Psychologia języka i komunikacji (Stare pytania, nowe dane, nowe hipotezy) 4012-048B-OG

Treści poszczególnych wykładów

Wykład 1. Cele i zadania psycholingwistyki ogólnej i rozwojowej.
Psychologia języka a psycholingwistyka
Krótka historia psycholingwistyki na tle wcześniejszych badań nad językiem.
Pojęcie kompetencji językowej i kompetencji komunikacyjnej.

Wykład 2. Język - podstawowe cechy naturalnego systemu językowego.
Kompetencja językowa - podejście formalne.
Teoria gramatyki osiowej M. Braine'a.
Koncepcja LAD. Kolejne wersje teorii Chomsky'ego.

Wykład 3. Kompetencja językowa - teorie semantyczne.
Pojęcie intencji semantycznej.
Teoria Schlesingera a nowe ujęcia wiedzy językowej.
Rozwój struktur pojęciowych.

Wykład 4. Rozwój funkcji językowych w ontogenezie (orientacja pragmatyczna).
Teoria M.A.K. Halliday'a.
Składniki (jawny, utajony) kompetencji komunikacyjnej.
Wiedza metapragmatyczna.
Teoria umysłu a kompetencja komunikacyjna człowieka.

Wykład 5. Język jako biologicznie uwarunkowana właściwość gatunku Homo sapiens.
Język ludzki a "języki" zwierząt. Filogeneza języka.
Neurofizjologiczne podłoże języka. Z badań neurofizjologicznych mózgu.

Wykład 6. Tworzenie wypowiedzi i percepcja mowy.
Modele tworzenia wypowiedzi.
Modele percepcji mowy. Kategorialna percepcja fonemu.
Związki między tworzeniem a percepcją wypowiedzi.

Wykład 7. Przyswajanie języka przez małe dziecko.
Uniwersalne fazy rozwoju języka u małego dziecka.
Biologiczne i społeczne uwarunkowania języka dziecka.

Wykład 8. Kompetencja komunikacyjna a kompetencja językowa: o wiedzy językowej człowieka.
Pojęcie aktu mowy wyrażającego intencję mówiącego.
Klasyfikacja aktów mowy i warunki ich skuteczności.

Wykład 9. Dyskurs i jego analiza.
Pojęcie dyskursu jako głównej formy przejawiania się kompetencji komunikacyjnej.
Akty mowy a dyskurs.
Dyskurs a tekst.

Wykład 10. Rozwój kompetencji dyskursywnych.
Dyskurs działaniowy i dyskurs tematyczny - koncepcja Shugar.
Rodzaje dyskursu. Heurystyki dyskursu - zasada rzeczywistości i zasada kooperacji.
Dyskurs konwersacyjny: struktura, reguły, społeczno-sytuacyjne uwarunkowania.

Wykład 11. Narracja jako sposób rozumienia świata.
Kompetencja narracyjna i jej rozwój.
Podstawowe struktury semantyczne w narracji dzieci i dorosłych.
Koncepcja linii i pola narracji wg Bokus.

Wykład 12. Język a myślenie.
Hipoteza relatywizmu językowego Sapira-Whorfa. Argumenty za i przeciw tej hipotezie.
Badania wewnątrz- i międzyjęzykowe nad związkiem poznania i języka.

Wykład 13. Dwujęzyczność.
Rodzaje dwujęzyczności. Wiek a dwujęzyczność.
Dwujęzyczność u dzieci. Submersja versus immersja.
Modele porównujące przyswajanie języka pierwszego i uczenie się języka drugiego.

Wykład 14. Komunikacja niewerbalna, komunikacja niejęzykowa.
Uniwersalne i kulturowo specyficzne cechy komunikacji niewerbalnej.
Zachowania niewerbalne w dyskursie.
Porównanie komunikacji niewerbalnej z werbalną.

Wykład 15. Psychologia języka - stare pytania, nowe dane, nowe hipotezy.