Poznanie, ekspresja, zmiana. Epistemologia procesu psychoterapeutycznego 3800-PEZ23-S
Seminarium ma charakter badawczy, udział w nim będzie wymagał samodzielności oraz aktywności w stawianiu pytań i poszukiwaniu na nie odpowiedzi. Jest skierowane do studentów zapoznanych z perspektywą współczesnej analitycznej filozofii języka i umysłu a jednocześnie zainteresowanych psychoterapią jako zjawiskiem, w którym zbiegają się filozoficzne zagadnienia samopoznania, komunikacji, reprezentacji i relacji.
Podczas zajęć będziemy zastanawiać się między innymi nad tym, w jaki sposób elementy wspólne dla większości oddziaływań terapeutycznych: nawiązanie i rozwój relacji terapeutycznej, wysłuchanie, zrozumienie i empatyczne odzwierciedlanie pacjenta przez terapeutę, a także przeżywanie, wyrażanie i nazywanie przez pacjenta jego stanów psychicznych, mogą (przynajmniej niekiedy) przyczyniać się do korzystnej zmiany, która w zamierzeniu ma mieć trwały charakter i wykraczać poza ramy kontekstu terapeutycznego. Chociaż będziemy starali się poszukiwać tego, co wspólne dla możliwie dużej części podejść psychoterapeutycznych, szczególną uwagę poświęcimy terapii doświadczeniowej.
Wybrane zagadnienia, które będą przedmiotem dyskusji podczas zajęć (lista ma charakter otwarty i może być modyfikowana):
- krytyka naiwnego introspekcjonizmu, uwagi Witgensteina na temat języka prywatnego i ekspresji emocji, ekspresywistyczne i konstruktywistyczne podejścia do samopoznania w kontekście potocznego rozumienia przebiegu procesu terapeutycznego,
- czynniki wspólne dla różnych nurtów psychoterapii a efektywność psychoterapii, „efekt ptaka dodo”,
- problemy związane z konceptualizacją i operacjonalizacją skuteczności psychoterapii,
- werbalizacja niezwerbalizowanego doświadczenia w psychoterapii, focusig,
- rola emocji – ich rozumienia, przeżywania i nazywania - w procesie terapeutycznym.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Nabyta wiedza:
Student zna i rozumie:
- metody badawcze i strategie argumentacyjne,
- podstawową terminologię w języku polskim i angielskim,
- podstawowe zależności między epistemologią i filozofią umysłu a psychoterapią,
- podstawowe zagadnienia (rzeczowe i metodologiczne) dotyczące elementów wspólnych dla głównych nurtów psychoterapii
- zagadnienia związane z problemem efektywności psychoterapii
Nabyte umiejętności:
Student potrafi:
- poprawnie stosować poznaną terminologię filozoficzną
- interpretować tekst filozoficzny, komentując i konfrontując tezy pochodzące z różnych tekstów
- identyfikować proste strategie argumentacyjne w wypowiedziach ustnych i pisemnych
- analizować proste argumenty filozoficzne, identyfikować składające się na nie tezy i założenia, ustalać zależności logiczne i argumentacyjne między tezami
- ujawniać główne wady i błędy logiczne wypowiedzi ustnych i pisemnych
- formułować w mowie i na piśmie problemy filozoficzne, stawiać tezy oraz artykułować własne poglądy
- dobierać strategie argumentacyjne, na poziomie elementarnym konstruować krytyczne argumenty, formułować odpowiedzi na krytykę
Nabyte kompetencje społeczne:
Student potrafi:
- formułować w sposób jasny i uporządkowany swoje zdanie w dyskusji filozoficznej
- formułować pytania i zgłaszać zastrzeżenia do problemów oraz propozycji ich rozwiązań
- okazywać tolerancję wobec osób o odmiennych poglądach,
- przyjmować nowe idee i ewentualnie zmieniać stanowisko w świetle dostępnych danych i argumentów
- rozpoznawać powiązania między koncepcjami filozoficznymi a innymi częściami życia kulturalnego i społecznego
Kryteria oceniania
Podstawą do wystawienia oceny będą:
- krótkie pisemne komentarze do omawianych lektur (50% oceny)
- przygotowanie handoutu i wygłoszenie krótkiego referatu wprowadzającego do jednej z lektur (30% oceny)
- aktywność podczas zajęć (20%)
Skala ocen
5! (cel.) – 95% lub najlepsza osoba w grupie
5 (bdb.) – od 90%
4+ (db. plus) – od 82%
4 (db.) – od 75%
3+ (dst. plus) - od 67%
3 (dst.) od 60%
2 (ndst.) mniej niż 60%
Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2 w semestrze
Literatura
Barkham, M., Lutz, W., Castonguay, L. G. (red) (2021). “Bergin and Garfield's handbook of psychotherapy and behavior change”. John Wiley & Sons.
Gelo, O. C., Pritz, A., & Rieken, B. (2015). “Psychotherapy research”. Springer.
Gendlin, E. T. 1978/2003, “Focusing”, Rider, London.
Purton, C. (2014). “The trouble with psychotherapy: Counselling and common sense.” Bloomsbury Publishing.
Purton, C. (2014). “Wittgenstein and the expression of feelings in psychotherapy”. Philosophical Investigations, 37(2), 152-166.
Salvatore, S. (2011) “Psychotherapy Research Needs Theory. Outline for an Epistemology of the Clinical Exchange”, Integrative Psychological and Behavioral Science, 45, 366–388
Wittgenstein, L. (1953/1972) „Dociekania filozoficzne”, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: