Od autonomii do użytku. Estetyczne badania nad sztuką 3800-AUEB23-S-OG

Namysł nad kształtowaniem się pola estetyczności i rozumienia sztuki w nowożytnej filozofii będzie przygotowaniem badania ich rekonfiguracji w czasach klasycznej awangardy, neowangardy i post-artystycznej współczesności.
Tematy spotkań seminaryjnych zostaną wybrane (z propozycji wymienionych poniżej ) na pierwszych zajęciach po dyskusji z uczestnikami zajęć i w zależności od profilu ich zainteresowań. Każdy z tematów jest przewidziany na dany na co najmniej jedno trzygodzinne spotkanie.
Propozycje tematów:
Piękno i estetyzm – krytycznie; namysł nad kiczem (Broch, Kundera, Adorno).
U podstaw autonomii estetycznej w filozofii nowożytnej (od Kanta do Schillera).
Twórczość jako kategoria estetyczna i jej przechwytywanie nie przez współczesny kapitalizm.
Eksperymentalne poszukiwania piękna, a służebna rola artystów wobec społeczeństwa
w programach Arts anad Crafts, Bauhausu i w polskiej awangardzie międzywojennej.
Programy architektoniczno-urbanistyczne modernizm, a architektonizacja życia.
Awangardowa krytyka instytucji sztuki w społeczeństwie mieszczańskim oraz dialektyczność autonomii sztuki- Peter Bürger.
Estetyka oporu Theodora W. Adorna.
Sztuka partycypacyjna wg. Claire Bishop.
Projekt estetyki jako polityki Rancierre’a , a sztuka krytyczna w Polsce.
Nowe oblicze autonomii; afektywny potencjał politycznego oddziaływania sztuki.
Sztuka w epoce post-artystycznej – s. Wright i jego „Leksyko sztuki użytkowania”

Rodzaj przedmiotu

seminaria monograficzne
ogólnouniwersyteckie

Założenia (opisowo)

Orientacja w zakresie nowożytnej i współczesnej filozofii i estetyki. Zainteresowanie teorią XX- wiecznych awangard, problematyką krytycznego potencjału sztuki i afektywnej sprawczości twórczych działań w epoce post-artystycznej.

Koordynatorzy przedmiotu

Magdalena Borowska

Efekty kształcenia

Nabyta wiedza:
Student(ka) zna filozoficzno-kulturowe przesłanki kształtowania się autonomii estetycznej wpisanej w tradycyjne pojmowanie sztuki oraz awangardowego przywracanie związków sztuki z realnym życiem. Potrafi zanalizować kategorię piękna, przeprowadzić krytyczną analizę estetyzmu i kiczu. Zyskuje wiedzę na temat awangardowych poszukiwań społecznie użytecznego piękna w nowoczesności i architektonizacji życia. Ma świadomość, że współcześnie działania twórcze mogą wykraczać poza pole artystyczne przyczyniając się do wzbogacenia zbiorowego imaginarium na temat możliwych konfiguracji życia politycznego i zmian w polu zmysłowości.

Nabyte umiejętności: Student(ka) potrafi wskazać na awangardowe źródła przyjmowanej przez współczesnych artystów postawy zaangażowania w sprawy społeczne i artykulacji niezgody na zastaną rzeczywistość.

Nabyte kompetencje społeczne:
Student(ka) po zajęciach potrafi usytuować działania współczesnych artystów w szerszym kontekście kulturowym. Zdobywa kompetencje sprzyjające społecznemu aktywizmowi. Rozpoznaje także użytkowa wartość post-artystycznych, twórczych ingerencji w przestrzeń społeczną.

Dodatkowe efekty kształcenia dla doktorantów:

Nabyta wiedza:
Student/ka gruntownie zna formułowane na polu filozofii nowożytnej i krytyki sztuki racje przemawiające za emancypacją sztuki od życia. Potrafi podać racje wskazujące na konieczność przenikania się tych sfer, przemawiające na rzecz estetyki zaangażowania i oporu, waloryzującej akty twórczej niezgody na zastaną rzeczywistość. Ma wiedzę na temat toczącej się obecnie dyskusji na temat sztuki relacyjnej i krytycznej, estetyki jako polityki, afektywnego potencjału sztuki i sprawczości artystycznych ingerencji w pole społeczne.

