Antyk w teatrze PRL-u. Polski Edyp 4012-136C

Będziemy szukać wszelkich informacji dotyczących obecności antyku na scenach teatralnych w okresie PRL-u, ale interesować nas będą obok teatrów dramatycznych także muzyczne, lalkowe, Teatr TV, Teatr Polskiego Radia, filmy fabularne, dokumentalne i krótkometrażowe.
Będziemy korzystać z gotowych baz i uzupełniać je na własną rękę. Będziemy tez próbowali podejmować się pierwszych analiz zebranego materiału. Ciekawe, co nowego może nam powiedzieć o nie tak dawnych czasach. Kto wie, może pomoże zrozumieć także teatr współczesny, a może choć trochę nas samych?
Zajęcia będą miały podwójny charakter: podstawowym nurtem będzie cotygodniowe konwersatorium na tematy związane z toposem „polskiej Antygony”, natomiast wszyscy chętni mogą dodatkowo wziąć udział w pracach grupy roboczej do projektu badawczego „Antyk w teatrze PRL”. Jeśli uda się zebrać odpowiedni zespół, powołamy całkiem profesjonalną grupę badawczą pod opieką prof. Jerzego Axera. Jest to więc szansa na udział w dużym projekcie naukowym. Niewykluczone, że zaczniemy penetrować kolejne etapy projektu, jeśli szybko uporamy się z Królem Edypem.
Zajęcia mają charakter interdyscyplinarny, mile widziani będą filolodzy (teksty oryginalne oraz przekłady na inne języki), filolodzy klasyczni, politolodzy, socjolodzy, psychologowie, historycy i kulturoznawcy, historycy sztuki, dramatolodzy i teatrolodzy, prawnicy i muzykolodzy.

Badając dzieje sceniczne Króla Edypa Sofoklesa w okresie PRL-u, należy pamiętać w szczególności o następujących okolicznościach:
a) Król Edyp był lekturą szkolną (począwszy od wieku XIX, kiedy to wprowadzono ją na listę lektur w klasycznych gimnazjach wszystkich trzech zaborów), co w przypadku polityki repertuarowej teatrów, zwłaszcza teatrów prowincjonalnych (ze szczególnym uwzględnieniem jedynych placówek teatralnych w mieście) ma dodatkowy wymiar przy wyborze tego tytułu do realizacji (należy więc być ostrożnym z wysuwaniem wniosków na temat przyczyn realizacji);
b) stosunkowo często sięgano po Króla Edypa (w okresie 1944-1989 22 realizacje w teatrach dramatycznych), co niejednokrotnie blokowało drogę na scenę Antygonie (i odwrotnie), pozostałe dramaty Sofoklesa nie cieszyły się już taką popularnością (Elektra – 4 realizacje, Edyp we Kolonos – 1 realizacja, Ajas, Filoktet i Trachinki ani razu);
c) podstawowym kłopotem są przekłady, reżyserzy decydowali się zarówno na stare wierszowane, jak i nowe prozatorskie przekłady
d) często spotyka się sformułowanie „polski Edyp”, jakby to właśnie ten mit w sposób szczególny miał odzwierciedlać polskie losy (źródłem tego myślenia bodaj Wyzwolenie Wyspiańskiego, akt II, Konrad w dialogu z Maską 18: „Ma więc wyjść polska Antygona i polski Edyp i mają żegnać słońce i żegnać światło”)
e) jednym z kluczowych problemów do rozstrzygnięcia przez realizatorów jest ukształtowanie przestrzeni i scenografia,
f) problematyczne jest przyjęcie określonej definicji tragizmu, co skutkuje ustawieniem relacji protagonistów
g) plakaty jako zewnętrzny komentarz do przedstawienia i do momentu historycznego (wybitni graficy);
h) cenzura: ingerencje w tekst i materię spektaklu;
i) chrystianizacja tekstu - Święty Edyp, Edyp męczennik
j) Król Edyp jako materiał aktorski

Przedmiot analizy:
- recenzje
- nagrania (robocze w archiwach teatrów, teatr TV, teatr Polskiego Radia)
- programy teatralne
- korespondencja twórców
- świadectwa widzów (dzienniki, pamiętniki, raptularze)
- fotografie teatralne
- projekty scenografii i kostiumów
- plakaty i afisze
- akta cenzury