Sceptycyzm i metafizyka 3800-NZ-S4-25
Seminarium jest przeznaczone raczej dla zwolenników metafizyki niż sceptycyzmu: kierunek badań będzie przebiegał od sceptycyzmu do metafizyki. Celem będzie przypomnienie, w jaki sposób klasyczni myśliciele znajdowali trwałe oparcie życiowe w metafizyce – ponadczasowej wiedzy filozoficznej – pomimo zwątpienia i zarzutów wysuwanych przez sceptyków, odrzucających taką postawę jako dogmatyzm. Punktem wyjścia będzie doświadczenie sceptyczne – w formie praktycznej, jako poczucie kryzysu życiowego, i w formie intelektualnej, jako teoria sceptyczna. Zestawione z nim zostanie doświadczenie metafizyczne – ponownie w obu formach: intelektualnej, jako system wiedzy, i praktycznej, jako poczucie sensu życia, wbrew lękowi, przeszkodom i niepewności.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Zajęcia mają przyczynić się do lepszej znajomości filozoficznie rozumianych źródeł ludzkiej niepewności oraz, przeciwnie, wiary intelektualnej, w jakiej wyraża się przekonanie o sensie życia. Mają też pomóc w praktycznym przezwyciężaniu kryzysów egzystencjalnych przez ukazanie różnorodnych sposobów znajdowania oparcia w metafizyce pojmowanej transcendentnie lub immanentnie.
Kryteria oceniania
Zaliczenie odbędzie się na podstawie krótkiej pracy pisemnej na wybrany przez uczestnika temat.
Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2 w semestrze
Literatura
Poniższy zestaw lektur jest przykładowy i może ulec zmianie w zależności od zainteresowań
uczestników.
„Bhagawadgita czyli Pieśń Pana”, przeł. J. Sachse, Wrocław 1988.
Arendt H., „Myślenie”, przeł. H. Buczyńska-Garewicz, w: H. Arendt, „Życie umysłu”, przeł. H. Buczyńska-Garewicz, R. Piłat, B. Baran, Warszawa 2016.
Krokiewicz A., „Sceptycyzm grecki (od Pirrona do Karneadesa)”, Warszawa 1964.
Krokiewicz A., „Sceptycyzm grecki (od Filona do Sekstusa)”, Warszawa 1966.
Sekstus Empiryk, „Przeciw fizykom”, w: tenże, „Przeciw fizykom. Przeciw etykom”, przeł. Z. Nerczuk, Kęty 2010.
Sekstus Empiryk, „Przeciw logikom”, przeł. I. Dąmbska, Warszawa 1970.
Cyceron, „Księgi akademickie”, przeł. W. Kornatowski; „Rozmowy tuskulańskie”, przeł. J. Śmigaj, w: M.T. Cicero, „Pisma filozoficzne”, t. 3, Warszawa 1961.
Platon, „Protagoras”; „Fedon”, w: tenże, „Dialogi”, t. 1, przeł. W. Witwicki, Kęty 2000.
Platon, „Prawa”, ks. X, przeł. M. Maykowska, Warszawa 1997.
Arystoteles, „Metafizyka”, ks. XII, przeł. K. Leśniak, Warszawa 1983.
Diogenes Laertios, „Żywoty i poglądy słynnych filozofów”, ks. VII [Stoicy], red. I. Krońska, Warszawa 1968.
Christensen J., „Esej o jedności filozofii stoickiej”, przeł. M. Bardel, Warszawa 2004.
Lukrecjusz, „O rzeczywistości”, przeł. A. Krokiewicz, Warszawa 1958; lub: Lukrecjusz, „O naturze wszechrzeczy”, przeł. E. Szymański, Warszawa 1957.
Seneka, „Listy moralne do Lucyliusza”, przeł. W. Kornatowski, Warszawa 1961.
Epiktet, „Diatryby”, w: tenże, „Diatryby. Encheiridion”, przeł. L. Joachimowicz, warszawa 1961.
Plutarch, „O zamilknięciu wyroczni”, w: tenże, „Moralia (wybór)”, przeł. Z. Abramowiczówna, Warszawa 1977.
Pseudo-Apulejusz, „Asklepiusz czyli rozmowa z Hermesem Trismegistosem”, w: Apulejusz z Madaury, „O bogu Sokratesa i inne pisma”, przeł. K. Pawłowski, Warszawa 2002.
Augustyn z Hippony, „Przeciw akademikom”, przeł. K. Augustyniak, Kraków 2007.
Justyn Męczennik, „Dialog z Żydem Tryfonem”, w: tenże, „1 i 2 Apologia. Dialog z Żydem Tryfonem”, przeł. L. Misiarczyk, Warszawa 2012.
Boecjusz, „O pocieszeniu, jakie daje filozofia”, przeł. G. Kurylewicz, M. Antczak, Kęty 2006.
Abelard P., „Rozmowa pomiędzy filozofem, żydem i chrześcijaninem”, w: tenże, „Rozprawy”, przeł. L. Joachimowicz, Warszawa 1969.
Descartes R., „Poszukiwanie prawdy poprzez światło naturalne”, w: tenże, „Reguły kierowania umysłem. Poszukiwanie prawdy poprzez światło naturalne”, przeł. L. Chmaj, Kęty 2002.
Descartes R., „Medytacje o pierwszej filozofii. Zarzuty uczonych mężów i odpowiedzi autora. Rozmowa z Burmanem”, przeł. M. i K. Ajdukiewiczowie, S. Swieżawski, I. Dąmbska, Kęty 2001.
Malebranche N., „Dialogi o metafizyce i religii”, w: tenże, „Dialogi o metafizyce i religii. Dialogi o śmierci”, przeł. P. Rak, Kęty 2003.
Leibniz G.W., „Rozprawa metafizyczna”; „Zasady natury i łaski”, w: tenże, „Wyznanie wiary filozofa”, red. S. Cichowicz, Warszawa 1969.
Leibniz G.W., „Teodycea. O dobroci Boga, wolności człowieka i pochodzeniu zła”, przeł. M. Frankiewicz, Warszawa 2001.
Berkeley G., „Traktat o zasadach ludzkiego poznania”, przeł. J. Salamon, Kraków 2006.
Berkeley G., „Trzy dialogi między Hylasem a Philonousem”, przeł. M. Filipczuk, Kraków 2006.
Berkeley G., „Alkifron”, przeł. M. Olszewski, Kęty 2008.
Shaftesbury A.A.C., „List o entuzjazmie. Moraliści”, przeł. Adam Grzeliński, Toruń 2007.
Kant I., „Marzenia jasnowidzącego objaśnione przez marzenia metafizyki”, przeł. W.M. Kozłowski, w: I. Kant, „Pisma przedkrytyczne”, red. M. Żelazny, Toruń 1999.
Kant I., „Krytyka czystego rozumu”, przeł. R. Ingarden, Kęty 2001.
Kant I., „Religia w obrębie samego rozumu”, przeł. A. Bobko, Kraków 2007.
Hegel G.W.F., „Encyklopedia nauk filozoficznych”, przeł. Ś.F. Nowicki, Warszawa 1990.
Renan E., „Dyalogi i fragmenty filozoficzne”, przeł. G. Glass, Warszawa 1913.
Nietzsche F., „Wiedza radosna”, przeł. L. Staff, Kraków 2003.
Zdziechowski M., „Pesymizm, romantyzm i podstawy chrześcijaństwa”, t. 1–2, Warszawa 1993.
Witkiewicz S.I., „O idealizmie i realizmie. Pojęcia i twierdzenia implikowane przez pojęcie istnienia i inne prace filozoficzne” [wybór], red. B. Michalski, w: S.I. Witkiewicz, „Pisma filozoficzne i estetyczne”, t. 3, Warszawa 1977.
Heidegger M., „Bycie i czas”, przeł. B. Baran, Warszawa 2004.
Heidegger M., „Nietzsche”, przeł. A. Gniazdowski i in., t. 1–2, Warszawa 1998–1999.
Huxley A., „Filozofia wieczysta”, przeł. J. Prokopiuk, K. Środa, Kraków 2011.
Buber M., „Zaćmienie Boga”, przeł. P. Lisicki, Warszawa 1994.
Wojtyła K., „Zagadnienie wiary w dziełach św. Jana od Krzyża”, przeł. o. Leonard od Męki Pańskiej, Kraków 1990; lub: K. Wojtyła, „Świętego Jana od Krzyża nauka o wierze”, red. T. Styczeń i in., Lublin 2000.
Klossowski P., „Nietzsche i błędne koło”, przeł. B. Banasiak, K. Matuszewski, Warszawa 1996.
Deleuze G., „Immanencja: życie”, przeł. K.M. Jaksender, Kraków 2017.
Stachura E., „Się”, w: tenże, „Poezja i proza”, t. 2: „Opowiadania”, red. H. Bereza, Warszawa 1982.
Stachura E., „Fabula rasa (rzecz o egoizmie)”; „Oto”, w: tenże, „Poezja i proza”, t. 5: „Fabula rasa. Z wypowiedzi rozproszonych”, red. K. Rutkowski, Warszawa 1982.
„Ewangelia Tomasza”, w: „Biblioteka z Nag Hammadi. Kodeksy I i II”, red. W. Myszor, Katowice 2008.
Grotowski J., „Teksty zebrane” [wybór], Warszawa 2012.
Wolniewicz B., „Rzeczy i fakty. Wstęp do pierwszej filozofii Wittgensteina”, Warszawa 1968.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: