Antropologia słowa: kultura i komunikowanie 4012-045B-OG

1. Język jako system znaków i jako narzędzie komunikacji. Język w ujęciu lingwistyki strukturalnej. Podstawowe pojęcia.
2. Zaburzenia w porozumiewaniu się a wiedza o języku i komunikowaniu (na przykładzie afazji)
3. Mowa jako rys osobowości i wskaźnik przynależności grupowej.
4. Język a kultura. Hipoteza względności językowej i jej kontynuatorzy.
5. Wypowiedz jako akt mowy. Mówienia jako działanie
6. Komunikowanie a kultura: analiza lingwistyczna aktów mowy jako klucz do wiedzy o kulturze.
7. Skrypty kulturowe, ich funkcja w języku oraz wpływ na poznawanie świata. Pojecie obrazu świata w lingwistyce kognitywnej.
8. Miedzy myślą a językiem: przegląd najbardziej rozpowszechnionych koncepcji.
9. Język a mózg (na podstawie klasycznych prac Jakobsona i badań późniejszych).
10. Czy język jest wrodzony. Noama Chomsky’ego próba rewolucji naukowej.
11. Różne kultury, różne języki, różne akty mowy.
12. Języka a płeć. Różnice w komunikowaniu się kobiet i mężczyzn.
13. Socjolingwistyka i etnografia mówienia.
14. Wypowiedź jako jednostka procesu komunikacji. Lingwistyka wypowiedzi.
15. Style porozumiewania się, stratyfikacje komunikacyjne wewnątrz kultury.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Efekty kształcenia

Po ukończeniu przedmiotu student:
- zna podstawowe koncepcje dotyczące języka i komunikacji społecznej, które powstały w XX wieku
- rozpoznaje podstawowe strategie komunikacyjne, związane np. wyznacznikami płci, pozycji społecznej, etc.
- potrafi wyjaśnić i opisać podstawowe wyznaczniki rządzące dzisiejszym komunikowaniem społecznym

Kryteria oceniania

Sprawdzenie umiejętności studentów pod kątem zakładanych efektów uczenia się
Ocena ciągła (przygotowanie do zajęć i aktywność) 20 %
Końcowe zaliczenie ustne lub egzamin ustny 30 %
Referat na jednen z tematów zajęć 50 %

Literatura

Arnould, C. Lancelot C., Powszechna gramatyka racjonalna (Gramatyka Port-Royal). Przekład. B. Głowacka, J. Kopania. Warszawa 1991.
Bachtin M., Wypowiedz jako jednostka językowego porozumiewania się. W: Wiedza o kulturze. Cz. II. Słowo w kulturze. Oprac. M. Boni, G. Godlewski, A. Mencwel. Warszawa 1997.
Benveniste E., Categories de pensee et categorie de langue W: Benveniste, Problemes de linguistique generale T. 1, Paris 1971.
Benveniste E., Mowa a ludzkie doświadczenie. W: Znak, styl, konwencja. Wybór i wstęp M. Głowiński. Warszawa 1977.
Chomsky N., O strukturach poznawczych i ich rozwoju oraz Lingwistyka i dziedziny pokrewne; osobisty punkt widzenia. W: Noama Chomsky’ego próba rewolucji naukowej. Antologia tekstów. Wybór K. Rosner. T. 1. Warszawa 1995.
De Saussure F., Kurs językoznawstwa ogólnego. Przekład K. Kasprzyk. Wstęp i przypisy K. Polański. Warszawa 1991
Dell Hymes, Socjolingwistyka i etnografia mówienia. W: Język i społeczeństwo. Wybór i wstęp M. Głowiński. Warszawa 1980.
Jakobson R., Dwa aspekty języka i dwa typy zaburzeń afatycznych. W: Jakobson, W poszukiwaniu istoty języka. Wybór i wstęp M. R. Mayenowa. Warszawa 1989.
Jakobson R., M. Halle, Podstawy języka. Wrocław 1964.
Jakobson R., Mózg a język. Półkule mózgowe i struktura językowa we wzajemnym oświetleniu. W: Jakobson R., W poszukiwaniu istoty języka. T. 1. Wybór i wstęp M.R.Mayenowa. Warszawa 1989.
Jakobson R., Poetyka w świetle językoznawstwa. W: Jakobson, W poszukiwaniu istoty języka. Wybór i wstęp M. R. Mayenowa. Warszawa 1989.
Levi-Strauss C., Kultura i język. W: Wiedza o kulturze. Cz. II. Słowo w kulturze. Oprac. M. Boni, G. Godlewski, A. Mencwel. Warszawa 1997.
Piaget J., Psychogeneza wiedzy i jej znaczenie epistemologiczne. W: Noama Chomsky’ego próba rewolucji naukowej. Antologia tekstów. Wybór K. Rosner. T. 1. Warszawa 1995.
Sapir E., Język. W: Sapir, Kultura, język, osobowość. Warszawa 1978.
Sapir E., Mowa jako rys osobowości. W: : Sapir, Kultura, język, osobowość. Warszawa 1978.
Tannen D., Co to ma znaczyć. Przekład A. Sylwanowicz. Poznań 1997 .
Tannen D., Ty nic nie rozumiesz! Kobieta i mężczyzna w rozmowie. Przekład A. Sylwanowicz. Warszawa 1995.
Whorf B. L., Język, umysł,, rzeczywistość. W: Whorf, Język, myśl i rzeczywistość. Warszawa 1982.
Whorf B.L., Związek między nawykami myślenia i zachowaniem a językiem W: Whorf, Język, myśl i rzeczywistość. Warszawa 1982.
Wierzbicka A., Analiza lingwistyczna aktów mowy jako potencjalny klucz do kultury. W: Problemy wiedzy o kulturze. Warszawa
Wierzbicka A., Emocje. Język i „skrypty kulturowe”. W: Język - umysł - kultura. Warszawa 1999.
Wierzbicka A., Język i naród: polski los i rosyjska sud’ba. W: „Teksty Drugie” nr 23, 1991.
Wierzbicka A., Różne kultury, różne języki, różne akty mowy. W: Język - umysł - kultura. Warszawa 1999.
Wygotski L. S., Myślenie i mowa. Przekład F. Flesznerowa, J. Fleszner. Warszawa 1989, s. 317 - 410.
Arnould, C. Lancelot C., Powszechna gramatyka racjonalna (Gramatyka Port-Royal). Przekład. B. Głowacka, J. Kopania. Warszawa 1991.
Bachtin M., Wypowiedz jako jednostka językowego porozumiewania się. W: Wiedza o kulturze. Cz. II. Słowo w kulturze. Oprac. M. Boni, G. Godlewski, A. Mencwel. Warszawa 1997.
Benveniste E., Categories de pensee et categorie de langue W: Benveniste, Problemes de linguistique generale T. 1, Paris 1971.
Benveniste E., Mowa a ludzkie doświadczenie. W: Znak, styl, konwencja. Wybór i wstęp M. Głowiński. Warszawa 1977.
Chomsky N., O strukturach poznawczych i ich rozwoju oraz Lingwistyka i dziedziny pokrewne; osobisty punkt widzenia. W: Noama Chomsky’ego próba rewolucji naukowej. Antologia tekstów. Wybór K. Rosner. T. 1. Warszawa 1995.
De Saussure F., Kurs językoznawstwa ogólnego. Przekład K. Kasprzyk. Wstęp i przypisy K. Polański. Warszawa 1991
Dell Hymes, Socjolingwistyka i etnografia mówienia. W: Język i społeczeństwo. Wybór i wstęp M. Głowiński. Warszawa 1980.
Jakobson R., Dwa aspekty języka i dwa typy zaburzeń afatycznych. W: Jakobson, W poszukiwaniu istoty języka. Wybór i wstęp M. R. Mayenowa. Warszawa 1989.
Jakobson R., M. Halle, Podstawy języka. Wrocław 1964.
Jakobson R., Mózg a język. Półkule mózgowe i struktura językowa we wzajemnym oświetleniu. W: Jakobson R., W poszukiwaniu istoty języka. T. 1. Wybór i wstęp M.R.Mayenowa. Warszawa 1989.
Jakobson R., Poetyka w świetle językoznawstwa. W: Jakobson, W poszukiwaniu istoty języka. Wybór i wstęp M. R. Mayenowa. Warszawa 1989.
Levi-Strauss C., Kultura i język. W: Wiedza o kulturze. Cz. II. Słowo w kulturze. Oprac. M. Boni, G. Godlewski, A. Mencwel. Warszawa 1997.
Piaget J., Psychogeneza wiedzy i jej znaczenie epistemologiczne. W: Noama Chomsky’ego próba rewolucji naukowej. Antologia tekstów. Wybór K. Rosner. T. 1. Warszawa 1995.
Sapir E., Język. W: Sapir, Kultura, język, osobowość. Warszawa 1978.
Sapir E., Mowa jako rys osobowości. W: : Sapir, Kultura, język, osobowość. Warszawa 1978.
Tannen D., Co to ma znaczyć. Przekład A. Sylwanowicz. Poznań 1997 .
Tannen D., Ty nic nie rozumiesz! Kobieta i mężczyzna w rozmowie. Przekład A. Sylwanowicz. Warszawa 1995.
Whorf B. L., Język, umysł,, rzeczywistość. W: Whorf, Język, myśl i rzeczywistość. Warszawa 1982.
Whorf B.L., Związek między nawykami myślenia i zachowaniem a językiem W: Whorf, Język, myśl i rzeczywistość. Warszawa 1982.
Wierzbicka A., Analiza lingwistyczna aktów mowy jako potencjalny klucz do kultury. W: Problemy wiedzy o kulturze. Warszawa
Wierzbicka A., Emocje. Język i „skrypty kulturowe”. W: Język - umysł - kultura. Warszawa 1999.
Wierzbicka A., Język i naród: polski los i rosyjska sud’ba. W: „Teksty Drugie” nr 23, 1991.
Wierzbicka A., Różne kultury, różne języki, różne akty mowy. W: Język - umysł - kultura. Warszawa 1999.
Wygotski L. S., Myślenie i mowa. Przekład F. Flesznerowa, J. Fleszner. Warszawa 1989, s. 317 - 410.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 4012-045B-OG w USOSweb