Teorie stosunków międzynarodowych i integracji europejskiej 4003-EU-L23-TSM

Celem zajęć jest zapoznanie studentów z różnymi teoretycznymi wyjaśnieniami stosunków międzynarodowych i integracji europejskiej.
Wykład poświęcony zostanie teoriom stosunków międzynarodowych (realizm, liberalizm, strukturalizm, szkoła angielska, konstruktywizm, feminizm, poststrukturalizm) oraz teoriom integracji europejskiej (funkcjonalizm, federalizm, transakcjonizm, neofunkcjonalizm, liberalizm międzyrządowy).

Teoretycy realistyczni doszukują się źródeł integracji europejskiej w wyczerpaniu wojną i szczególnym położeniu geopolitycznym Europy po 1945 r. Bardziej sprzyjające stanowisko wobec integracji zajmuje liberalizm, koncentrujący się na wyjaśnieniu współpracy między państwami. Z kolei strukturalizm wyjaśnia relacje między centrum, a peryferiami, natomiast szkoła angielska wnosi koncepcję społeczności międzynarodowej. Nasze rozumienie integracji poszerza dynamicznie rozwijający się konstruktywizm, skupiający się na wyjaśnieniu tożsamości i interesów aktorów.
Wszesne teorie integracji europejskiej, takie jak funkcjonalizm i federalizm, rozwijały się już w okresie międzywojennym. Z kolei powstały w latach 1960. XX wieku neofunkcjonalizm charakteryzuje się dążeniem do naukowej ścisłości i obiektywności poprzez wyodrębnienie zmiennych i wysuwanie hipotez. Liberalizm międzyrządowy koncentruje się natomiast na wewnętrznym procesie podejmowania decyzji, negocjacjach międzyrządowych i tworzeniu koalicji, znaczeniu siły relatywnej oraz roli przywódców narodowych w rozwoju integracji.

Wykład koncentruje się na przedstawieniu założeń poszczególnych teorii stosunków międzynarodowych i integracji europejskiej. Tematyka poszczególnych zajęć obejmuje:

1. Stosunki międzynarodowe jako dyscyplina naukowa
2. Systematyka teorii stosunków międzynarodowych
3. Realizm klasyczny
4. Neorealizm i realizm neoklasyczny
5. Liberalizm i neoliberalizm
6. Funkcjonalizm, transakcjonizm, neofunkcjonalizm
7. Liberalizm międzyrządowy i jego krytyka
8. Założenia strukturalizmu (neomarksizmu), relacje centrum-peryferie
9. Angielską szkoła stosunków międzynarodowych. Teorie normatywne
10. Konstruktywizm
11. Feminizm
12. Poststrukturalizm, teoria postkolonialna
13. Podsumowanie i konkluzje

Podczas ćwiczeń omówieniane są główne prace teoretyków stosunków międzynarodowych integracji europejskiej w ujęciu historycznym.