Wprowadzenie do kognitywistyki 3800-AIK-WK
Kurs wprowadza w kognitywistykę – interdyscyplinarny projekt łączący psychologię, neuronaukę, filozofię umysłu, lingwistykę, sztuczną inteligencję i antropologię. Omawia genezę dziedziny oraz ewolucję głównych paradygmatów: od klasycznego symbolicznego komputacjonizmu, przez koneksjonizm (sieci neuronowe i uczenie rozproszone), po współczesne architektury hybrydowe łączące reprezentacje symboliczne i sub-symboliczne. Na tym tle analizowane są kluczowe procesy poznawcze – percepcja, reprezentacja, kategoryzacja, rozumowanie, język, uczenie się i podejmowanie decyzji – w świetle danych eksperymentalnych, modeli obliczeniowych i odkryć neuronauki. Zwieńczeniem jest refleksja nad ucieleśnieniem, usytuowaniem i społecznym wymiarem umysłu. Zajęcia rozwijają umiejętność krytycznej oceny konkurencyjnych teorii, interpretacji wyników empirycznych oraz projektowania prostych modeli obliczeniowych, przygotowując do dalszych studiów nad umysłem i sztuczną inteligencją.
Zakres tematyczny
1. Geneza i cele kognitywistyki
2. Symboliczny komputacjonizm
3. Koneksjonizm – sieci neuronowe i uczenie się
4. Systemy neuronalne i hybrydowe architektury poznawcze
5. Percepcja zmysłowa: cele, zmysły, działanie
6. Obliczeniowe vs ucieleśnione teorie percepcji
7. Reprezentacje: mapy korowe a format wyobrażeń
8. Kategoryzacja, pojęcia, abstrakcja
9. Rozwiązywanie problemów i heurystyki
10. Myślenie i rozumowanie dedukcyjne/indukcyjne
11. Język: struktura, znaczenie, komunikacja
12. Poznanie ucieleśnione, usytuowane i rozszerzone
13. Poznanie społeczne i intersubiektywność
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Nabyta wiedza. Po ukończeniu kursu student:
- ma pogłębioną, uporządkowaną wiedzę o głównych paradygmatach kognitywistyki (symboliczny komputacjonizm, koneksjonizm, architektury hybrydowe, podejścia ucieleśnione) oraz o zróżnicowanych sposobach modelowania procesów poznawczych – od formalnych algorytmów i symulacji sieciowych po modele predykcyjno-neuronalne (K_W11)
- rozumie w zaawansowanym stopniu metodologiczne konsekwencje interdyscyplinarności: potrafi porównać standardy dowodowe w psychologii, neuronauce, filozofii, lingwistyce i AI, wskazać typowe pułapki translacji terminów, a także ocenić możliwości i ograniczenia triangulacji danych pomiędzy tymi dziedzinami (K_W21)
Nabyte umiejętności. Po ukończeniu kursu student potrafi:
- zastosować aparat teoretyczny kognitywistyki i filozofii umysłu do wielopoziomowej analizy zjawisk poznawczych – od reprezentacyjnego przez algorytmiczny po implementacyjny – formułując spójne interpretacje zarówno dla umysłu ludzkiego, jak i systemów sztucznej inteligencji (K_U22),
- przeprowadzać krytyczne rozumowania: formułować hipotezy, łączyć je z predykcjami, dobierać adekwatne metody empiryczne (eksperyment, symulacja, analiza neurologiczna) oraz oceniać, na ile zebrane dane falsyfikują lub wspierają daną teorię, uwzględniając ograniczenia pomiaru i modelu (K_U25)
Nabyte kompetencje społeczne. Po ukończeniu kursu student jest gotów do:
- rozpoznawania i nazywania luk we własnej wiedzy oraz planowania dalszego samokształcenia z wykorzystaniem literatury interdyscyplinarnej (K_K01)
- formułowania precyzyjnych pytań badawczych i klarownych problemów badawczych, które prowadzą do pogłębienia rozumienia złożonych zjawisk poznawczych. (K_K02)
- jasnego, logicznego i rzeczowego argumentowania na rzecz lub przeciw określonemu stanowisku teoretycznemu, z odwołaniem do danych empirycznych oraz zasad poprawnego wnioskowania. (K_K02)
Kryteria oceniania
egzamin pisemny (pytania zamknięte + otwarte)
Skala ocen
5! (cel.) – 95% lub najlepsza osoba w grupie
5 (bdb.) – od 90%
4+ (db. plus) – od 80%
4 (db.) – od 75%
3+ (dst. plus) - od 65%
3 – (dst.) od 60%
2 – (ndst.) mniej niż 60%
Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2
Literatura
- José Luis Bermúdez,. Cognitive science: An introduction to the science of the mind. Cambridge University Press, 2014.
- Susan EF Chipman, , ed. The Oxford handbook of cognitive science. Oxford University Press, 2016.
- Jay Friedenberg, Gordon Silverman, Michael Spivey – Cognitive Science: An Introduction to the Study of Mind, 4 ed., SAGE 2021
- Paul Thagard, MIND. An Introduction to Cognitive Science, MIT Press, 2nd edition, 2005.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: