Psychoanaliza jako teoria krytyczna 3800-PTK24-S-OG

Niemal od momentu swego powstania psychoanaliza spotykała się z zarzutem społecznego i politycznego konserwatyzmu. Czy terapia nie jest tylko sposobem na to, by na powrót uczynić jednostkę zdolną do pracy i zaprząc ją do społecznej reprodukcji? Czy rzekomo uniwersalny kompleks Edypa w rzeczywistości nie wiąże się raczej z działaniem historycznie i kulturowo określonego modelu mieszczańskiej i patriarchalnej rodziny nuklearnej? Z drugiej strony również od samego początku pojawiają się na gruncie psychoanalizy koncepcje, które biorą na cel mechanizmy społecznej opresji i w nich upatrują źródła jednostkowego cierpienia. Pojęcia takie jak nerwica, psychoza czy narcyzm są tu narzędziami analizy współczesnego społeczeństwa. Seminarium poświęcone będzie właśnie tym koncepcjom, w których psychoanaliza staje się medium myślenia krytycznego, teorią krytyczną w szerokim sensie tego terminu, obejmującym cały wachlarz koncepcji, nie tylko tych należących do tradycji szkoły frankfurckiej. Zaczniemy od lektury wybranych tekstów Freuda, by poprzez koncepcje m. in. Grossa, Reicha, Adorna, Fromma i Marcusego dojść do prac pisanych w ostatnich dekadach XX wieku (Deleuze, Lasch, Theweleit, Žižek) i współcześnie (Zupančič, Leder, Dufourmantelle), w tym także wychodzących od inspiracji myślą Lacana.

Rodzaj przedmiotu

seminaria monograficzne
ogólnouniwersyteckie

Koordynatorzy przedmiotu

Michał Herer

Efekty kształcenia

Nabyta wiedza:
Studenci
- znają wybrane koncepcje psychoanalityczne oraz ich zastosowanie do krytycznej analizy społeczeństwa i kultury
- mają wiedzę o wybranych normach konstytuujących i regulujących struktury i instytucje społeczne oraz o źródłach tych norm, ich naturze, zmianach i drogach wpływania na ludzkie zachowania

Nabyte umiejętności:
Studenci:
- czytają i interpretują teksty z dziedziny psychoanalizy i filozofii
- wykrywają zależności pomiędzy kształtowaniem się idei a procesami społecznymi i kulturalnymi
- poprawnie stosują poznaną filozoficzną i psychoanalityczną terminologię odnoszącą się do problematyki podejmowanej na zajęciach

Nabyte kompetencje społeczne:
Studenci
- znają zakres posiadanej przez siebie wiedzy i posiadanych umiejętności, rozumieją potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju zawodowego
- są otwarci na nowe idee i gotowi do zmiany opinii w świetle dostępnych danych i argumentów

Kryteria oceniania

Zajęcia będą zaliczane na ocenę na podstawie referatów lub esejów. Referaty powinny w sposób pogłębiony i w oparciu o dodatkowe źródła przedstawiać problematykę omawianą na poszczególnych spotkaniach. Eseje powinny zawierać przemyślane, spójne i kompetentne rozwinięcie wybranych aspektów problematyki, której dotyczy kurs.

Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2 w semestrze

Literatura

Literatura (fragmenty)

Z. Freud, Pisma społeczne, Poza zasadą przyjemności
O. Gross, Selected Works
W. Reich, The Sexual Revolution, Psychologia mas wobec faszyzmu, People in Trouble
T.W. Adorno, Minima moralia, Osobowość autorytarna
K. Theweleit, Męskie fantazje
E. Fromm, Studies on Authority and the Family, Rewizja psychoanalizy, Ucieczka od wolności
K. Horney, Neurotyczna osobowość naszych czasów, Nerwica a rozwój człowieka
H. Marcuse, Człowiek jednowymiarowy, Eros i cywilizacja
J. Lacan, Seminarium III. Psychozy, The Ethics of Psychoanalysis
G. Deleuze, F. Guattari, Anty-Edyp, G. Deleuze, C. Parnet, Dialogi
C. Lasch, Kultura narcyzmu
S. Žižek, Przekleństwo fantazji, Wzniosły obiekt ideologii, W obronie przegranych spraw
A. Zupančič, Why Psychoanalysis?, Ethics of the Real
A. Leder, Ekonomia to stan umysłu
A. Dufourmantelle, Pochwała ryzyka

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3800-PTK24-S-OG w USOSweb