Współczesne formy faszyzmu oraz ich krytyka 3800-NZ-S6-24
Faszyzm jest pojęciem złożonym i nieoczywistym, badania nad faszyzmem zaś budzą liczne spory i kontrowersje. Tym niemniej zainteresowanie tą tematyką nie tylko nie słabnie, ale w ostatnim czasie zdaje się intensyfikować, względnie nabierać tempa. Kontrowersyjność tych badań wynika między innymi w silnego obciążenia historycznego, które sprawia, że używanie terminu „faszyzm” we współczesnym kontekście brzmi niczym obelga, lub przynajmniej budzi podejrzenia, że kryje w sobie zamiar wykluczenia z dyskursu argumentów zasadnych pod pretekstem uznania ich za równoznaczne ze zbrodniczym faszyzmem pierwszej połowy XX wieku. Złożoność tych badań wynika z tego, że zjawisko faszyzmu, występujące w Europie od lat 20-tych XX wieku do końca II wojny światowej ogarnęło jednostki, społeczeństwa i aparaty władzy. Miało więc charakter całościowy. Nic dziwnego zatem, że i badania nad faszyzmem dotyczą różnych wymiarów naszego życia, tj. badana jest tzw. osobowość faszystowska, faszyzm badany jest w kontekście ruchów społecznych, charakterystycznej dlań ideologii oraz związku między faszyzmem a modernizacją i rozwojem kapitalizmu, osobnym i niezwykle ważnym przy tym przedmiotem namysłu jest wpływ faszyzmu na ustrój polityczny.
W trakcie seminarium rozważymy wspomniane powyżej klasyczne teorie faszyzmu, jak i ich wersje współczesne, częstokroć wynikające w krytyki tych pierwszych.
Jednym z ciekawszych badaczy faszyzmu jest Enzo Traverso, który twierdzi, w pracy „Nowe oblicza faszyzmu”, że obecnie mamy do czynienia nie tyle z faszyzmem, lecz z postfaszyzmem. Bazując na tej dystynkcji rozważymy zasadność twierdzenia Traverso, opierając się na analizie porównawczej materiałów opracowanych w ramach badań nad faszyzmem – zarówno tych historycznych, jak i współczesnych. Analiza ta będzie przekraczała ramy świata zachodniego, obejmując swoim zasięgiem Bliski Wschód i Azję (niezwykle ważne badania nad kontynentem Afrykańskim i Ameryką Południową nie doczekały się wystarczająco bogatej literatury dostępnej w języku polskim).
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Nabyta wiedza:
W zakresie wiedzy student:
- posiada znajomość podstawowych zagadnień z zakresu teorii faszyzmu oraz zna ich genezę i rozwój historyczny oraz teorie krytyczne względem nich
- zna najważniejsze stanowiska we współczesnych sporach z tych dziedzin i używane w nich strategie argumentacyjne
- zna podstawowe kategorie dyskursu teorii faszyzmu
- zna poglądy filozofek/ów zaliczanych do kanonu wiedzy za zakresu teorii faszyzmu
Nabyte umiejętności:
W zakresie umiejętności student:
- potrafi wskazać i wyjaśnić założenia teoretyczne i normatywne zagadnień z zakresu teorii faszyzmu oraz ich krytyki
- potrafi określić polityczne konsekwencje stanowisk normatywnych
- analizuje strategie argumentacyjne
- rozpoznaje relacje zachodzące między wiedzą teoretyczną i praktyczną
- potrafi podjąć i prowadzić dyskusję dotyczącą bieżących problemów politycznych na poziomie pojęciowym
Nabyte kompetencje społeczne:
W zakresie postaw student:
- rozpoznaje filozoficzny wymiar zagadnień politycznych
- nabiera krytycznego dystansu do zagadnień politycznych
- kształtuje otwarte nastawienie do różnorodności społeczno-politycznych poglądów
Nabyte kompetencje społeczne:
- samodzielnej i krytycznej oceny dorobku w ramach danej dyscypliny humanistycznej
- krytycznej oceny własnego wkładu w rozwój danej dyscypliny naukowej oraz prowadzenia dyskusji, formułowania merytorycznych argumentów, wypowiadania swoich racji z zachowaniem szacunku dla innych, prezentuje postawę otwartości na właściwy dla różnych nauk humanistycznych typ refleksji z poszanowaniem odmiennych poglądów
Kryteria oceniania
- aktywność na zajęciach: 40%
- przygotowanie referatu (tekstu wprowadzającego): 60%
Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2 w semestrze
Literatura
E. Traverso, „Nowe oblicza faszyzmu”;
K. Theweleit, „Męskie fantazje”;
Th. W. Adorno, „Osobowość autorytarna”;
G. Agamben, „Homo sacer”;
H. Arendt, „Korzenie totalitaryzmu”;
P. Witkowski, „Faszyzm, który nadchodzi”;
M. Herer, „Skąd ten faszyzm”.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: