Woda a organizacja przestrzeni miejskiej. Rys historyczny 4015-MW-WOM-L
Wykład: 30 godzin, przedmiot do wyboru, semestr letni, zaliczenie
Woda a organizacja przestrzeni miejskiej w średniowieczu i we wczesnej nowożytności (miasta polskie na europejskim tle porównawczym w XIII-XVI wieku.) Problemy techniczne. Uwarunkowania prawno-ekonomiczne i społeczne. Usytuowanie ośrodków wczesnomiejskich oraz miast lokacyjnych w zależności od zbiorników i cieków wodnych; problem średniowiecznych powodzi. Sprawowanie kontroli przez właścicieli miast nad zasobami wody. Rola wody w rozplanowaniu przestrzeni miejskiej: średniowieczne i wczesnonowożytne normy jakości wody pitnej a sposoby zaopatrywania się w wodę w miastach (wolny dostęp, publiczne i prywatne studnie kopane, sieci wodociągowe,); używanie wody do celów zawodowych (jako główne źródło energii, jako składnik procesów produkcyjnych). Odprowadzanie wód deszczowych i powodziowych oraz wód zużytych (ścieków produkcyjnych i domowych) z publicznej i prywatnej przestrzeni miasta.
Rodzaj przedmiotu
Literatura
Alberti L. B., Ksiąg dziesięć o sztuce budowania, PWN, Warszawa 1960, księga X, rozdział II-VII (s. 270-286) rozdział IX (s.289- 291).
red. Iwańczak W., Bracha K., Człowiek i przyroda w średniowieczu i we wczesnym okresie nowożytnym, DiG, Warszawa 2000 - w tym przede wszystkim: W. Mrozowicz, Klęski żywiołowe w ziemi kłodzkiej w średniowieczu, s. 209-226.
Dunin-Wąsowicz T., Zmiany w topografii osadnictwa wielkich dolin na Niżu Środkowoeuropejskim w XIII wieku, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 1974.
Wyrozumski J., Kraków do schyłku wieków średnich, (w): Dzieje Krakowa, t. I, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1992, s. 9-22 (warunki naturalne rozwoju Krakowa, w tym sieć hydrograficzna), s. 165 (plan Krakowa w II poł. XIII w. - tu sieć hydrograficzna).
Kaniecki A., Poznań. Dzieje miasta wodą pisane, Cz. I. Przemiany rzeźby i sieci wodnej, Poznań 1993.
Rutkowska-Płachcińska A. (red.), Historia Kultury Materialnej Polski w zarysie, t.II: od XIII do XV wieku, Wrocław 1978, ss. 180-188, 214-220, 224-226, 343-357.
Wierzbicka B. (red.), Miasto tyłem do rzeki, Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, Warszawa 1996, w tym przede wszystkim: Kaniecki A., Problemy wodne obszarów miejskich na przykładzie Poznania, s. 35-47.
Karpiński A., W walce z niewidzialnym wrogiem. Epidemie chorób zakaźnych w Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku i ich następstwa demograficzne, społeczno-ekonomiczne i polityczne, IHPAN, NERITON, Warszawa 2000, Rozdział I, s. 23- 24, 168.
Geremek B. (red.), Kultura Polski Średniowiecznej XIV-XV w., Warszawa 1997 - część I: Warunki rozwoju kultury, s. 8- 64.
Ligęza E., Wodociągi dawnego Krakowa do połowy XVII w., Kraków 1971.
Wierzbicka B. (red.), Mosty. Dzieła sztuki i inżynierii. Zabytki, Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, Warszawa 2001, w tym przede wszystkim: s. 23-40: Dumała K., Mosty kamienne. Sztuka przeszłości; s. 42-56: Zarębska T., Mosty Warszawy przedrozbiorowej w kontekście urbanistycznym; s. 103-122: Kaniecki A., Poznańskie mosty na przestrzeni wieków.
Ostrowski W., Wprowadzenie do historii budowy miast. Ludzie i środowisko, Oficyna wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1996, s. 174-204 oraz ilustracje - od s. 255.
U. Sowina, Budowniczowie wodociągów w miastach polskich w XV-XVI w. (w:) Archaeologia Historica Polona, 7, Toruń 1998, ss.139- 156.
Sowina U., S1siedztwo a infrastruktura miejska w XV-XVI w. Przyczynek do badan nad rol1 wody w przestrzeni s1siedzkiej (w:) Studia Polonica Historiae Urbanae, t. I: Studia nad dziejami miast i mieszczanstwa w średniowieczu, Torun 1996, pp.219-227.
Sowina U., Spotkanie u studni w późnośredniowiecznym mieście, (w:) Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, nr 1-2/99, s. 27-38.
Sowina U., Woda dla miasta: Jacques Le Lieur, Livre des Fontaines de Rouen 1524-1525. (w:) Aetas media aetas moderna. Studia ofiarowane prof. Henrykowi Samsonowiczowi w siedemdziesiatą rocznicę urodzin. Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2000, s. 94-110.
Wierzbicki R., Wodociągi Krakowa do roku 1939, Kraków 1999.
Witruwiusz, O architekturze ksiąg dziesięć, przekł. K. Kumaniecki, Warszawa 1956, ks.8: o wodzie (s. 126-137) i s. 161- 163.
Zarębska T., Początki polskiego piśmiennictwa urbanistycznego, wyd. 2, Warszawa-Łódź 1986, s. 15-21, 36-40, 45-48, 173-186, 202-204.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: