Rosyjska filozofia religijna. Najważniejsze koncepcje, główni przedstawiciele 3800-RFR22-S-OG

Podczas zajęć, które zostaną poświęcone filozofii religijnej XIX i XX wieku jako jednemu z najbardziej charakterystycznych i znaczących zjawisk w dziejach kultury umysłowej w Rosji, zostaną omówione następujące zagadnienia:
1) Problematyka religijna w pismach twórców klasycznego słowianofilstwa (I. Kiriejewski, A. Chomiakow). Idea soborowości.
2) Poglądy Konstantina Leontjewa.
3) Problematyka filozoficzno-religijna w twórczości Fiodora Dostojewskiego.
4) Światopogląd religijny i moralny Lwa Tołstoja.
5) Filozofia wspólnej sprawy Nikołaja Fiodorowa.
6) Filozofia religijna Władimira Sołowjowa w okresie wygłaszania „Wykładów o Bogoczłowieczeństwie”.
7) Filozofia religijna Władimira Sołowjowa w późnej fazie jego twórczości.
8) W kręgu twórczości Wasilija Rozanowa.
9) Wiedza i zbawienie. Filozofia Lwa Szestowa.
10) Filozofia Nikołaja Bierdiajewa w okresie przedrewolucyjnym.
11) Filozofia Nikołaja Bierdiajewa w porewolucyjnym i emigracyjnym okresie jego twórczości.
12) Poglądy twórców metafizyki wszechjedności i sofiologii: Paweł Florenski, Siergiej Bułgakow.
13) Poglądy twórców metafizyki wszechjedności i sofiologii: Siemion Frank, Lew Karsawin.
14) Synteza neopatrystyczna.
15) Antropologia synergiczna Siergieja Chorużyja.

Rodzaj przedmiotu

seminaria monograficzne
ogólnouniwersyteckie

Tryb prowadzenia

w sali

Efekty kształcenia

Nabyta wiedza:
- student/studentka ma uporządkowaną wiedzę na temat najistotniejszych zjawisk z dziejów rosyjskiej filozofii religijnej oraz jej najważniejszych przedstawicieli;
- student/studentka zna teksty, które odegrały szczególnie istotną rolę w rozwoju rosyjskiej filozofii religijnej od lat czterdziestych XIX wieku do pierwszych dziesięcioleci XXI wieku.

Nabyte umiejętności:
- student/studentka potrafi analizować teksty filozoficzne;
- student/studentka potrafi prowadzić dyskusję na tematy filozoficzne i wykorzystuje podczas niej wiedzę dotyczącą rosyjskiej filozofii religijnej;
- student/studentka wykrywa zależności między kształtowaniem się idei filozoficznych a kontekstem społeczno-kulturowym.

Nabyte kompetencje społeczne:
- student/studentka wykorzystuje w rozmowie strategie argumentacyjne poznane dzięki analizie tekstów filozoficznych;
- student/studentka ma świadomość znaczenia refleksji humanistycznej i filozoficznej dla formowania się więzi i wyobrażeń społecznych.

Kryteria oceniania

Ocena zostanie wystawiona na podstawie aktywności podczas zajęć oraz przygotowanego referatu lub pracy zaliczeniowej na temat związany z problematyką seminarium i ustalony z prowadzącym.

Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 1

Literatura

Podczas zajęć będziemy wspólnie omawiali między innymi fragmenty następujących polskojęzycznych wydań dzieł wymienionych powyżej autorów:

1) Bierdiajew N., Filozofia wolności, przeł. E. Matuszczyk, Białystok 1995.
2) Bierdiajew N., Rosyjska idea, przeł. J.C. – S.W., Warszawa 1999.
3) Bierdiajew N., Sens historii. Filozofia losu człowieka, przeł. H. Paprocki, Kęty 2002.
4) Bierdiajew N., Sens twórczości. Próba usprawiedliwienia człowieka, przeł. H. Paprocki, Kęty 2001.
5) Bierdiajew N., Zarys metafizyki eschatologicznej. Twórczość i uprzedmiotowienie, przeł. W. i R. Paradowscy, Kęty 2004.
6) Bułgakow S., Hipostaza i hipostatyczność (Scholia do książki „Swiet Niewieczernyj”), przeł. B. Brzeziński, w: Palamas, Bułgakow, Łosiew. Rozważania o religii, imieniu Bożym, tragedii filozofii, wojnie i prawach człowieka, red. L. Kiejzik, Warszawa 2010.
7) Bułgakow S., Światło wieczności. Medytacje i spekulacje, przeł. J. Chmielewski, Kęty 2010.
8) Chorużyj S., Antropologia transformacyjna oczami antropologii synergicznej (ku kwestii Postczłowieka), przeł. Ł. Leonkiewicz, w: Ł. Leonkiewicz, Postrenesans rosyjski. Kierunki i perspektywy rozwoju współczesnej filozofii rosyjskiej na przykładzie koncepcji W. Bibichina i S. Chorużyja, Warszawa 2019.
9) Chorużyj S., Człowiek: istnienie rozszczepiające się na trzy sposoby, przeł. Ł. Leonkiewicz, „Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria” 2010, nr 2.
10) Chorużyj S., Czym jest myśl prawosławna, przeł. H. Paprocki, „Elpis” 2001, nr 3/4.
11) Chorużyj S., Dość niespodziewane pokrewieństwo: praktyka duchowa i analityka egzystencjalna, przeł. Ł. Leonkiewicz, w: Ł. Leonkiewicz, Postrenesans rosyjski. Kierunki i perspektywy rozwoju współczesnej filozofii rosyjskiej na przykładzie koncepcji W. Bibichina i S. Chorużyja, Warszawa 2019.
12) Chorużyj S., Myśl prawosławna i filozofia współczesna, przeł. Ł. Leonkiewicz, „Elpis” 2014, nr 16.
13) Dostojewski F., Biesy, wydania różne.
14) Dostojewski F., Bracia Karamazow, wydania różne.
15) Dostojewski F., Dziennik pisarza, t. I–III, przeł. M. Leśniewska, Warszawa 1982.
16) Dostojewski F., Notatki z podziemia, przeł. G. Karski, w: F. Dostojewski, Notatki z podziemia. Gracz, London-Warszawa 1992.
17) Fiodorow N., Filozofia wspólnego czynu, przeł. C. Wodziński i M. Milczarek, Kęty 2012.
18) Florenski P., Filar i podpora prawdy. Próba teodycei prawosławnej w dwunastu listach, przeł. J. Chmielewski, Warszawa 2009.
19) Florenski P., Sens idealizmu. Metafizyka rodzaju i oblicza oraz inne pisma, przeł. T. Obolevitch, P. Rojek, B. Strachowski, Warszawa 2009.
20) Frank S., Niepojęte. Ontologiczny wstęp do filozofii religii, przeł. T. Obolevitch, Tarnów 2007.
21) Kiriejewski I., O charakterze cywilizacji Europy i jej stosunku do cywilizacji Rosji. List do księcia J.J. Komarowskiego, przeł. H. Jańczuk, w: Wokół słowianofilstwa, red. J. Dobieszewski, Warszawa 1998.
22) Leontjew K., Bizantynizm i Słowiańszczyzna (fragmenty), przeł. M. Bohun, w: Wokół Leontjewa i Bierdiajewa, red. J. Dobieszewski, Warszawa 2001.
23) Niedokończona dyskusja… Dziewiętnastowieczna polemika katolicko-prawosławna między Iwanem Gagarinem SJ i Aleksym S. Chomiakowem, przeł. M. Kwaśnicka, J. Dobieszewski, Kraków 2008.
24) Rozanow W., Ciemne oblicze. Metafizyka chrześcijaństwa, przeł. H. Paprocki, Warszawa 2006.
25) Rozanow W., Odosobnione (niemal na prawach rękopisu), przeł. I. Kania, P. Nowak, Warszawa 2014.
26) Sołowjow W., Rosyjska idea, przeł. L. Kiejzik, Zielona Góra 2004.
27) Sołowjow W., Sens miłości, przeł. H. Paprocki, Kęty 2002.
28) Sołowjow W., Trzy rozmowy, przeł. J. Zychowicz, Poznań 1988.
29) Sołowjow W., Uzasadnienie dobra. Filozofia moralna, przeł. P. Rojek, M. Kita, K. Janowska, L. Augustyn, Kraków 2008.
30) Sołowjow W., Wykłady o Bogoczłowieczeństwie, przeł. J. Dobieszewski, Warszawa 2011.
31) Szestow L., Ateny i Jerozolima, przeł. C. Wodziński, Kraków 1993.
32) Szestow L., Dostojewski i Nietzsche. Filozofia tragedii, przeł. C. Wodziński, Warszawa 1987.
33) Tołstoj L., Na czym polega moja wiara?, przeł. R. Romaniuk, w: Wokół Tołstoja i Dostojewskiego, red. J. Dobieszewski, Warszawa 2000.
34) Tołstoj L., Spowiedź, przeł. N.N., B. Baran, Warszawa 2011.
35) Tołstoj L., Śmierć Iwana Iljicza, wydania różne.
36) Tołstoj L., Zmartwychwstanie, wydania różne.

Wybrana literatura przedmiotu (w większości dostępna w języku polskim):
1) Copleston F., Historia filozofii, t. X: Filozofia rosyjska, przeł. B. Chwedeńczuk, Warszawa 2009.
2 Dobieszewski J., Włodzimierz Sołowjow. Studium osobowości filozoficznej, Warszawa 2002.
3) Fłorowskij, G., Puti russkogo bogosłowija, Minsk 2006.
4) Goerdt W., Historia filozofii rosyjskiej, przeł. J. Antkowiak, Kraków 2012.
5) Krasicki J., Bierdiajew i inni. W kręgu myśli rosyjskiego renesansu religijno-filozoficznego, Warszawa 2012.
6) Leonkiewicz Ł., Postrenesans rosyjski. Kierunki i perspektywy rozwoju współczesnej filozofii rosyjskiej na przykładzie koncepcji W. Bibichina i S. Chorużyja, Warszawa 2019.
7) Łosski M., Historia filozofii rosyjskiej, przeł. H. Paprocki, Kęty 2000.
8) Mazurek S., Rosyjski renesans religijno-filozoficzny. Próba syntezy, Warszawa 2008.
9) Obolevitch T., Filozofia rosyjskiego renesansu patrystycznego. O. Gieorgij Fłorowski, Włodzimierz Łosski i inni, Kraków 2014.
10) Stołowicz L., Historia filozofii rosyjskiej. Podręcznik, przeł. B. Żyłko, Gdańsk 2008.
11) Walicki A., W kręgu konserwatywnej utopii. Struktura i przemiany rosyjskiego słowianofilstwa, Warszawa 1964.
12) Walicki A., Zarys myśli rosyjskiej od oświecenia do renesansu religijno-filozoficznego, Kraków 2005.
13) Wodziński C., Wiedza a zbawienie. Studium myśli Lwa Szestowa, Warszawa 1991.
14) Zien’kowskij W., Istorija russkoj fiłosofii, t. I-II, Pariż 1948-1950.
15) Ziernow N., Rosyjskie odrodzenie religijne XX wieku, przeł. H. Paprocki, Warszawa 2015.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3800-RFR22-S-OG w USOSweb