Nabyte umiejętności: Sprawnie aplikuje współczesne teorie estetyczne do namysłu nad (krytycznym, afektywnym, wywrotowym) potencjałem sztuki i twórczymi ingerencjami w pole społeczne, dysponuje rozeznaniem różnych form ich sprawczości.

Nabyte kompetencje społeczne: Student/ ka potrafi zastosować zdobytą wiedzę do krytycznej analizy stosowanych przez współczesnych strategii nastawionych na generowanie społecznych zmian, rozwiązywanie aktualnych problemów bądź poszukiwanie nowych konfiguracji życia.

Kryteria oceniania

Warunkiem zaliczenia będzie opracowanie i prezentacja co najmniej jednego z zaproponowanych tematów seminaryjnych (referat na ocenę) oraz aktywna obecność na zajęciach (tzn. przygotowywanie się wspólnej pracy seminaryjnej poprzez czytanie lektur oraz branie aktywnego udziału w dyskusjach).

Dodatkowe kryteria oceniania dla doktorantów:
Oprócz spełnienia wymagań stawianych studentom I i II stopnia napisanie pracy zaliczeniowej na temat kwestii dyskutowanych na seminarium.

Dopuszczalna liczba nieobecności nieusprawiedliwionych: 1 i podlegających usprawiedliwieniu: 1 w semestrze (usprawiedliwienie = zwolnienie lekarskie). Przy > 2 nieobecnościach konieczność zaliczenia przynajmniej jednego z tematów opuszczonych zajęć lub napisania pracy zaliczeniowej.

Literatura

Fragmenty następujących prac:
P. Bürger, „Teoria awangardy”, Kraków, 2006; F. Schiller, „Listy o estetycznym wychowaniu człowieka”, „Aletheia”, Warszawa, 2011; I. Kant, „Krytyka władzy sądzenia”, PWN, Warszawa, 1986; J. Rancierre, „Estetyka jako polityka”, Warszawa, „Krytyka polityczna”, Warszawa, 2007, tegoż: „Na brzegach politycznego”, Korporacja Ha!art, Kraków, 2008; tegoż: „Dzielenie postrzegalnego”, Korporacja Ha!art, Kraków, 2007; A. Żmijewski, „Stosowane sztuki społeczne”; H. Broch, „Kilka uwag o kiczu i inne eseje”, „Czytelnik”, Warszawa, 1998; C. Greenberg, „Obrona modernizmu”. Wybór esejów, „Universitas”, Kraków, 2006; M. Kundera, „Nieznośna lekkość bytu”, Warszawa, 1996; Th. W. Adorno, „Teoria estetyczna”, Warszawa.1994; tegoż: „Minima moralia. Refleksje z poharatanego życia”, Kraków. 1999; P. Bourdieu „Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia”, Warszawa 2006; ; N. Bourriaud, „Estetyka relacyjna”, Kraków 1998; C. Bishop, ”Sztuczne piekła. Sztuka partycypacyjna i polityka widowni”, Warszawa 2015; H. Foster, „Post-krytyczność”, [w:] „Teksty Drugie”, nr 6, 2015; B. Latour, „Why Has Critique Run out of Steam? From Matters of Fact to Matters of Concern”, T. Pękala, „Awangarda i ariergarda. Filozofia sztuki nowoczesnej”, Lublin, 2000; J . P. Hudzik „U podstaw estetyki. Główne problemy kantowskiej estetyki w świetle filozofii i kultury”, Lublin 1996; J. Kornhauser, „Awangarda. Strajki, zakłócenia, deformacje”, Wyd. UJ, Kraków 2017, S.Wright ,” W stronę leksykonu użytkowania”, „Bęc Zmiana”, 2014.
Zakres literatury seminaryjnej zostanie dookreślony na po konsultacji z uczestnikami zajęć.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3800-AUEB23-S-OG w USOSweb