Polityka zagraniczna państw Europy Północnej 4003-EU-L36-PZPP
Analizie poddane zostaną determinanty wpływające na kierunki polityki zagranicznej państw północnych, wynikające z ich otoczenia międzynarodowego, doświadczenia historycznego oraz innych uwarunkowań wpływających na ich relacje z sąsiadami oraz mocarstwami, mających bezpośredni wpływ na kształt stosunków międzynarodowych wymiarze regionalnym i globalnym.
W ramach bloków tematycznych zostaną przedstawione wewnętrzne i zewnętrzne czynniki wspókształtujące politykę zagraniczną państw północnych, wpływ sytuacji międzynarodowej na jej kształt w przypadku każdego z nich oraz ich postrzeganie w świecie i rolę odgrywaną przez nie na arenie międzynarodowej w różnych aspektach stosunków pomiędzy państwami.
I. Północ, Skandynawia, Europa Północna. Geografia, nazwa regionu i jego specyfika.
II. Europa Północna w czasach nowożytnych. Zmiany geopolityczne. Urealnienie percepcji własnych możliwości jako czynnik wpływający na próby określenia kierunków własnej polityki zagranicznej
III. Problem bezpieczeństwa państw północnych i koncepcje rozwiązania dylematów ich polityki zagranicznej.
IV. Państwa północne a konflikty wielkich mocarstw w XIX wieku.
V. I wojna światowa a polityka zagraniczna państw północnych w latach 1914-1918.
VI. Północ Europy w okresie międzywojennym. Próby określenia własnego miejsca w Europie powersalskiej.
VII. W przededniu II wojny światowej. Neutralność – złudna lekcja przeszłości.
VIII. Doświadczenia II wojny światowej na północy Europy jako punkt wyjścia do określenia powojennej polityki zagranicznej każdego z nich..
IX. Zimna wojna na północy Europy. Polityki bezpieczeństwa krajów regionu w realiach bipolarnego świata.
X. Wymiary integracji państw północnych (nordycki, europejski, transatlantycki) jako problemy polityki zagranicznej każdego z nich
XI – XV. Prezentacje studentów w ramach konwersatorium.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po zakończeniu procesu uczenia student powinien:
WIEDZA:
dysponować wiedzą na temat polityki zagranicznej państw północnych w czasach nowożytnych i najnowszych,
rozumieć jakie czynniki określają ich relacje ze światem zewnętrznym,
znać determinanty ich polityki zagranicznej w wymiarze regionalnym i ponadregionalnym,
rozumieć, jakie było i jest miejsce państw północnych w polityce regionalnej, ponadregionalnej i globalnej mocarstw europejskich i światowych.
UMIEJĘTNOŚCI:
potrafić określić rolę odgrywaną przez państwa północne w regionalnej polityce międzynarodowej,
umieć wyjaśnić skąd bierze się specyfika polityki zagranicznej państw regionu Europy Północnej,
potrafić przedstawić drogę państw północnych do UE i NATO, a także czynniki powstrzymujące niektóre z nich przed przystąpieniem do Unii Europejskiej,
umieć dokonać analizy czynników wpływających na kierunki ich polityki zagranicznej w XX i XXI wieku.
POSTAWY:
dysponowanie większą samodzielnością w zakresie stosowania wiedzy o polityce zagranicznej państw Europy Północnej.
prezentować odpowiedzialność w podejściu do studenckich obowiązków ze względu na to, że obecność na wykładach jest niekontrolowana, a studentom pozostawia się wybór w zakresie sposobów
nabywania prezentowanej podczas nich wiedzy oraz sposobów zaliczenia przedmiotu (prezentacja lub egzamin),
prezentować rzetelną i uczciwą postawę wobec wymagań zwiazanych z zaliczeniem przedmiotu.
Kryteria oceniania
Przygotowanie prezentacji na wybrany (skonsultowany z wykładowcą) temat związany z polityką zagraniczną jednego z państw północnych. Alternatywnie egzamin pisemny – 3-4 pytania z zakresu bloków tematycznych.
Literatura
Wybrana literatura:
Piotr Andrzejewski, Neutralność w polityce zagranicznej Finlandii i Szwecji, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1988.
Egill Bjarnason, Wielka historia małej wyspy. Jak Islandia zmieniła świat, Znak Literanova, Kraków 2022.
Tadeusz Cieślak, Historia Finlandii, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław et al. 1983.
Tadeusz Cieślak, Norwegia: z dziejów XIX i XX wieku, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1970.
Tadeusz Cieślak, Zarys historii najnowszej krajów skandynawskich, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1978.
Władysław Czapliński, Karol Górski, Historia Danii, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław et al. 1965.
Ryszard M. Czarny, Ewolucja neutralności Szwecji w XX wieku, Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Kielce 2017.
Ryszard M. Czarny, Szwecja w Unii Europejskiej, Wyższa Szkoła Ubezpieczeń w Kielcach, Kielce 2002.
Emilia Denkiewicz-Szczepaniak (red.), Norwegia w pierwszej połowie XX wieku. Studia, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2004.
Justyna Gotkowska, Norweski sposób na Rosję. Polityka obronna Norwegii - wnioski dla regionu Morza Bałtyckiego, Ośrodek Badań Wschodnich, Warszawa 2014.
Marian Grzybowski, Dania. Zarys systemu ustrojowego, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2017.
Marian Grzybowski, Norwegia.Zarys systemu ustrojowego, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2015.
Osmo Jussila, Seppo Hentilä, Jukka Nevakivi, Historia polityczna Finlandii 1809-1999, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych "Universitas", Kraków 2001.
Gunnar Karlsson, Krótka historia Islandii, Mál og menning, Reykjavík 2021.
Adam Kersten,Historia Szwecji, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław et al. 1973.
Matti Klinge, Bałtycki świat, Otava, Helsinki 1998.
Matti Klinge, Fińska tradycja. Eseje o strukturach i tożsamościach Północy, Oficyna Wydawnicza ATUT, Wrocław 2006.
Krzysztof Kubiak, Narodowe potencjały obronne państw nordyckich, Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, Kielce 2020.
Krzysztof Kubiak, Strategia Lokiego.Duńskie Terytoria Atlantyckie w II Wojnie Światowej, Tetragon, Warszawa 2019.
Lars O. Lagerqvist, Historia Szwecji, Intytut Szwedzki, Warszawa 2002.
Mówią Wieki,numer specjalny, 2019.
Joachim Osiński, Parlamentaryzm skandynawski: Norwegia: studium ustrojowe, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2021.
Studia Europejskie – European Studies (Warszawa), Vol. 26, nr 4 (2022).
Jarosław Suchoples, Finlandia w polityce Stanów Zjednoczonych, 1917-1919, Trio, Warszawa 2002.
Grażyna Szelągowska, Krystyna Szelągowska, Historia Norwegii XIX i XX wieku, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2019.
Barbara Szordykowska, Historia Finlandii, Trio, Warszawa 2011.
Piotr Szymański, Polarny kwartet NATO. USA, Kanada, Dania i Norwegia w Arktyce, Ośrodek Badań Wschodnich, Warszawa 2023.
Jacek Więcławski, Neutralność Szwecji i Finlandii w obliczu integracji z Unią Europejską, Polski Instytut Spraw Miedzynarodowych, Warszawa 1995.
Ryszard Żelichowski (red.), Małe państwa Europy Zachodniej i terytoria o statusie specjalnym, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2008.
Jacek Żmudzki, Finlandia w polityce mocarstw 1939-1944, Południowo Wschodni Instytut Naukowy w Przemyślu, Przemyśl 1998.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: