Historia filozofii polskiej I 3800-HFP124-M-OG

Celem wykładu jest przedstawienie głównych idei, doktryn, filozoficznych szkół i kierunków należących do polskiej tradycji filozoficznej od średniowiecza do czasów pozytywizmu włącznie. Na wykładzie przedstawione zostaną m.in. następujące zagadnienia: filozofia w Polsce przed powstaniem uniwersytetu w Krakowie; filozofia scholastyczna XV wieku; renesansowa myśl filozoficzna i polityczna (m.in. A. F. Modrzewski, S. Orzechowski); myśl filozoficzna XVII wieku (Sebastian Petrycy z Pilzna, filozofia religijna i społeczna Arian-Socynian); myśl filozoficzna w dobie polskiego Oświecenia (metafizyka „ładu fizyczno-moralnego”, doktryny H. Kołłątaja, S. Staszica, J. Śniadeckiego); myśl filozoficzna polskiego romantyzmu, w tym systemy „filozofii narodowej” i mesjanizm (M. Mochnacki, B. Trentowski, A. Cieszkowski, K. Libelt, J.M. Hoene-Wroński); pozytywizm warszawski i pozytywizm krytyczny (J. Ochorowicz, A. Mahrburg).

Rodzaj przedmiotu

monograficzne
ogólnouniwersyteckie

Koordynatorzy przedmiotu

Anna Dziedzic

Efekty kształcenia

Nabyta wiedza:
- osoba studiująca ma wiedzę o najważniejszych osiągnięciach w dziejach polskiej myśli filozoficznej od średniowiecza do okresu pozytywizmu włącznie;
- osoba studiująca zna podstawowe metody badawcze i strategie argumentacyjne stosowane w średniowiecznej i nowożytnej filozofii polskiej;
- osoba studiująca rozumie historyczny charakter kształtowania się idei filozoficznych oraz historyczną zmienność znaczeń języka;
- osoba studiująca rozumie rolę refleksji filozoficznej w kształtowaniu kultury.

Nabyte umiejętności:
- osoba studiująca wykrywa zależności między kształtowaniem się idei filozoficznych a procesami społecznymi i kulturowymi.

Nabyte kompetencje społeczne:
- osoba studiująca jest gotowa do identyfikowania posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności z zakresu historii filozofii polskiej od średniowiecza do pozytywizmu włącznie

Kryteria oceniania

Ocena na podstawie pracy pisemnej (esej), dotyczącej wybranego zagadnienia lub autora, omawianego na wykładzie.

Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2

Literatura

Zalecane są podstawowe podręczniki, opracowania i antologie tekstów z zakresu historii filozofii polskiej, m.in.:
1. J. Domański, Z. Ogonowski, L. Szczucki, „Zarys dziejów filozofii w Polsce: wieki XIII – XVII”, Warszawa 1989.
2. S. Borzym, H. Floryńska, B. Skarga, A. Walicki, „Zarys dziejów filozofii polskiej 1815-1918”, Warszawa 1983.
3. J. Skoczyński, J. Woleński, „Historia filozofii polskiej”, Kraków 2010.
4. J. Domański, Z. Ogonowski, L. Szczucki i in. [oprac.], „Filozofia i myśl społeczna (seria „700 lat myśli polskiej”)”, t. I - VI, Warszawa 1978 - 2000 [antologia tekstów].
5. S. Pieróg [oprac.], „Spór o charakter narodowy filozofii polskiej”, Warszawa 1999 [antologia tekstów].

Wybrana literatura dodatkowa:

S. Huber, „Polifonia tradycji. Filozofia praktyczna i teoretyczna Andrzeja Frycza Modrzewskiego”, Warszawa 2014.
„Myśl ariańska w Polsce XVII wieku: antologia tekstów”, red. Z. Ogonowski, Wrocław 1991.
Z. Ogonowski, „Socynianizm: dzieje, poglądy, oddziaływanie”, Warszawa 2015.
S. Janeczek, „Oświecenie chrześcijańskie: z dziejów polskiej kultury filozoficznej”, Lublin 1994.
A. Walicki, „Idea narodu w polskiej myśli oświeceniowej”, Warszawa 2000.
B. Szacka, „Teoria i utopia Stanisława Staszica”, Warszawa 1965.
„Recepcja filozofii Immanuela Kanta w filozofii polskiej w początkach XIX wieku. Część 1: Józef Władysław Bychowiec, Anna z Zamoyskich Sapieżyna, Jan Śniadecki, Franciszek Wigura”, red. T. Kupś, Toruń 2014.
T. Kupś, „Pierwsi krytycy i obrońcy pism Jana Śniadeckiego o filozofii Kanta”, "Studia z Historii Filozofii" 4/2013.
S. Pieróg, „Maurycy Mochnacki: studium romantycznej świadomości”, Warszawa 1982.
A. Walicki, „Filozofia a mesjanizm”, Warszawa 1970; A. Walicki, „Między filozofią religią i polityką. Studia o myśli polskiej epoki romantyzmu”, Warszawa 1983; A. Walicki, „Filozofia polskiego romantyzmu” (Prace wybrane t. 2), Kraków 2009.
A. Walicki, „Mesjanizm Adama Mickiewicza w perspektywie porównawczej”, Warszawa 2006.
„Spór o mesjanizm. Rozwój idei”, red. A. Wawrzynowicz, Warszawa 2015.
A. Sikora, „Hoene-Wroński”, Warszawa 1995.
E. Starzyńska-Kościuszko, „Koncepcja człowieka rzeczywistego. Z antropologii filozoficznej Bronisława Ferdynanda Trentowskiego”, Olsztyn 2004.
L. Stachurski, „Heglizm polski. Elementy strukturalne”, Warszawa 1998.
A. Wawrzynowicz, „Filozoficzne przesłanki holizmu historiozoficznego w myśli Augusta Cieszkowskiego”, Poznań 2010.
„August Cieszkowski. W setną rocznicę śmierci”, red. B. Markiewicz, S. Pieróg, Warszawa 1996
T. Herbich, „Dyskurs religijny w ‘Ojcze nasz’ Augusta Cieszkowskiego; Historiozofia Augusta Cieszkowskiego a eschatologia chrześcijańska” w: tegoż, „Pragnienie Królestwa. August Cieszkowski, Mikołaj Bierdiajew i dwa oblicza mesjanizmu”, Warszawa 2018.
„Polska myśl filozoficzna i społeczna”, red. B. Skarga, t. 2, Warszawa 1975.
P. Ziemski, „Nauka w poszukiwaniu metafizyki bytu duchowego. W kręgu myśli Juliana Ochorowicza”, Szczecin 2009.
W. Tyburski, „Ideologia nauki w świadomości polskich środowisk intelektualnych doby pozytywizmu. Rozwój - metamorfozy - załamania”, Toruń 1989.
„Z historii filozofii pozytywistycznej w Polsce. Ciągłość i przemiany”, red. A. Hochfeldowa, B. Skarga, Wrocław 1972.
M. Duda, „Emancypanci i emancypatorzy”, Szczecin 2017.
J. F. Chwal, „Metafilozofia Adama Mahrburga”, Warszawa 1998.
B. Szotek, „Marian Massonius a polska filozofia nowokrytyczna”, Katowice 2001.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3800-HFP124-M-OG w USOSweb