Ontologia 3800-ONT-DON-ZK
Zagadnienia, które zostaną przedstawione na wykładzie, to:
1. Ontologia a metafizyka.
2. Metody współczesnej ontologii.
3. Zasady metafizyczne.
4. Przedmiot, własność, przysługiwanie.
5. Ontologia relacji.
6. Tożsamość, takożsamość, identyczność.
7. Część – całość, struktura.
8. Teorie partykulariów (rzeczy)
9. Stany rzeczy (sytuacje), zdarzenia, procesy.
10. Organizm. Osoba. Koncepcje tożsamości osobowej.
11. Pojęcie zmiany, typy zmian i zależności między zmianami.
12. Czas i przestrzeń.
13. Trwanie.
14. Koncepcje przyczynowości.
15. Problem umysł – ciało.
16. Ontologia wartości.
17. Ontologia wytworów człowieka.
18. Ontologia fikcji.
19. Ontologia modalności.
20. Analizy ontologiczne w analizach pojęć.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2024: | W cyklu 2025: |
Efekty kształcenia
Nabyta wiedza:
K_W02 ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu ontologii w relacji do innych dyscyplin filozoficznych oraz nauk szczegółowych oraz o specyfice przedmiotowej i metodologicznej ontologii
K_W03 zna podstawową terminologię ontologiczną w języku polskim
K_W05 zna podstawową terminologię ontologiczną w języku angielskim
K_W08 zna i rozumie główne stanowiska i kierunki współczesnej ontologii
K_W10 zna idee i argumenty najważniejszych w XX i XXI wieku filozofów zajmujących się zagadnieniami ontologicznymi na podstawie samodzielnej lektury ich pism
K_W15 zna podstawowe metody badawcze i strategie argumentacyjne właściwe dla metafizyki
K_W17 zna metody interpretacji tekstu z dziedziny ontologii
Nabyte umiejętności:
K_U01 wyszukuje, analizuje, ocenia, selekcjonuje i wykorzystuje informacje ze źródeł pisanych i elektronicznych
K_U02 czyta i interpretuje tekst z dziedziny ontologii
K_U03 słucha ze zrozumieniem ustnej prezentacji idei i argumentów ontologicznych
K_U04 poprawnie stosuje poznaną terminologię ontologiczną
K_U06 poprawnie definiuje istotne dla rozważań ontologicznych terminy języka potocznego
K_U07 analizuje argumenty ontologiczne, identyfikuje ich kluczowe tezy i założenia
K_U08 wykrywa zależności między tezami badanych pisemnych i ustnych wypowiedzi z dziedziny ontologii
K_U11 przytacza główne tezy badanych wypowiedzi filozoficznych, stosownie do ich istotności
K_U16 samodzielnie tłumaczy z języka angielskiego na język polski średnio trudny tekst z dziedziny ontologii
K_U17 dobiera strategie argumentacyjne, na poziomie elementarnym konstruuje krytyczne argumenty, formułuje odpowiedzi na krytykę
Nabyte kompetencje społeczne:
K_K01 zna zakres posiadanej przez siebie wiedzy i posiadanych umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju zawodowego
K_K02 jest otwarty na nowe idee i gotów do zmiany opinii w świetle dostępnych danych i argumentów
K_K05 efektywnie organizuje własną pracę i krytycznie ocenia jej stopień zaawansowania
Kryteria oceniania
Ocena uzyskiwana jest na podstawie zamkniętego, pisemnego testu egzaminacyjnego jednokrotnego wyboru, składającego się z 20 pytań. Materiał egzaminacyjny obejmuje: (i) treść wykładu; (ii) treść obowiązkowych podręczników; (iii) treść wskazanych 10 lektur obowiązkowych, analizowanych podczas ćwiczeń z ontologii. Warunkiem sine qua non przystąpienia do egzaminu jest uzyskanie zaliczenia ćwiczeń. Egzamin poprawkowy ma formę ustną i obejmuje dokładnie ten sam materiał, który jest uwzględniony podczas egzaminu w sesji letniej.
Literatura
(1) materiały dydaktyczne zamieszczone na stronie „Ontologia na Uniwersytecie Warszawskim” autorstwa Prof. dra hab. Tomasza Bigaja – http://uwifontologia.blogspot.com – (to samo [w:] Bigaj T., Metaphysics. A Guided Tour for Beginners, CreateSpace Independent Publishing Platform, 2012.)
(2) Loux M.J. (2021), Metafizyka. Współczesne wprowadzenie, tłum. M. Iwanicki, Lublin: Wydawnictwo KUL [opcjonalnie: Crisp T.M., Loux M.J. (2022), Współczesne wprowadzenie do metafizyki, tłum. A. Grzeliñski, K. Wawrzonkowski, R. Michalski, Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki].
(3) wybrane eseje ze zbioru Kołodziejczyk S. T. (red.), Przewodnik po metafizyce, WAM, Kraków 2011:
a) Odrowąż-Sypniewska J., Istnienie i identyczność;
b) Iwanicki M., Identyczność osobowa. Wybrane stanowiska i argumenty;
(4) wybrane lektury do ćwiczeń z ontologii:
a) Quine W.v O., O tym, co istnieje, [w:] tegoż, Z punktu widzenia logiki. Dziewięć esejów logiczno-filozoficznych, tłum. B. Stanosz, Aletheia, Warszawa 2000, 29-47.
b) Ingarden R., Problematyka tożsamości przedmiotu indywidualnego, „Ruch Filozoficzny”, XIV (1936-1938), s. 134b-135b.
c) Armstrong D.M., Czy naturalista może wierzyć w uniwersalia?, [w:] J.J. Jadacki, T. Bigaj, A. Lissowska (red.), Co istnieje? Antologia tekstów ontologicznych z komentarzami, t. I, Petit, Warszawa 1996, 190-201.
d) Augustynek Z., Trzy realizmy, [w:] J.J. Jadacki, T. Bigaj, A. Lissowska (red.), Co istnieje?..., t. I, Petit, Warszawa 1996, s. 202-218.
e) Loux M.J., The Necessary and the Possible, [w:] tegoż, Metaphysics. A Contemporary Introduction, Routledge, London - New York 2006, s. 153-186.
f) Ajdukiewicz K., Zmiana i sprzeczność, [w:] J.J. Jadacki, T. Bigaj, A. Lissowska (red.), Co istnieje?..., t. II, s. 66-82.
g) Loux M.J., Concrete particulars II. Persistence Through Time, [w:] tegoż, Metaphysics. A Contemporary Introduction, Routledge, London - New York 2006, s. 230-258.
h) Garrett B., Causation, [w:] tegoż, What Is This Thing Called Metaphysics?, Routledge, London-New York 2011, s. 77-89.
i) Iwanicki M., Dualizm psychofizyczny. Odmiany, argumenty, zarzuty, [w:] M. Miłkowski, R. Poczobut (red.), Przewodnik po filozofii umysłu, WAM, Kraków 2012, 37-84.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: