Główne zagadnienia estetyki 3800-NZ-M3-23
Celem zajęć jest wprowadzenie w podstawowe problemy estetyki filozoficznej. W trakcie wykładu poruszać będziemy zagadnienia związane z doświadczeniem estetycznym, filozoficznymi koncepcjami sztuki, poddamy analizie różne funkcje sztuki: sakralną, mimetyczną, wystawienniczą, poznawczą, afektywną. Badać będziemy zagadnienia twórczości artystycznej, związków pomiędzy zmysłowością a uczuciowością. Interesować nas będzie relacja pomiędzy wartościami estetycznymi a doświadczeniem estetycznym, problem autonomii estetyki wobec rozstrzygnięć ontologicznych i epistemologicznych. Poddamy analizie klasyczne kategorie estetyczne, takie jak: piękno, wzniosłość, wyobraźnia, obraz, reprezentacja, dzieło sztuki, proces twórczy, ich współczesne redefinicje oraz zupełnie nowe kategorie (szok, doświadczenie immersyjne, performatywność, wirtualność, sztuka partycypacyjna, oryginalność…), które pojawiły się na gruncie XX i XXI wiecznej estetyki. Istotnym wątkiem będzie próba ukazania na konkretnych przykładach z dziedziny twórczości artystycznej jak wiele klasycznych, formułowanych na gruncie filozofii pytań znajduje swe urzeczywistnienie w obszarze sztuki.
Przykładowe tematy zajęć:
1. Sztuka jako naśladowanie natury. O mimetycznej koncepcji sztuki Platona i Arystotelesa
2. Piękno w sztuce okresu klasycznego.
3. Kontemplacja – afekt.
4. Problem realizmu obrazu fotograficznego - od dokumentu, przez reprezentację, do “punktum
5. Obraz i kult. Koncepcja obrazu w filozofii średniowiecznej.
6. Mit Apellesa czy Mit Adama-uwagi o naturaliźmie sztuki renesansowej oraz problem perspektywy renesansowej.
7. Estetyka nieskończoności. Uwagi o przełomie renesansowo – barokowym.
8. Od estetyki smaku do estetyki wzniosłości.
9. Współczesne spory o bezinteresowność doświadczenia estetycznego.
10. Doświadczenie estetyczne – dystans czy zaangażowanie ? Od dionizyjskiego “dotknięcia” do “ciałosferycznego” doświadczenia.
11. Sztuka jako doświadczenie.
12. Szok – doświadczenie w nowoczesności.
13. Sztuka jako gra i święto.
14. Wydarzeniowy charakter doświadczenia estetycznego.
15. Cielesna obecność w świecie a problem percepcji dzieła sztuki.
16. Sztuka i polityka.
17. Filozofia sztuki współczesnej – wstręt i brzydota, kicz, kamp.
Szczegółowy sylabus zostanie przekazany studentom podczas pierwszych zajęć.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Nabyta wiedza:
absolwent zna i rozumie
- w pogłębionym stopniu – metody badawcze i strategie argumentacyjne wybranej dyscypliny filozoficznej oraz metody interpretacji tekstu filozoficznego
K_W02
P7S_WG
- wybrane kierunki i stanowiska rozwojowe współczesnej filozofii w zakresie jednego bloku głównych dyscyplin filozoficznych: 1) logika i filozofia języka, metafizyka, epistemologia, filozofia umysłu 2) etyka, filozofia polityki, filozofia społeczna 3) estetyka, filozofia kultury, historia filozofii
K_W06
P7S_WG
- w pogłębionym stopniu – zależność między kształtowaniem się idei filozoficznych a zmianami w kulturze i w społeczeństwie; rozumie fundamentalną rolę, jaką idee filozoficzne odgrywają w powstawaniu dzieł i instytucji kultury
K_W11
P7S_WG P7S_WK
Nabyte umiejętności:
absolwent potrafi:
- samodzielnie interpretować tekst filozoficzny, twórczo i innowacyjnie komentować i konfrontować tezy pochodzące z różnych tekstów
K_U01
P7S_UW
- wykrywać zależności pomiędzy kształtowaniem się idei filozoficznych a procesami społecznymi i kulturalnymi oraz określać relacje między tymi zależnościami
K_U16
P7S_UW
Nabyte kompetencje społeczne:
absolwent jest gotów do:
- aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym i kulturalnym; interesuje się nowatorskimi koncepcjami filozoficznymi w powiązaniu z innymi częściami życia kulturalnego i społecznego i zachęca do wdrażania tych koncepcji
K_K05
P7S_KO
- aktywnego uczestnictwa w działaniach na rzecz zachowania dziedzictwa filozoficznego i wykorzystywania go w rozumieniu wydarzeń społecznych i kulturalnych
K_K06
P7S_KO
Kryteria oceniania
Opracowanie jednego z głównych problemów (np. doświadczenie estetyczne, sztuka jako naśladowanie natury, afektywna funkcja sztuki, poznawcza funkcja sztuki, sztuka zaangażowana społecznie, …) analizowanych podczas wykładu, w oparciu o literaturę z zakresu estetyki filozoficznej. Przedstawienie go w podczas zaliczenia w formie ustnej.
Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2
Literatura
Tatarkiewicz, W., „Historia estetyki”, t. 1, 2, 3, Warszawa.
Tatarkiewicz, W., „Sztuka: dzieje pojęcia”, Dzieje sześciu pojęć, Warszawa 1988.
Platon, “Państwo” t. I. ks. VII514a-517a; t. II. ks. X; Arystoteles, “Poetyka” I-IX, X-XII; Ernst van Alphen, “Afektywne działanie sztuki i literatury”, w: tegoż, “Krytyka jako interwencja. Sztuka, pamięć afekt”, Kraków 2019; R. Barthes, “Światło obrazu. Uwagi o fotografii”, Warszawa 1996, fragment; C. Freelend, “Fotografii i ikony”; red. J. Białostocki, “Myśliciele, kronikarza I artyści o sztuce. Od starożytności do 1500 roku, (rozdz. 2, “Spór o funkcję i kult obrazów”, s. 149-164), Gdańsk 2001; Leon Battista Alberti “O malarstwie” ks.I, II, III, IX-rozdz.V; Leonardo Da Vinci “Traktat o malarstwie” ks.I, II- paragraf: 47,50,56,57,60,64,66,78,86,93,97,119,122,136, ks.III- paragraf: 408,412,494, ks. VII; V. I. Stoichita “Krótka historia cienia” frg; E. Panofsky, “Perspektywa jako forma symboliczna”, fragm; I.Kant, “Krytyka władzy sądzenia” - ks. I Analityka piękna: par. 1 – par. 22 (69); I. Kant “Krytyka władzy sądzenia”, ks.II Analityka wzniosłości, paragraf: 23-30; D. Hume, “Sprawdzian smaku”, w: tegoż, “Eseje z dziedziny moralności i literatury”; J-Francois Lyotard “Wzniosłość i awangarda” (Teksty Drugie 2/3 1996), “Po wzniosłości: stanowisko estetyki” (Teksty Drugie 4 1998); A. Berleant, “Przemyśleć estetykę. Niepokorne eseje o estetyce i sztuce”, tłum. M. Korusewicz, T. Markiewka, Kraków 2007, s. 54-71; J. Stolnitz, “Bezinteresowność estetyczna a kryzys sztuki”, tłum. Z. Rosińska, w: „Zmierzch estetyki rzekomy czy autentyczny?”, cz. I. red. S. Morawski, Warszawa 1987; F. Nietzsche, “Narodziny tragedii H. Schmitz “Ciałosfera, przestrzeń, uczucia” A. Berleant, “Prze-myśleć estetykę” s. 97-120; J. Dewey “Sztuka jako doświadczenie” frg; W. Benjamin, “Dzieło sztuki w dobie reprodukcji technicznej”, H. G. Gadamer “Aktualność piękna”; U. Eco “Dzieło otwarte. Forma i nieokreśloność w poetykach współczesnych” s. 23-56, 75-88, 165-193; M. Heidegger “Źródło dzieła sztuki”w: M. Heidegger “Drogi lasu”;
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: