Archeologia a interdyscyplinarność – humanistyczny projekt badawczy w dobie współczesnego rozwoju nauki. 4001-PAFOS-OG

Archeologia a interdyscyplinarność to zajęcia poświęcone organizacji różnokierunkowego projektu naukowego z zakresu humanistyki we współpracy z naukami ścisłymi i naukami o ziemi. Jako przykład zostanie zaprezentowany realizowany przez konsorcjum Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytet Jagielloński i Politechnikę Warszawską projekt w Nea Pafos (Cypr), który łączy ze sobą różnorodne dyscypliny z całego spektrum nauk. Doświadczenia osób będących członkami zespołu pracującego na Cyprze będą osadzone w szerokim kontekście doświadczeń archeologów w tym aspekcie ich pracy.

Archeologia jako nauka jest dyscypliną dynamicznie rozwijającą się. W dążeniu do zrozumienia dawnego świata w oparciu o materialne pozostałości często nieistniejących już dziś społeczeństw, archeologia w coraz większym stopniu wchodzi w interakcję z fizyką, chemią czy geologią. Dyscyplina jaką jest archeologia należy do wiodących dziedzin badawczych łączących nauki humanistyczne i przyrodnicze. Nauki przyrodnicze, ścisłe i o ziemi dostarczają archeologii licznych technik i metod ułatwiających analizę i interpretację danych, zwiększając w ten sposób możliwość pozyskania nowych informacji w oparciu o materialne pozostałości przeszłej działalności człowieka.

Celem zajęć będzie pokazanie, jak taka współpraca poszerza możliwości badawcze oraz ich zakres metodyczny, ale również jakie zagrożenia może stanowić. Współpraca z zakresu humanistyki i nauk ścisłych niejednokrotnie prowadzi do osłabienia pozycji tej pierwszej, co związane jest z wprowadzaniem na coraz szerszą skalę rozwiązań i metodyki stricte z zakresu „science”. W czasie zajęć zostanie przedstawiony szczegółowo proces projektowania badań archeologicznych, organizacji podstawowej, ich przeprowadzenia oraz ewaluacji, tak aby wspomniane gałęzie nauki ze sobą współpracowały i dawały impuls do rozwoju wiedzy na temat człowieka w przeszłości. W trakcie zajęć zostaną poruszone aspekty związane z logistyką prac archeologicznych, ich podstawą metodologiczną i metodyczną, a także implementacją metodyki charakterystycznej dla innych dyscyplin naukowych.

Kurs będzie interesujący nie tylko dla wszystkich humanistów współpracujących z naukami ścisłymi oraz dla przedstawicieli nauk ścisłych/nauk o ziemi pracujących z humanistami.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Efekty kształcenia

Wiedza: student zna i rozumie
- student ma podstawową wiedzę z zakresu planowania, organizacji i prowadzenia interdyscyplinarnych projektów
- student rozumie zależność pomiędzy naukami o ziemi, naukami ścisłymi i archeologią
- student zna metody analizy archeologicznych pozostałości z wykorzystaniem metod stosowanych w naukach ścisłych i naukach o życiu

Umiejętności: student potrafi
- student potrafi samodzielnie wyszukiwać możliwości współpracy nauk humanistycznych z naukami przyrodniczymi i o ziemi
- student potrafi kreatywnie wykorzystywać istniejące metody i techniki nauk przyrodniczych oraz nauk o ziemi, przystosowując je do potrzeb wynikających ze specyfiki badanych zagadnień humanistycznych

Kompetencje społeczne: student jest gotowy do
- student potrafi wykorzystać posiadaną wiedzę na temat kompleksowej natury nauki jaką jest archeologia, ze świadomością potrzeby analizy różnorodnych źródeł
- student uznaje istotne znaczenie wpływu nauk przyrodniczych i nauk o ziemi na efektywność projektów humanistycznych
- student potrafi krytycznie ocenić projekty interdyscyplinarne

Kryteria oceniania

W trakcie realizacji przedmiotu studentom zadawane będą prace do wykonania poza godzinami zorganizowanymi (przegląd literatury).

W oparciu o wiedzę pozyskaną w trakcie zajęć studenci będą musieli przygotować w ramach końcowego zaliczenia pracę w formie prezentacji własnej koncepcji projektu interdyscyplinarnego (najprawdopodobniej będzie to praca grupowa, finalna forma będzie zależna od ilości uczestników). Kryterium to ma 100% udziału w ocenie końcowej.

Literatura

Metodologia:
Marciniak A., Rączkowski W., Archaeology and archaeological science: past, present and future, Archaeologia Polona, 39, s. 5-16.
Mary E. Malainey, A Consumer’s Guide to Archaeological Science Analytical Techniques, London 2011.
Nakoinz O., Knitter D., Modelling Human Behaviour in Landscapes Basic Concepts and Modelling Elements, Switzerland, 2016.
Forte M., Campana S., Archaeology in the Age of Sensing (ed.), Digital Methods and Remote Sensing in Archaeology, 2016.
Bintliff J., (ed.), The Annales and the school of archaeology, Leicester 1991, 231 - 248.
Bintliff J., Why Indiana Jones is Smarter Than the Post-Processualists, Norwegian Archaeological Review, 26/2, 91 - 100.
Salmon M.H. (2001) Explanation i/n Archaeology. In: Hon G., Rakover S.S. (eds) Explanation. Synthese Library (Studies in Epistemology, Logic, Methodology, and Philosophy of Science), vol 302. Springer, Dordrecht.
GIS w archeologii:
Conolly J., Lake M., Geographic Information Systems in Archaeology, Cambridge, 2006.
Gotlib, D., Iwaniak, A., Olszewski, R.. GIS. Obszary zastosowań, Warszawa, 2008.
Rączkowski W., Archeologia lotnicza – metoda wobec teorii, Poznań, 2002.
Geoarcheologia, geologia, geomorfologia i gleboznawstwo:
Pelisiak, A., Gębica P., Podstawy geomorfologii i gleboznawstwa dla archeologów, Rzeszów, 2007.
Goldberg P., Macphail R.I., Practical and theoretical geoarchaeology, Blackwell, 2006.
Bioarcheologia:
Gifford-Gonzalez D., An Introduction to Zooarchaeology, Santa Cruz, 2018.
Lityńska-Zając M., Wasylikowa K., Przewodnik do badań archeobotanicznych. Sorus, Poznań, 2004.
Pearsall, D.M., Paleoethnobotany: a handbook of procedures, 2nd ed., San Diego, 2000.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 4001-PAFOS-OG w USOSweb