze’a, zwracającą się przeciwko derywatom trójkąta edypalnego. Zajmiemy się również interpretacją tekstów literackich sytuujących pustynię jako przestrzeń kluczowych doświadczeń, odkrywających przed człowiekiem prawdę o jego własnej kondycji. Triada „pustynia – zmysły – pismo” pojawi się wraz z interpretacją Kuszenia św. Antoniego Flauberta w świetle eseju Michela Foucaulta („Biblioteka wyobraźni”). Natomiast agoniczny wymiar pustyni jako przestrzeni starcia z Absolutem zostanie ukazany na podstawie powieści portugalskiego noblisty J. Saramago, dokonującego swoistej „rozprawy z monoteizmem”, a zarazem z opartą na monoteizmie koncepcją człowieka w kontrowersyjnych książkach: Ewangelia według Jezusa Chrystusa i Kain. Zmierzając do podsumowania, podejmiemy próbę udzielenia własnej odpowiedzi na pytanie o tanatystyczne bądź witalistyczne rozumienie pustyni, powracając do naszych pierwszych lektur: Nietzschego i Agaty Bielik-Robson. A więc, w ostatecznym rozrachunku: pustynia się rozrasta, czy przeciwnie, kurczy się i zanika? Jeśli tak, to co rozrasta się jej kosztem? Jakie są konsekwencje tego rozrastania się bądź zaniku? Postawimy pytanie o produktywność metafory pustyni z naszej własnej perspektywy intelektualnej. Czy jest ona przydatna dla nas jako autonomicznych twórców nowych treści intelektualnych, czy chcemy jej używać? Prowadząca proponuje dyskusję nad tworzeniem własnego projektu kultury pod hasłem ab-oryginalności. Zajęcia będą więc wymagały z jednej strony wysiłku związanego z zapoznaniem się z aktualnym stanem refleksji w humanistce, a z drugiej – pracy koncepcyjnej zmierzającej do postawienia własnych hipotez i przymierzenia się do sformułowania własnej „oferty intelektualnej” – w nawiązaniu bądź w opozycji do pustyni.